Po pierwsze należy wskazać, że wynagrodzenie brutto to wynagrodzenie które zawiera w sobie nie tylko realnie zarabiane przez nas pieniądze, ale także różnego rodzaju składki, zaliczki na podatek i potrącenia, które są odliczane przez naszego pracodawcę i które zostaną omówione poniżej. Oznacza to, że nie należy sugerować się kwotą wynagrodzenia podaną np. w umowie o pracę, gdyż jest ona myląca – nasze wynagrodzenie w rzeczywistości będzie mniejsze.
Pan Tomek podpisał umowę o pracę, w której jego wynagrodzenie zostało określone jako kwota 3.000zł miesięcznie. Była to dla Pana Tomka satysfakcjonująca kwota, gdyż myślał, że tyle właśnie będzie co miesiąc otrzymywał. Niestety nie wziął od pod uwagę faktu, że kwota wskazana w umowie jest kwotą brutto, a zatem należy odliczyć od niej odprowadzane przez pracodawcę różnego rodzaju składki, korzystając np. z kalkulatora wynagrodzeń. W dniu wypłaty Pan Tomek otrzymał zatem nie 3.000zł, a jedynie 2156.72.
Po pierwsze należy podkreślić, że polski kodeks pracy w ogóle nie zawiera rozróżnienia na wynagrodzenie brutto czy netto. W artykułach kodeksu jest mowa wyłącznie o wynagrodzeniu w ogólnym tego słowa znaczeniu i może powstać problem, co ono tak naprawdę oznacza.
Zasadniczo przyjmuje się, że wskazywane w kodeksie wynagrodzenie jest wynagrodzeniem brutto. Pomimo iż kodeks nie mówi tego wprost to jednak przyjmuje się, że wynagrodzeniem pracownika jest także np. odprowadzana przez pracodawcę składka na ubezpieczenie zdrowotne dzięki której pracownik może korzystać z bezpłatnej opieki medycznej – co również jest pewnego rodzaju gratyfikacją i wynagrodzeniem za codzienne świadczenie pracy.
Z czego wynikają różnice
Skoro już ustaliliśmy, że wynagrodzenie brutto zawiera w sobie pewne odprowadzane przez pracodawcę składki, to warto wiedzieć, gdzie konkretnie są one odprowadzane i czy są obowiązkowe.
Otóż niestety tak, składki (które odprowadza za nas pracodawca) są obowiązkowe i nie możemy z nich zrezygnować i w zamian otrzymywać większe wynagrodzenie. Zasada ta dotyczy oczywiście umowy o pracę i zatrudnienia na etat, przy umowie zleceniu czy umowie dziele rozliczanie składek wygląda trochę inaczej, niektóre z nich nie są bowiem obowiązkowe.
Skupmy się jednak na składkach obowiązkowych przy umowie o pracę. A zatem, nasz pracodawca odprowadza od naszego wynagrodzenia brutto następujące kwoty:
- Składkę na ZUS, czyli ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe,
- Składkę na NFZ, czyli ubezpieczenie zdrowotne,
- Zaliczkę na podatek dochodowy (podatek od uzyskanych dochodów płaci każdy bez wyjątku, także osoby zatrudnione na umowę zlecenie czy umowę o dzieło).
Należy pamiętać, że składki te nie są w całości płacone przez pracownika, a zatem nie są w całości potrącane z jego wynagrodzenia – pewną część płaci pracodawca.
Wysokości składek wynoszą odpowiednio:
1. Składka na ubezpieczenie emerytalne – 19,52%, finansowana jest po połowie przez pracodawcę i zatrudnionego – płacą oni po 9,76% od kwoty wynagrodzenia.
2. Składka na ubezpieczenie rentowe – 13%, finansowana jest po połowie przez pracodawcę i zatrudnionego – płacą oni po 6,5% od kwoty wynagrodzenia.
3. Składka na ubezpieczenie chorobowe – 2,45 %, finansowana jest w całości z wynagrodzenia pracownika.
Dopiero po odliczeniu tych składek, czyli 18,71% wynagrodzenia możemy obliczyć wysokość składki na ubezpieczenie zdrowotne i zaliczki na podatek dochodowy. Składka na NFZ wynosi obecnie 9% podstawy wymiaru, natomiast jeśli chodzi o zaliczkę na podatek dochody to najlepiej skorzystać z kalkulatora wynagrodzeń.
Przykładowo obliczymy wysokość składek ponoszonych przez pracownika i potrącanych z jego wynagrodzenia przy zarobkach w wysokości 2.000 brutto.
Wynagrodzenie brutto – 2.000 zł
Składka na ubezpieczenie emerytalne – 195.20 zł
Składka na ubezpieczenie rentowe – 30.00 zł
Składka na ubezpieczenie chorobowe – 49.00 zł
Składka na ubezpieczenie zdrowotne – 155.32 zł
Zaliczka na podatek dochodowy – 111.00 zł
Wynagrodzenie netto wyniesie zatem 1459.48