Praktyczna nauka zawodu młodocianego może przybrać 2 formy:
- zatrudnienia w celu nauki zawodu (od 24 do 36 miesięcy),
- umowy o przyuczenie do wykonywania określonej pracy (od 3 do 6 miesięcy, bądź dłużej w przypadku młodocianego uczestnika Ochotniczego Hufca Pracy).
Niezależnie od tego jaką umowę uczeń podpisze, w trakcie jej trwania jest objęty ubezpieczeniami: emerytalnym, rentowym, chorobowym, wypadkowym i zdrowotnym.
Młodocianemu pracownikowi należą się wszelkie świadczenia wynikające z objęcia ubezpieczeniami, a więc:
- wynagrodzenie za czas niezdolności do pracy, finansowane przez pierwsze 33 dni choroby,
- zasiłek chorobowy - nie dłużej niż przez 182 dni, a jeżeli niezdolność do pracy spowodowana została gruźlicą lub przypada na okres ciąży - nie dłużej niż przez 270 dni,
- świadczenie rehabilitacyjne – po wyczerpaniu okresu zasiłkowego, maksymalnie przez 12 miesięcy,
- zasiłek opiekuńczy – maksymalnie do 60 dni w roku na dzieci, w tym do 14 dni na chorych członków rodziny,
- zasiłek macierzyński – przez okres przewidziany przepisami ubezpieczeniowymi i prawa pracy.
Prawo do zasiłku przysługuje młodocianemu, który stał się niezdolny do pracy w czasie trwania ubezpieczenia chorobowego, na podstawie zaświadczenia lekarskiego.
Tak jak w przypadku innych pracowników do nabycia tego prawa konieczny jest 30 dniowy nieprzerwany okres ubezpieczenia chorobowego (za wyjątkiem: niezdolności spowodowanych wypadkiem w pracy, w drodze do pracy lub z pracy, świadczeń dotyczących macierzyństwa). Zasiłki przysługują pracownikom młodocianym także w okresach przerw dydaktycznych; wakacji letnich i ferii zimowych. Uczniowie zachowują również prawo do zasiłku po ustaniu zatrudnienia.
Każde zwolnienie lekarskie ucznia może być kontrolowane w zakresie zasadności jego wystawienia, jak i wykorzystywania. Przy czym jeśli praktykujący uczeń uczęszcza na zajęcia szkolne pomimo orzeczonej niezdolności do pracy, nie jest to traktowane jako wykorzystywania zwolnienia od pracy niezgodnie z jego celem, chyba że na zwolnieniu lekarskim zaznaczono "chory powinien leżeć".
Wysokość świadczenia młodocianego zależy od jego wynagrodzenia. Sposób ustalania podstawy zasiłku ucznia jest bowiem podobny jak w przypadku pracowników. Oblicza się ją jako średni przychód młodocianego z ostatnich 12 miesięcy, stanowiący podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, po potrąceniu finansowanych przez niego składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z późn. zm.)
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 28 maja 1996 r. w sprawie przygotowania zawodowego młodocianych i ich wynagradzania (Dz. U. nr 60, poz. 278 z późn. zm.).
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 1 lipca 2002 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (DzU nr 113, poz. 988 ze zm.),
Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz.U. z 2005 r. nr 31, poz. 267 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2007r. Nr 11 poz. 74 ze zm.)