Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorców
Zleceniodawca ustala podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne zleceniobiorcy w zależności od tego, jak strony określiły odpłatność za jej wykonywanie.
- Jeżeli strony określiły w umowie odpłatność:
- kwotowo
- w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej
- prowizyjnie
– podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne stanowi przychód w rozumieniu przepisów o podatku dochodowym od osób fizycznych.
- Jeżeli strony określiły w umowie odpłatność w inny sposób niż:
- kwotowo,
- w kwotowej stawce godzinowej lub akordowej,
- prowizyjnie,
– podstawę wymiaru składek stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż kwota minimalnego wynagrodzenia (w 2018 r. minimalne wynagrodzenie wynosi 2100 zł [red. w 2019 r. - 2250 zł]).
Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS.
Jeżeli ubezpieczenia zleceniobiorcy trwają tylko część miesiąca, ponieważ np. zleceniobiorca został objęty ubezpieczeniami w trakcie miesiąca, kwotę najniższej podstawy wymiaru składek zleceniodawca obniża proporcjonalnie. Kwotę minimalnego wynagrodzenia dzieli przez liczbę dni tego miesiąca (tej kwoty nie zaokrągla), a następnie mnoży przez liczbę dni podlegania ubezpieczeniom. Tak obliczoną kwotę zaokrągla do pełnych groszy w górę, jeżeli końcówka jest równa lub wyższa od 0,5 grosza, albo w dół, jeżeli końcówka jest niższa od 0,5 grosza.
Wyłączenia z podstawy wymiaru składek
W podstawie wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe zleceniodawca nie uwzględnia:
- zasiłków z ubezpieczeń społecznych,
- nagród jubileuszowych (gratyfikacji), które – według zasad określających warunki ich przyznawania – przysługują zleceniobiorcy nie częściej niż co 5 lat, jeżeli przysługują na podstawie regulaminu, umowy lub układu zbiorowego,
- należności, które oblicza od wielkości efektów uzyskanych dzięki zastosowaniu projektu wynalazczego, i za dokumentację dostarczoną bezumownie przez twórcę projektu, przydatną do stosowania projektu, oraz nagród za wynalazczość, a także nagród za prace badawcze i wdrożeniowe – sposób ustalania świadczeń musi być ujęty w regulaminie racjonalizacji,
- nagród ministra gospodarki za szczególne osiągnięcia w eksporcie,
- odpraw pieniężnych, które będą przysługiwały zleceniobiorcy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę,
- odpraw, odszkodowań i rekompensat wypłacanych z tytułu wygaśnięcia lub rozwiązania umowy,
- wartości świadczeń rzeczowych, co wynika z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, oraz ekwiwalentów za te świadczenia wypłacanych zgodnie z przepisami wydanymi przez Radę Ministrów lub właściwego ministra, a także ekwiwalentów pieniężnych za pranie odzieży roboczej, używanie odzieży i obuwia własnego zamiast roboczego oraz wartości otrzymanych bonów, talonów, kuponów lub innych dowodów uprawniających do otrzymania na ich podstawie napojów bezalkoholowych, posiłków oraz artykułów spożywczych, gdy mimo ciążącego na zleceniodawcy obowiązku wynikającego z przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, nie ma możliwości wydania posiłków i napojów bezalkoholowych,
- ekwiwalentów pieniężnych za użyte przy wykonywaniu pracy narzędzia zleceniobiorcy, materiały lub sprzęt,
- wartości ubioru służbowego (umundurowania), którego używanie należy do obowiązków zleceniobiorcy, lub ekwiwalentu pieniężnego za ten ubiór,
- wartości finansowanych przez zleceniodawcę posiłków, udostępnianych do spożycia bez prawa do ekwiwalentu z tego tytułu – miesięcznie do 190 zł,
- zwrot kosztów używania przez zleceniobiorcę w jazdach lokalnych, dla potrzeb zleceniodawcy pojazdów, które nie są jego własnością – do wysokości miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo do wysokości, która nie przekracza kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za 1 km przebiegu pojazdu – określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra, jeżeli przebieg pojazdu, z wyłączeniem wypłat ryczałtu pieniężnego, zleceniobiorca udokumentuje w ewidencji przebiegu pojazdu, prowadzonej według zasad określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób fizycznych,
- diet i innych należności z tytułu podróży służbowej – do wysokości określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej, z tytułu podróży służbowej w kraju oraz poza jego granicami,
- jeżeli zatrudnia się za granicą zleceniobiorców o przychodzie wyższym niż przeciętne wynagrodzenie – części ich wynagrodzenia w wysokości równowartości diety przysługującej z tytułu podróży służbowych poza granicami kraju, za każdy dzień pobytu, określonej w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej poza granicami kraju, z tym zastrzeżeniem, że tak ustalony miesięczny przychód tych osób, który stanowi podstawę wymiaru składek, nie może być niższy od przeciętnego wynagrodzenia,
- dodatku za rozłąkę wypłacanego zleceniobiorcom czasowo przeniesionym oraz strawnego – do wysokości diet z tytułu podróży służbowej w kraju, określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej w kraju,
- świadczeń finansowanych ze środków przeznaczonych na cele socjalne w ramach zakładowego funduszu świadczeń socjalnych,
- świadczeń wypłacanych z funduszu utworzonego na cele socjalno-bytowe na podstawie układu zbiorowego pracy u pracodawców, którzy nie tworzą zakładowego funduszu świadczeń socjalnych – do wysokości, która nie przekracza rocznie kwoty odpisu podstawowego, określonej w art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 4 marca 1994 r. o zakładowym funduszu świadczeń socjalnych,
- zapomóg losowych w przypadku klęsk żywiołowych, indywidualnych zdarzeń losowych lub długotrwałej choroby,
- składników wynagrodzenia, do których zleceniobiorca ma prawo w okresie pobierania zasiłku chorobowego, macierzyńskiego, opiekuńczego, świadczenia rehabilitacyjnego, w myśl postanowień układów zbiorowych pracy lub przepisów o wynagrodzeniu, jeżeli są one wypłacane za okres pobierania tego zasiłku,
- dodatków uzupełniających 80-procentowy zasiłek chorobowy, które wypłacisz – do kwoty, która nie przekroczy – łącznie z zasiłkiem chorobowym – 100% przychodu stanowiącego podstawę wymiaru składek,
- korzyści materialnych wynikających z układów zbiorowych pracy, regulaminów wynagradzania lub przepisów o wynagradzaniu, a polegających na uprawnieniu do zakupu po cenach niższych niż detaliczne niektórych artykułów, przedmiotów lub usług oraz na korzystaniu z bezpłatnych lub częściowo odpłatnych przejazdów środkami lokomocji,
- dodatkowych świadczeń, które nie mają charakteru deputatu i są przyznawane na podstawie przepisów szczególnych – kart branżowych lub układów zbiorowych pracy, czyli ekwiwalentu pieniężnego z tytułu zwrotu kosztów przejazdów urlopowych, świadczeń na pomoce naukowe dla dzieci, świadczeń przyznawanych z tytułu uroczystych dni, jak tradycyjne „barbórkowe”, z wyjątkiem nagród pieniężnych wypłacanych z tytułu uroczystych dni,
- nagród za wyniki sportowe, które są wypłacane przez kluby sportowe i polskie związki sportowe, oraz nagród za wybitne osiągnięcia sportowe lub wybitne osiągnięcia w pracy zawodowej w dziedzinie kultury fizycznej, wypłacanych ze środków budżetowych,
- świadczeń w naturze w postaci działki gruntu.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe
Roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i ubezpieczenia rentowe wszystkich ubezpieczonych w danym roku kalendarzowym nie może być wyższa od kwoty odpowiadającej 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy, określonego w ustawie budżetowej, ustawie o prowizorium budżetowym lub ich projektach (w razie ich braku przy ustalaniu wymienionego wynagrodzenia bierze się pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie z III kwartału poprzedniego roku). W 2018 roku jest to 133 290 zł.
Dlatego płatnik przekazuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika do osiągnięcia przez niego w danym roku podstawy wymiaru w kwocie 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Natomiast po przekroczeniu tej kwoty przestaje obliczać i przekazywać te składki.
Płatnik przestaje opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe na podstawie:
- informacji uzyskanej od ZUS, że kwota ograniczenia została osiągnięta,
- własnej dokumentacji płacowej.
Jeżeli po sprawdzeniu wysokości rocznej podstawy wymiaru składek stwierdzimy, że płatnik danego pracownika nadal opłaca składki od nadwyżki ponad kwotę ograniczenia, poinformujemy go o tym niezwłocznie, a za jego pośrednictwem – pracownika.
Jeśli z dokumentacji płacowej wynika, że w danym miesiącu pracownik przekroczy kwotę ograniczenia, płatnik oblicza i przekazuje składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika tylko od tej części podstawy wymiaru składek, która nie przekroczy tej kwoty.
Podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i wypadkowe
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe i ubezpieczenie wypadkowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe. Jeżeli jednak pracownik podlega ubezpieczeniu chorobowemu dobrowolnie, np. jest zleceniobiorcą lub prowadzi działalność, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe nie może przekraczać miesięcznie 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok kalendarzowy. W 2018 r. jest to 11 107,50 zł.
Przy ustalaniu podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe nie stosuje się ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek do 30-krotności prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego.
Jeżeli płatnik przestał opłacać składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe pracownika z powodu przekroczenia rocznej podstawy wymiaru składek na te ubezpieczenia, w dalszym ciągu musi opłacać składki na ubezpieczenia chorobowe i wypadkowe.