Zasiłek macierzyński - warunki
Aby mieć prawo do zasiłku macierzyńskiego, należy być osobą ubezpieczoną, objętą ubezpieczeniem chorobowym lub przebywać na urlopie wychowawczym. Wyjątek stanowi sytuacja ustania ubezpieczenia w okresie ciąży wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, stwierdzonym prawomocnym orzeczeniem sądu.
Kolejny warunek to jedna z trzech poniższych sytuacji:
- urodzenie dziecka;
- przyjęcie na wychowanie dziecka w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10 lat, oraz wystąpienie do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;
- przyjęcie na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (wyjątkiem jest rodzina zastępcza zawodowa) dziecka w wieku do 7 lat, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego – do 10 lat.
Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy
Zgodnie z powyższym nie tylko urodzenie dziecka stanowi podstawę do pobierania zasiłku macierzyńskiego, także przysposobienie czyli adopcja dziecka w wieku do 7 lat daje do tego prawo. To samo ograniczenie wiekowe dotyczy przyjęcia dziecko na wychowanie w ramach rodziny zastępczej. Jedynie zawodowa rodzina zastępcza nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego.
Ostatnim warunkiem jaki należy spełnić, aby otrzymać zasiłek, jest napisanie i złożenie do pracodawcy wniosku o urlop, w trakcie którego świadczenie będzie pobierane. Jak napisać wniosek? Przykłady wniosków o „roczny urlop macierzyński” oraz urlop ojcowski znajdują się w poniższych artykułach:
- Wniosek o roczny urlop macierzyński 2020 – wzór
- Urlop ojcowski w 2020 r. - wymiar, termin, wniosek, dokumenty
Jaka jest wysokość zasiłku macierzyńskiego w 2020 r.?
W 2020 r. zasiłek macierzyński wynosi niezmiennie 100% podstawy wymiaru zasiłku. Co do zasady będzie to więc pełna kwota pobieranego dotychczas wynagrodzenia. W takiej wysokości będzie pobierany przez cały urlop macierzyński i 6 tygodni urlopu rodzicielskiego czyli pierwsze 26 tygodni tzw. „rocznego urlopu macierzyńskiego”. W przypadku 2 dzieci będzie to wydłużone do 8 tygodni urlopu rodzicielskiego. Natomiast w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka, gdy ubezpieczony ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w minimalnym wymiarze wynoszącym 9 tygodni, w czasie urlopu rodzicielskiego zasiłek w wysokości 100% podstawy wymiaru otrzyma za okres 3 tygodni.
Pozostała część urlopu rodzicielskiego wiąże się z pobieraniem zasiłku w wysokości 60% podstawy wymiaru. Istnieje możliwość uśrednienia wysokości zasiłku pobieranego przez cały okres „rocznego urlopu macierzyńskiego”. Składając w terminie do 21 dni po porodzie wniosek o urlop macierzyński i równocześnie o urlop rodzicielski w pełnym wymiarze, które zostaną wykorzystane bezpośrednio po sobie (roczny urlop macierzyński), można przez cały ten czas otrzymywać 80% podstawy wymiaru zasiłku, a więc zwykle będzie to 80% dotychczas wypłacanego pracownikowi wynagrodzenia.
Jak długo można pobierać zasiłek macierzyński?
Zasiłek macierzyński pobiera się tak długo, jak długo trwa urlop macierzyński, rodzicielski i ojcowski (w przypadku w przypadku adopcji dziecka oraz przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej zamiast urlopu macierzyńskiego będzie to urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego). A więc ile trwają wymienione urlopy?
Co do zasady urlop macierzyński trwa 20 tygodni. Wyjątkiem jest urodzenie więcej dzieci w trakcie jednego porodu:
- Bliźniaki -31 tygodni
- Trojaczki – 33 tygodnie
- Czworaczki – 35 tygodni
- Pięcioraczki i większa liczba dzieci – 37 tygodni.
Następny urlop wykorzystywany zazwyczaj bezpośrednio po urlopie macierzyńskim trwa 32 tygodnie. W przypadku ciąży mnogiej i urodzenia więcej niż jednego dziecka będą to 34 tygodnie. Najczęściej jednak rodzi się jedno dziecko i kobiety łącznie mogą skorzystać z aż 52 tygodni, co daje 364 dni czyli niemalże rok. Stąd przyjęło się określenie roczny urlop macierzyński (macierzyński + rodzicielski). Przez cały ten okres przysługuje zasiłek macierzyński.
Kolejnym urlopem, podczas którego pobiera się omawiany zasiłek, jest urlop ojcowski. To urlop przysługujący wyłącznie ojcom. Trwa 2 tygodnie i można go wykorzystać w dowolnym czasie po urodzeniu dziecka, nie później jednak niż do ukończenia przez dziecko 2 roku życia.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dziennik Ustaw rok 2020 poz. 266)
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 645)