Jak wynika z informacji przekazanych przez ZUS, ubezpieczeni na potęgę korzystają z lewych zwolnień, a wśród pracodawców rośnie zainteresowanie przeprowadzaniem kontroli w zakresie prawidłowości korzystania z L4.
- Czy ZUS często kontroluje pracowników na L4?
- Kto kontroluje prawidłowość korzystania z L4?
- Na co ZUS zwraca uwagę w czasie kontroli?
Czy ZUS często kontroluje pracowników na L4?
Jak wynika z informacji przekazanych przez ZUS, rośnie zainteresowanie pracodawców kontrolowaniem prawidłowości korzystania przez ubezpieczonych ze świadczeń chorobowych. Zgodnie z przewidywaniami, ten trend będzie w 2024 r. systematycznie przybierał na sile. Zdaniem zarówno ZUS, jak i pracodawców, pracownicy bez wahania korzystają z lewych zwolnień i wykorzystują wolne dni na wypoczynek, remont, czy… dodatkową pracę. W 2023 r. ZUS skontrolował 461.200 zwolnień lekarskich i zakwestionował 28.900 świadczeń chorobowych na kwotę 29.273.000 zł. Jednak konsekwencją nadużywania świadczeń chorobowych może być nie tylko konieczność ich zwrotu. Pracownicy wykorzystujący L4 na inne potrzeby niż dochodzenie do zdrowia, powinni liczyć się z ewentualnym wypowiedzenie umowy o pracę lub nawet zwolnieniem dyscyplinarnym, a w najlepszym razie z karą nagany.
Kto kontroluje prawidłowość korzystania z L4?
Uprawnienia do kontrolowania ubezpieczonych co do prawidłowości wykorzystywania zwolnień od pracy zgodnie z ich celem ma nie tylko Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Posiadają je także płatnicy składek na ubezpieczenie chorobowe, którzy zgłaszają do ubezpieczenia chorobowego powyżej 20 ubezpieczonych (art. 68 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.). Niezależnie od tego, który z podmiotów przeprowadza kontrolę, polega ona na ustaleniu, czy osoba korzystająca ze zwolnienia w okresie orzeczonej niezdolności do pracy:
1) nie wykonuje pracy zarobkowej,
2) nie wykorzystuje zwolnienia lekarskiego od pracy w sposób niezgodny z jego celem.
Na co ZUS zwraca uwagę w czasie kontroli?
Z punktu widzenia osób korzystających z L4 największą trudnością jest to, ze przepisy nie zawierają katalogu czynności, które ubezpieczony może wykonywać w czasie korzystania ze zwolnienia lekarskiego. Wprost wskazują jedynie, że nie wolno mu wykonywać pracy zarobkowej. Co do pozostałych czynności, wiele zależy od subiektywnej oceny kontrolującego. Przyjmuje się, że jeśli lekarz wystawiający zwolnienie wskazał, że pacjent „może chodzić”, dopuszczalne jest wykonywanie wszelkich normalnych czynności dnia codziennego, które nie wpłyną negatywnie na stan zdrowia pacjenta i nie utrudnią mu powrotu do zdrowia. W praktyce jednak, gdy osoba kontrolująca nie zastaje korzystającego ze zwolnienia ubezpieczonego w miejscu jego zamieszkania, rodzą się pierwsze wątpliwości, choć nieobecność może być przecież związana z wizytą u lekarza, koniecznością pójścia do apteki, czy też wyjściem na spacer, który jest wskazany w procesie dochodzenia do zdrowia. W sytuacji, gdy kontrolujący nie zastanie ubezpieczonego w domu, powinien przede wszystkim podjąć czynności zmierzające do wyjaśnienia powodów tej nieobecności. W przypadku wątpliwości, powinien sporządzić w tym zakresie protokół, a wątpliwości powinna rozstrzygnąć właściwa jednostka organizacyjna Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, uzyskując w miarę potrzeby opinię lekarza leczącego.
art. 68 ustawy z 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 2780 ze zm.)
rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 27 lipca 1999 r. w sprawie szczegółowych zasad i trybu kontroli prawidłowości wykorzystywania zwolnień lekarskich od pracy oraz formalnej kontroli zaświadczeń lekarskich (Dz.U. z 1999 r. poz. 743 ze zm.)