Świadczenia na wypadek choroby i macierzyństwa przysługują osobom podlegającym ubezpieczeniom społecznym, w szczególności ubezpieczeniom chorobowemu i wypadkowemu. Od tytułu będącego podstawą do objęcia ubezpieczeniami zależy w dalszej kolejności ich charakter.
Obowiązkowo ubezpieczeniu chorobowemu podlegają
- pracownicy, z wyłączeniem prokuratorów,
- członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych i spółdzielni kółek rolniczych,
- osoby odbywające służbę zastępczą.
Dobrowolnie, na swój wniosek, mogą również ubezpieczyć się na wypadek choroby i macierzyństwa osoby objęte obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym, które:
- wykonują pracę nakładczą,
- wykonują pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące,
- prowadzą pozarolniczą działalność oraz osoby z nimi współpracujące,
- wykonują pracę odpłatnie, na podstawie skierowania do pracy, w czasie odbywania kary pozbawienia wolności lub tymczasowego aresztowania,
- są duchownymi.
Ubezpieczenie wypadkowe jest obowiązkowe dla osób podlegających obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Od tej zasady istnieją jednakże wyjątki. I tak z obowiązku ubezpieczenia wypadkowego są wyłączeni:
- bezrobotni pobierający zasiłek dla bezrobotnych lub świadczenie integracyjne,
- nakładcy,
- żołnierze niezawodowi pełniący czynną służbę, z wyłączeniem żołnierzy pełniących służbę wojskową w charakterze kandydata na żołnierza zawodowego oraz żołnierzy pełniących okresową służbę wojskową,
- osoby przebywające na urlopach wychowawczych lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
- osoby pobierające świadczenia socjalne wypłacane w okresie urlopu oraz osoby pobierające zasiłek socjalny wypłacany na czas przekwalifikowania zawodowego i poszukiwania nowego zatrudnienia, a także osoby pobierające wynagrodzenie przysługujące w okresie korzystania ze świadczenia górniczego albo w okresie korzystania ze stypendium na przekwalifikowanie, wynikające z odrębnych przepisów lub układów zbiorowych pracy,
- osoby podlegające dobrowolnie ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym,
- kontynuujący dobrowolnie ubezpieczenia emerytalne i rentowe po ustaniu tytułu do ich obowiązku,
- osoby pobierające świadczenie szkoleniowe wypłacane po ustaniu zatrudnienia,
- wykonujący pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia oraz osoby z nimi współpracujące, jeżeli wykonują pracę poza siedzibą lub miejscem prowadzenia działalności zleceniodawcy.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych