W Sejmie trwają prace nad wprowadzeniem ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw. Projekt ustawy został przygotowany przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej. Na jej podstawie rodzice zajmujący się dziećmi dalej będą mogli korzystać ze świadczenia pielęgnacyjnego. Jednak, co najważniejsze, ustawa przewiduje nowy, specjalny zasiłek pielęgnacyjny, o który będą mogły ubiegać się pozostałe osoby zobowiązane do alimentacji względem niepełnosprawnego i dorosłego krewnego.
Nowy rodzaj świadczenia opiekuńczego
Projekt w art. 2 pkt 2 ustawy o świadczeniach rodzinnych wprowadza nowy rodzaj świadczenia opiekuńczego. Oprócz zasiłku pielęgnacyjnego oraz świadczenia pielęgnacyjnego funkcjonować ma specjalny zasiłek pielęgnacyjny.
Definicja rodziny poszerzona o dziecko, które ukończyło 25 lat, legitymujące się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje mu specjalny zasiłek pielęgnacyjny
Art. 3 pkt 16 ustawy o świadczeniach rodzinnych, definiujący pojęcie rodziny, zalicza do jej grona także dziecko, które ukończyło 25 lat oraz legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności, jeżeli w związku z tą niepełnosprawnością przysługuje świadczenie pielęgnacyjne. Projekt dodaje do opisanego punktu alternatywę przysługiwania specjalnego zasiłku opiekuńczego. Oznacza to, że takie dziecko może być zaliczane do rodziny, jeśli w związku z niepełnosprawnością przysługuje mu świadczenie pielęgnacyjne lub specjalny zasiłek opiekuńczy.
Osoby, na których ciąży obowiązek alimentacyjny
W projekcie został przewidziany nowy przepis ustawy o świadczeniach rodzinnych- art. 16a. Na jego podstawie specjalny zasiłek opiekuńczy będzie przysługiwał osobom, na których, zgodnie z przepisami Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, ciąży obowiązek alimentacyjny.
Polecamy także: Zasiłek okresowy
Rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej
Warunkiem koniecznym dla uzyskania zasiłku jest rezygnacja z zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej w związku z koniecznością sprawowania stałej opieki nad członkiem rodziny legitymującym się:
1) orzeczeniem o znacznym stopniu niepełno¬sprawności albo
2) orzeczeniem o niepełno¬sprawności łącznie ze wskazaniami: konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz konieczności stałego współudziału na co dzień opiekuna dziecka w procesie jego leczenia, rehabilitacji i edukacji.
Kryterium dochodowe
Jednak nie każdy, kto spełni powyższy warunek, uzyska zasiłek. Jest jeszcze kryterium dochodowe. Łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę nie może przekraczać kwoty 623 zł (Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych). To wysokość dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiąca podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny od dnia 1 listopada 2012 r. do dnia 31 października 2014 r.
Przekroczenie kwoty dochodu uprawniającej do zasiłku
Co dzieje się w przypadku, gdy łączny dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz rodziny osoby wymagającej opieki w przeliczeniu na osobę przekracza kwotę uprawniającą daną osobę do specjalnego zasiłku opiekuńczego? Jeśli przekracza tę kwotę o kwotę niższą lub równą kwocie odpowiadającej najniższemu zasiłkowi rodzinnemu przysługującemu w okresie, na który jest ustalany, specjalny zasiłek opiekuńczy przysługuje, ale tylko wtedy, gdy przysługiwał w poprzednim okresie zasiłkowym. W każdym przypadku przekroczenia dochodu w kolejnym roku kalendarzowym, specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje.
Dochód rodziny
Co rozumie się pod pojęciem „dochód rodziny”? Gdy osoba wymagająca opieki to osoba małoletnia, dochodem rodziny jest dochód:
a) osoby wymagającej opieki,
b) rodziców osoby wymagającej opieki,
c) małżonka rodzica osoby wymagającej opieki,
d) osoby, z którą rodzic osoby wymagającej opieki wychowuje wspólne dziecko,
e) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a – d, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
Należy jednak mieć na uwadze, że do składu rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, pełnoletniego dziecka posia¬dającego własne dziecko, a także rodzica osoby wymagającej opieki zobowiązanego tytułem wykonawczym pochodzącym lub zatwierdzonym przez sąd do alimentów na jej rzecz.
Gdy osoba wymagająca opieki to osoba pełnoletnia, dochodem rodziny jest dochód:
a) osoby wymagającej opieki,
b) małżonka osoby wymagającej opieki,
c) osoby, z którą osoba wymagająca opieki wychowuje wspólne dziecko,
d) pozostających na utrzymaniu osób, o których mowa w lit. a – c, dzieci w wieku do ukończenia 25. roku życia
W tych przypadkach do składu rodziny nie zalicza się dziecka pozostającego pod opieką opiekuna prawnego, dziecka pozostającego w związku małżeńskim, a także pełnoletniego dziecka posiadającego własne dziecko
Opiekun prawny i rodzina zastępcza spokrewniona
Jeśli prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego ustala się na osobę znajdującą się pod opieką opiekuna prawnego lub umieszczoną w rodzinie zastępczej spokrewnionej (w rozumieniu ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej), ustalając prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, uwzględnia się dochód rodziny osoby sprawującej opiekę oraz dochód osoby wymagającej opieki.
Wysokość specjalnego zasiłku opiekuńczego
Specjalny zasiłek opiekuńczy ma wynosić 520,00 zł miesięcznie. Jeśli zasiłek należy się za niepełny miesiąc, wypłaca się go w wymiarze 1/30 zasiłku za każdy dzień. Należną kwotę zaokrągla się do 10 groszy w górę.
Wyłączenia
Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, gdy osoba sprawująca opiekę:
a) ma ustalone prawo do emerytury, renty, renty rodzinnej z tytułu śmierci małżonka przyznanej w przypadku zbiegu prawa do renty rodzinnej i innego świadczenia emerytalno-rentowego, renty socjalnej, zasiłku stałego, nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, zasiłku przedemerytalnego lub świadczenia przedemerytalnego,
b) podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z innych tytułów,
c) ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego,
d) legitymuje się orzeczeniem o znacznym stopniu niepełnosprawności.
Specjalny zasiłek opiekuńczy nie przysługuje, gdy:
a) osoba wymagająca opieki została umieszczona w rodzinie zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej spokrewnionej, w rodzinnym domu dziecka albo, w związku z koniecznością kształcenia, rewalidacji lub rehabilitacji,
w placówce zapewniającej całodobową opiekę, w tym w specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym, z wyjątkiem podmiotu wykonującego działalność leczniczą, i korzysta w niej z całodobowej opieki przez więcej niż 5 dni w tygodniu;
b) na osobę wymagającą opieki inna osoba ma ustalone prawo do wcześniejszej emerytury;
c) członek rodziny osoby sprawującej opiekę ma ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego- dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, specjalnego zasiłku opiekuńczego lub świadczenia pielęgnacyjnego;
d) na osobę wymagającą opieki jest ustalone prawo do dodatku do zasiłku rodzinnego- dodatku z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego, prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego lub prawo do świadczenia pielęgnacyjnego;
e) na osobę wymagającą opieki inna osoba jest uprawniona za granicą do świadczenia na pokrycie wydatków związanych z opieką, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.
Polecamy: Zasiłek celowy na święta
Rodzinny wywiad środowiskowy
Nowością będą przepisy art. 23 ust. 4e-4g ustawy. W celu weryfikacji warunków niezbędnych do przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego przy ustalaniu prawa do zasiłku właściwy organ zwraca się do kierownika ośrodka pomocy społecznej o przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego (w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej).
Aktualizacja wywiadu środowiskowego
W każdej sytuacji zaistnienia wątpliwości co do spełnionych warunków przyznania specjalnego zasiłku opiekuńczego przeprowadza się aktualizację wywiadu środowiskowego. Ponadto przeprowadza się ją po upływie 6 miesięcy, jeżeli do końca okresu, na który ustalone zostało prawo do zasiłku, pozostało więcej niż 3 miesiące.
Ustalenie prawa od miesiąca złożenia wniosku o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności
Warto podkreślić, że jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się, począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.
Zbieg uprawnień
Jeżeli zbiegają się uprawnienia do świadczenia pielęgnacyjnego lub specjalnego zasiłku opiekuńczego przysługującego więcej niż jednej osobie sprawującej opiekę nad osobą lub osobami wymagającymi opieki, przyznaje się tylko jedno świadczenie. Świadczenie zostaje przyznane osobie, która pierwsza złożyła stosowny wniosek.
Rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw można znaleźć pod adresem:
http://www.sejm.gov.pl/Sejm7.nsf/druk.xsp?nr=724
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2011 r., Nr 205, poz. 1212)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 10 sierpnia 2012 r. w sprawie wysokości dochodu rodziny albo dochodu osoby uczącej się stanowiących podstawę ubiegania się o zasiłek rodzinny oraz wysokości świadczeń rodzinnych (Dz. U. z 2012 r., poz. 959)
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 579)
Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2012 r., poz. 579).