Wypłacana pracownikom od 1 października 2014 r. prowizja stanowi od tego dnia składnik ich wynagrodzenia. Jeżeli pracownicy spełnili warunki do jej przyznawania, taka wypłata jest zasadna. Nie ma przeszkód do zawarcia aneksu do umowy o pracę wprowadzającego prowizję ze wskazaniem, że taki składnik wynagrodzenia przysługuje od powyższej daty.
Ponieważ ani zapisy umowy o pracę, ani przepisy zakładowego prawa pracy nie przewidują w Państwa firmie składnika wynagrodzenia, jakim jest prowizja, oznacza to, że decyzję o wypłacie prowizji musiała podjąć osoba odpowiedzialna za wykonywanie czynności z zakresu prawa pracy za pracodawcę w formie zarządzenia pracodawcy. Taka wypłata jest zatem zasadna, skoro ma swoje źródło w zarządzeniu podmiotu uprawnionego do przyznania pracownikom dodatkowych świadczeń. W wyroku z 5 maja 2007 r. (III PK 17/07) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że: zarządzenie pracodawcy nie jest źródłem prawa pracy (art. 9), lecz oświadczeniem woli. Może ono przyznawać pracownikom dodatkowe uprawnienia i po choćby domniemanej zgodzie pracownika wchodzi do treści stosunku pracy (art. 29 § 1 k.p.). Jeżeli na jego podstawie pracownik nabywa prawo do dodatkowych świadczeń, to nie narusza to przepisu art. 18 k.p.
Zobacz serwis: Pracownik
W omawianym przypadku nic nie wskazuje na to, aby uprawnienie pracowników do wynagrodzenia prowizyjnego zostało przyznane na ściśle określony czas. Należy zatem przyjąć, że uzyskali oni prawo do tego wynagrodzenia bezterminowo. Formalne uregulowanie uprawnień pracowników do prowizji leży zatem w interesie obu stron stosunku pracy. Aneks do umowy o pracę zapobiegnie wszelkim ewentualnym sporom, które mogłyby pojawić się nie tylko w zakresie prawa pracowników do wynagrodzenia prowizyjnego, ale przede wszystkim w zakresie jego wysokości. Skoro ten składnik wynagrodzenia jest wypłacany od kilku miesięcy, to należy przyjąć, że nie ma przeszkód, aby aneks został opatrzony aktualną datą (z dnia jego podpisania) i wskazywał, że uprawnienie do wynagrodzenia prowizyjnego w określonej wysokości przysługuje pracownikowi od 1 października 2014 r. Aneks nie nakłada bowiem na pracownika jakichkolwiek obowiązków i wprowadza do umowy korzystne dla niego postanowienia. Trzeba nadmienić, że jeśli taka będzie wola stron, nie ma przeciwwskazań, aby w aneksie określić końcowy termin, do którego pracownikowi będzie przysługiwał ten dodatkowy składnik wynagrodzenia.
Oddziałowi spółki działającej w branży ubezpieczeniowej groziła likwidacja, przy czym decyzja w tym zakresie miała zależeć od wyników osiągniętych przez oddział w I kwartale 2015 r. Dyrektor oddziału wydał zarządzenie, na mocy którego wszystkim pracownikom przysługuje dodatkowa prowizja od umów zawartych w okresie między 1 stycznia a 31 marca 2015 r. Ponieważ pracodawca precyzyjnie określił okres, za jaki należy się wynagrodzenie prowizyjne, nie ma podstaw do uznania, że stosunki pracy w zakresie tego wynagrodzenia zostały zmodyfikowane na stałe. Po upływie okresu, na jaki została przyznana prowizja, bezcelowe byłoby wprowadzanie aneksów do umów o pracę, jeżeli nie zostały one podpisane wcześniej. Takie postępowanie jest zasadne.
Zobacz serwis: Praca
Brak uregulowania powyższych kwestii w sposób formalny, czyli w drodze aneksu do umowy o pracę, nie przysporzy pracodawcy jakichkolwiek potencjalnych korzyści. W szczególności pracodawca i tak nie będzie miał możliwości jednostronnego wycofania się ze zobowiązania wobec pracowników w zakresie przyznania prawa do prowizji. Jeżeli pracodawca zdecydował się jednostronnie przyznać wynagrodzenie prowizyjne i zrobił to bezterminowo, to nawet jeśli nie było to jego do końca świadomą intencją, to aby pozbawić pracownika prawa do tego składnika, musi wypowiedzieć mu warunki pracy i płacy w zakresie wynagrodzenia.
Podstawa prawna:
- art. 9, art. 18, art. 29 § 1, art. 42, art. 300 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 1502; ost.zm. Dz.U. z 2014 r., poz. 1662
- art. 60 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny - j.t. Dz.U. z 2014 r., poz. 121; ost.zm. Dz.U. z 2015 r., poz. 4