85 lat ZUS - historia powszechnego systemu ubezpieczeń społecznych w Polsce

Zakład Ubezpieczeń Społecznych w 2019 r. skończy 85 lat. Został powołany do życia rozporządzeniem prezydenta Ignacego Mościckiego z 24 października 1934 r.

Wiele batalii w Sejmie i zawziętych polemik na łamach prasy trzeba było stoczyć, aby uczynić ten milowy krok w dziejach naszego państwa. Scalenie pozaborczych praw i utworzenie własnego systemu ubezpieczeń społecznych było częścią ambitnego projektu budowy nowoczesnego, odradzającego się państwa polskiego. ZUS przez blisko 85 lat swojego istnienia był i pozostaje nadal instytucją nowoczesną, która gwarantuje terminową wypłatę świadczeń. Stoi na straży praw i przywilejów ubezpieczonych i aktywnie włącza się tworzenie polityki społecznej.

Polecamy: Wynagrodzenia po 1 sierpnia 2019 r. Rozliczanie płac w praktyce

Historia ZUS w skrócie

• ZUS wdrożył e-akta. Od tego roku pracodawcy przechowują dokumentację nowo zatrudnionych pracowników przez 10, a nie przez 50 lat. Przedsiębiorcy mogą zdecydować, w jakiej formie chcą prowadzić i archiwizować dokumentację pracowniczą – papierowej czy elektronicznej.

• ZUS po raz pierwszy wypłacił tzw. 13 emeryturę, czyli dodatkowe świadczenie. ZUS wypłacił je w terminie (do końca maja). Środki w łącznej kwocie 9 159 571 105 zł brutto otrzymało 8 352 723 świadczeniobiorców. Kwota 13 emerytury wyniosła dla każdego świadczeniobiorcy 1100 zł brutto.

• ZUS wdrożył wypłatę rodzicielskiego świadczenia uzupełniającego (Mama 4+). Świadczenie to ma zapewnić niezbędne środki utrzymania osobom, które zrezygnowały z zatrudnienia, aby wychowywać dzieci lub z tego powodu w ogóle go nie podjęły. Wynosi ono 1100 zł brutto.

• ZUS wdrożył nowy System Elektronicznej Wymiany Informacji Dotyczących Zabezpieczenia Społecznego (EESSI – Electronic Exchange of Social Security Information). Dzięki temu wymiana danych i obsługa spraw podlegających unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego będzie prostsza i sprawniejsza. EESSI ułatwi współpracę między blisko 15 tys. instytucjami zabezpieczenia społecznego z 32 krajów UE/EFTA.

• ZUS wdrożył usługę samodzielnego tworzenia potwierdzeń z danymi z ZUS dla płatników składek.
• ZUS wdrożył wypłatę 500+ dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji.

2018

• ZUS wprowadził e-Składkę – dzięki niej przedsiębiorcy opłacają teraz wszystkie składki na ubezpieczenia społeczne na jeden rachunek.
• ZUS udostępnił nową usługę dla przedsiębiorców – doradcę płatnika składek. W oddziałach ZUS pracuje 809 doradców. Do lipca 2019 z ich usług skorzystało 482 tys. klientów.
• Od grudnia tego roku lekarze wystawiają zwolnienia wyłącznie w formie elektronicznej (e-ZLA). Do połowy września 2019 roku wystawionych zostało prawie 29 mln e-ZLA.

2017

ZUS udostępnił nową usługę dla klientów – doradcę emerytalnego (pdf 325kb). Od lipca 2017 do lipca 2019 z usług doradcy skorzystało 4,5 mln klientów, dla których doradcy wykonali ponad 1,7 mln obliczeń w kalkulatorze emerytalnym.

2016

• Programem „Akademia Ubezpieczeń Społecznych” ZUS rozpoczął systematyczną współpracę naukową z uczelniami z całego kraju.
• Pod hasłem „Bezpieczeństwo dzięki odpowiedzialności” ZUS przeprowadził przegląd systemu emerytalnego, z którego wnioski posłużyły do stworzenia propozycji długofalowych zmian w systemie emerytalnym.
• ZUS powołał doradców ds. ulg i umorzeń. Do końca czerwca 2019 roku 110 doradców rozpatrzyło 36 140 wniosków o rozłożenie zaległości na raty. Układy ratalne zostały zawarte na kwotę 1 734 mln zł.
• Lekarze mogą wystawiać zwolnienia w formie elektronicznej (e-ZLA).
• ZUS przyjął Strategię Zakładu na lata 2016–2020, która kontynuuje realizację założeń zawartych w poprzednich dokumentach strategicznych ZUS oraz wyznacza nowe kierunki rozwoju.

2015

ZUS udostępnił klientom interaktywny program Płatnik, dzięki któremu płatnicy mogą tworzyć, weryfikować i wysyłać do ZUS dokumenty ubezpieczeniowe przez internet.

2014

ZUS rozpoczął realizację kompleksowego projektu edukacyjnego dla szkół ponadgimnazjalnych „Lekcje z ZUS”.

2013

ZUS przyjął strategię rozwoju na lata 2013–2015, która ma zwiększyć zaufanie klientów dzięki dalszej poprawie jakości ich obsługi, optymalizacji procesów i kosztów oraz upowszechnianiu wiedzy o ubezpieczeniach społecznych i roli ZUS.

2012

ZUS uruchomił Platformę Usług Elektronicznych (PUE) – największy e-urząd w Polsce.

2010

ZUS zaczął realizować strategię przekształceń, której celem było zwiększenie satysfakcji klientów dzięki innowacyjnym rozwiązaniom dotyczącym ich obsługi oraz przejrzystość i efektywność gospodarowania środkami publicznymi.

2004

• Polska wstąpiła do Unii Europejskiej. ZUS przyjął na siebie zadania wynikające z unijnej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego.
• ZUS uruchomił sale obsługi klientów i wprowadził pierwsze standardy obsługi klientów.

1999

ZUS rozpoczął budowę kompleksowego systemu informatycznego. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku stał się jedną z najbardziej zinformatyzowanych instytucji państwowych w Polsce.

1998

Uchwalona została reforma systemu ubezpieczeń społecznych.

1986

Utworzono Fundusz Ubezpieczeń Społecznych, z którego finansowane były świadczenia i inicjowane przez ZUS działania profilaktyczne, zapobiegające zachorowaniom, inwalidztwu i wypadkom.

1975

Reforma administracyjna kraju zwiększyła liczbę województw i przyczyniła się do decentralizacji struktury organizacyjnej ZUS.

1960

ZUS okazał się niezbędny dla wydolności systemu ubezpieczeń społecznych, dlatego został reaktywowany. Ubezpieczeniami objęto różne grupy społeczne i rozszerzono zakres przyznawanych świadczeń.

1955

Zlikwidowano ZUS, a jego zadania przekazano związkom zawodowym oraz Ministerstwu Pracy i Opieki Społecznej.

1950

Władze PRL ograniczyły autonomię i samodzielność ZUS, zlikwidowały fundusze ubezpieczeniowe, a ich dochody i wydatki włączyły do budżetu państwa (plik jpg).

1945

ZUS wznowił normalną działalność i wypłatę rent.

1939

W czasie wojny przepadły znaczne zasoby funduszy ubezpieczeniowych. ZUS mimo bardzo trudnych warunków pomagał rodakom, wypłacając ograniczane przez okupanta świadczenia i dając zatrudnienie.

1934

Powołano Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Połączono pięć działających wcześniej instytucji. ZUS objął zarząd nad pięcioma funduszami ubezpieczeniowymi.