Dzisiejszy artykuł chciałabym oprzeć o konkretny casus. Zwróciła się do mnie pewna rodzina.
Państwo S. od wielu lat mieszkają w Niemczech. Tam wychowali swoje dzieci, które obecnie studiują w tym kraju i zgodnie z ustawodawstwem niemieckim przysługuje im pod pewnymi warunkami zasiłek rodzinny zwany w Niemczech KINDERGELD. Państwo S. wynajmują w Niemczech mieszkanie, w którym mieszkają wraz z córkami. Sami zatrudnieni są w Polsce i tu płacą swoje podatki. Są pracownikami mobilnymi w tym sensie, że swoją pracę wykonują z różnych miejsc w obrębie Unii Europejskiej. Ze względu na pracę zdalną, większość czasu spędzają w domu w Niemczech. Świadczenie to jest znane moim klientom od dawna. Korzystali z niego jeszcze przed okresem spornym czyli rokiem 2019, od którego zakwestionowano wypłatę środków na dzieci. Po dwóch latach wymiany korespondencji z niemiecką kasą odpowiedzialną za wypłatę świadczeń rodzinnych (Familienkasse), dostarczeniu przez rodzinę szeregu dokumentów mających za zadanie potwierdzić okoliczności uzasadniające prawo do KINDERGELD, Państwo S. otrzymali negatywną decyzję. Wynikało z niej, iż pomimo doręczonej umowy najmu, opłat za czynsz i media a także zaświadczeń pracodawcy o mobilności w zakresie stosunku pracy oraz szeregu innych jeszcze dokumentów, zdaniem Familienkasse Państwo S. nie potwierdzili dostatecznie swojego miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Niemczech, wobec czego świadczenie rodzinne z niemieckiej kasy się im nie należy.
Polecamy: Restrukturyzacja firmy poprzez elastyczne formy zatrudnienia. Poradnik Gazety Prawnej 6/2020
O co chodzi z tym zamieszkaniem?
W zakresie spraw transgranicznych w świetle orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (wyrok C-611/10 i C-612/10) Familienkasse, podobnie zresztą jak i inne organy w krajach UE odpowiedzialne za wypłatę świadczeń rodzinnych, winny zbadać czy osoba wnioskująca o świadczenie posiada do niego prawo.
Zgodnie z art. 62 niemieckiej ustawy podatkowej (zwanej dalej EstG), uprawnionymi do pobierania świadczeń rodzinnych w Niemczech są osoby, które:
1/ posiadają miejsce zamieszkania lub zwykłego pobytu w Niemczech lub
2/ bez miejsca zamieszkania lub zwykłego pobytu w Niemczech
a) podlegają nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu lub
b) są traktowani jako podlegający nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu.
Zgodnie z § 8 Abgabenordnung (niemieckiej ordynacji podatkowej zwanej dalej AO) osoba ma miejsce zamieszkania w miejscu, w którym posiada mieszkanie w okolicznościach, które wskazują, że będzie je utrzymywać i użytkować. Pojęcie mieszkania zakłada, posiadanie pomieszczeń przystosowanych do długoterminowego zamieszkania, w których osoba będzie mogła faktycznie dysponować tym mieszkaniem w sposób regularny a nie w celach odwiedzin czy innych celach rekreacyjnych. Jako dowód w sprawie posłużyć mogą umowy najmu mieszkania, zaświadczenie od wynajmującego potwierdzające zamieszkanie w danym lokalu, potwierdzenia przelewów regularnych opłat za media czy opłat za czynsz najmu. O miejscu zamieszkania mówimy wtedy, gdy mieszkanie jest dostępne do użytku przez cały czas. Powinno ono być używane z pewną regularnością.
W przytoczonym przypadku Familienkasse uznała, że wnioskujący mobilny pracownik nie dostarczył dowodów na regularne korzystanie z mieszkania a nadto, że utrzymuje on inne jeszcze miejsce zamieszkania w Polsce, co wynika z przedstawionych umów o pracę, w których wpisano adres zamieszkania w Polsce. Organ uznał, że ponadto wnioskodawca jest zatrudniony w Polsce a to z kolei świadczy o tym, że przebywa on głównie i przede wszystkim w miejscu, w którym wykonuje pracę zarobkową i nie korzysta regularnie z mieszkania w Niemczech.
Miejsce zwykłego pobytu natomiast w rozumieniu art. 62 ust. 2 EStG to przede wszystkim miejsce, w którym osoba mieszka dłużej niż sześć miesięcy (§ 9 zdanie 2 AO). Przy czym krótkoterminowe przerwy w pobycie nie są oczywiście brane pod uwagę.
Zgodnie z orzecznictwem Federalnego Trybunału Finansowego (BFH R 89/08) wykonywanie pracy zarobkowej w danej miejscowości przez okres dłuższy niż 6 miesięcy oznacza zwykłe miejsce pobytu takiej osoby. W tym celu należy jednak przedstawić dowód faktycznego wykonywania pracy. Jako dowody kwalifikują się faktury z danymi dotyczącymi miejsca i czasu wykonania, pokwitowania, wyciągi z kont w celu weryfikacji faktur, dokumenty podróży i podobne niemieckie dokumenty krajowe.
Osoba podlega natomiast nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu wówczas, gdy zamieszkuje na terenie danego kraju lub przebywa w nim ponad 183 dni w roku.
Jeśli wnioskodawca spełni jeden z warunków wskazanych powyżej w zakresie miejsca zamieszkania lub obowiązku podatkowego konieczne będzie sprawdzenie, czy osoba ta posiada prawo do pełnego zasiłku rodzinnego czy też do wypłaty różnicy ( tzw. dodatku dyferencyjnego) zgodnie z zapisem art. 68 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Piszę o tym szerzej tu (https://bktkancelaria.pl/komu-przysluguje-niemieckie-swiadczenie-rodzinne-kindergeld/ ). Może się bowiem zdarzyć, że w tym samym okresie zobowiązanymi do wypłaty świadczeń rodzinnych będą dwa kraje UE - ten w którym jedno z rodziców pracuje oraz ten w którym mieszkają dzieci wraz z pracującym drugim rodzicem opiekującym się dziećmi.
W następnej kolejności należy sprawdzić czy rodzina posiada prawo do polskich świadczeń rodzinnych. Warto nadmienić, że dla Familienkasse niezłożenie przez stronę wniosku do OPS o polskie świadczenie rodzinne tylko dlatego, że np. z góry wiemy, iż wskutek niespełnienia warunku kryterium dochodowego zasiłek w Polsce się nie należy- nie jest niestety wystarczające. Familienkasse z reguły wymaga polskiej decyzji odmawiającej przyznania świadczenia rodzinnego na potwierdzenie faktu, iż świadczenie rodzinne w Polsce rzeczywiście nie przysługuje.
Wreszcie, samo dziecko musi spełniać warunki wskazane w § 32 EstG dotyczące m.in. wieku czy obowiązku kształcenia po ukończeniu 18 r.ż.
Złożone dokumenty przez klienta nie wykazały niestety, że warunki uprawniające do otrzymywania zasiłku rodzinnego zgodnie z § 62 EStG zostały spełnione. Stąd Familienkasse wydało decyzję negatywną.
Polecamy serwis: Praca za granicą