Urlop rodzicielski
Zgodnie z obecnie obowiązującym stanem prawnym (tj. ustawą z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy, Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141 ze zm.) urlop rodzicielski przysługuje wyłącznie pracownikom (w rozumieniu kodeksu pracy) oraz przedsiębiorcom. Przerwa w pracy z tytułu urodzenia dziecka może trwać nawet rok. Na płatna opiekę nad dzieckiem składają się bowiem trzy różne urlopy: macierzyński (20 tygodni), dodatkowy macierzyński (6 tygodni) oraz rodzicielski (26 tygodni). Fakt uzyskania następczego (po urodzeniu dziecka) zatrudnienia (na podstawie umowy o pracę, tzw. etat) nie ma znaczenia dla uprawnień urlopowych. W sytuacji, gdy w ciągu pierwszego roku życia dziecka bezrobotna matka znajdzie zatrudnienie (na podstawie umowy o pracę, tzw. etat), to nie może już skorzystać z urlopów z tytułu urodzenia dziecka.
Polecamy: Zmiany w prawie pracy 2016
Zasiłek macierzyński
Warto podkreślić że urlop rodzicielski jest płatnym zwolnieniem od pracy. Rodzic, który zdecyduje się na sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem (na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim) otrzymuje co miesiąc 80 proc. swojego dotychczasowego wynagrodzenia. Jest to taka sama kwota, którą uzyskuje pracownik przebywający na zwolnieniu lekarskim (zasiłku chorobowym).
Urlop rodzicielski 2016
Zgodnie z zapowiedziami premier Ewy Kopacz krąg osób korzystających z uprawnień urlopowych z tytułu urodzenia dziecka ma zostać rozszerzony. Począwszy od 2016 roku urlop rodzicielski ma przysługiwać poza pracownikami i przedsiębiorcami także:
- osobom bezrobotnym,
- studentom,
- rolnikom,
- osobom zatrudnionym na podstawie umowy cywilnoprawnej jaką jest umowa o dzieło.
Mimo nieopłacania składki na ubezpieczenie chorobowe (które jest obowiązkowe jedynie w przypadku pracowników i przedsiębiorców) bezrobotnym matkom będzie przysługiwało prawo do zasiłku macierzyńskiego.
W przypadku wyżej wskazanych grup osób niemożliwe jest ustalenie wysokości zasiłku w oparciu o ich dotychczasowe wynagrodzenie. Są to bowiem osoby nie posiadające dochodów. Premier Kopacz proponuje aby otrzymywały one od państwa stałą kwotę, tj. 1000 zł netto/ miesięcznie przez okres roku. Państwo zdecydowało się więc na wypłatę zasiłku nowym grupom osób.
Od 2016 roku możliwe ma być zyskanie prawa do urlopu już po urodzeniu dziecka. Jeśli bezrobotna matka otrzyma zatrudnienie w ciągu 5 miesięcy od chwili porodu, to będzie mogła skorzystać z urlopu rodzicielskiego, gdyż ten wykorzystywany jest od 6 do 12 miesiąca życia. Oczywiście potrzeba szczegółowych i konkretnych regulacji, które wskażą, kiedy i na jakich zasadach bezrobotna matka będzie mogła skorzystać z uprawnień rodzicielskich.
Porozmawiaj o tym na naszym FORUM!
Urlop rodzicielski dla bezrobotnej - w praktyce
Warto wskazać, że pracodawcy mają prawo pytać kandydatów do pracy tylko o enumeratywnie wyliczone w art. 22 kodeksu pracy zagadnienia. Nie budzi żadnych wątpliwości fakt, że nie ma wśród nich pytania dotyczącego posiadania dzieci. Zagrożeniem dla rynku pracy może być jednak praktyka pracodawców polegająca na unikaniu zatrudniania kobiet w wieku, w którym najczęściej rodzą. Zatrudnienie osoby, która w niedługim czasie po rozpoczęciu pracy wystąpi z wnioskiem o udzielenie urlopu jest z pewnością niekorzystne z punktu widzenia firmy.
Zobacz również: Ochrona danych osobowych a proces rekrutacji
Kolejne trudne zagadnienie związane z urlopami rodzicielskimi to ryzyko nadużyć (tzw,. fikcyjne zatrudnienie). Już teraz Zakład Ubezpieczeń Społecznych boryka się z wątpliwościami co do zasadności prawa kobiet do zasiłku chorobowego i macierzyńskiego, jeśli zostaną one zatrudnione w okresie ciąży. ZUS często odmawia wypłaty świadczeń, argumentując, że zatrudnienie ma pozorny charakter i służy jedynie uzyskaniu prawa do zasiłków.
Przyznanie prawa do rodzicielskiego nowym grupom osobom będzie - zdaniem ministerstwa pracy i polityki społecznej - kosztować 1,3-1,5 mld zł rocznie.
Urlop wychowawczy bezrobotnych
Dla porównania warto wskazać, że na analogicznych zasadach funkcjonuje ubezpieczenie społeczne podczas urlopu wychowawczego. Od 2013 roku państwo opłaca bowiem to ubezpieczenie bezrobotnym, studentom, pracującym na umowach o dzieło i zleceniach oraz samozatrudnionym i rolnikom. Przyjęcie systemu w powyższym kształcie pozwala na opłacanie składek rodziców, a w dłuższej perspektywie czasowej na ich prawo do wyższej emerytury.
Polecamy serwis: Prawo pracy