Trzynastka dla kolejnej grupy zawodowej! Kiedy będą pierwsze wypłaty w kulturze? Na pewno szybciej niż podwyżki, na które nie ma co liczyć

• Trzynastki trafiają na konta pracowników sfery budżetowej
• Trzynastki w państwowych i samorządowych instytucjach kultury
• Na podwyżki wynagrodzeń w kulturze nie ma co liczyć

Trzynastki trafiają na konta pracowników sfery budżetowej

Dodatkowe wynagrodzenie roczne, czyli tzw. trzynastka, to świadczenie charakterystyczne dla pracodawców sfery budżetowej. Nie oznacza to jednak, że prawo do niego mają wszyscy pracownicy zatrudnieni przez tę kategorię pracodawców. Katalog osób uprawnionych i zasady przyznawania i wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego wynikają wprost z obowiązujących przepisów i obecnie prawa do nich nie mają na przykład pracownicy instytucji kultury. Jak się okazuje, to ma się zmienić. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego poinformowało bowiem, że planuje wprowadzenie dodatkowego wynagrodzenia rocznego w państwowych i samorządowych instytucjach kultury.

Trzynastki w państwowych i samorządowych instytucjach kultury

Informacje na ten temat pojawiły się w odpowiedzi na interpelację z 15 stycznia 2025 roku w sprawie wzrostu płac pracowników bibliotek (nr 7310), w której zadano cztery pytania:
1) Czy Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego planuje podjęcie działań zmierzających do podwyższenia wynagrodzeń bibliotekarzy zatrudnionych w placówkach publicznych i samorządowych?
2) Czy ministerstwo przewiduje opracowanie systemu dodatkowego wsparcia finansowego dla bibliotekarzy, którzy angażują się w projekty promujące czytelnictwo i edukację?
3) Jakie kroki ministerstwo podejmuje w celu poprawy prestiżu zawodu bibliotekarza i zachęcania młodych ludzi do podejmowania pracy w tym zawodzie?
4) Czy rozważane są zmiany w przepisach, które umożliwiają bardziej elastyczne finansowanie wynagrodzeń w bibliotekach publicznych?
W udzielonej odpowiedzi resort kultury wskazał m.in., że planuje w 2025 roku podniesienie społecznego prestiżu instytucji kultury i wyeliminowanie dysproporcji w zakresie charakteru i liczby świadczeń osób tej grupy pracowników oraz unormowania statusu zawodowego artystów. Jednym z pierwszych kroków, które zostaną podjęte będzie wprowadzenie dodatkowego wynagrodzenia rocznego, czyli trzynastki, w państwowych i samorządowych instytucjach kultury. Odpowiednie przepisy mają zostać wprowadzone jak najszybciej, jednak należy brać pod uwagę to, że aby mogły być one stosowane, konieczne jest zabezpieczenie na ten cel odpowiednich środków finansowych

Na podwyżki wynagrodzeń w kulturze nie ma co liczyć

Na jaką korzyść finansową będą mogli liczyć pracownicy kultury? Tego na razie nie wiadomo, ale w przypadku pracowników samorządowych wysokość dodatkowego wynagrodzenia rocznego jest uzależniona od wysokości wynagrodzenia, które otrzymywali w trakcie roku i wynosi ono 8,5% jego sumy. Tymczasem jak wskazano w interpelacji, obecnie 85 proc. bibliotekarzy otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w wysokości płacy minimalnej powiększonej jedynie o dodatek za wysługę lat, co nie odpowiada ich poziomowi wykształcenia ani znaczeniu ich pracy dla społeczeństwa. Większość bibliotek publicznych jest finansowana przez samorządy, które od lat borykają się z problemami budżetowymi, a w konsekwencji nie są w stanie zapewnić tej grupie pracowników podwyżek wynagrodzenia. Zaapelowano więc o objęcie pracowników kultury 20 proc. podwyżką płac zaplanowaną i zrealizowaną przez rząd dla innych grup pracowników samorządowych. Resort wskazał jednak, że podmiotami, które mogą i powinny podjąć działania zmierzające do poprawy sytuacji pracowników w samorządowych instytucjach kultury są jednostki samorządu terytorialnego, które są ich organizatorami. Ministerstwo natomiast nie ma żadnej możliwości oddziaływania na zwiększenie wynagrodzeń tych pracowników.
Wygląda więc na to, że wysokość trzynastki jako pochodnej wysokości wynagrodzenia może nie być w przypadku pracowników kultury oszałamiająca. Przypomnijmy, że w przypadku pracowników samorządowym w wynagrodzeniu, o którym mowa w przepisach o trzynastce uwzględnia się:
1) wynagrodzenie i inne świadczenia ze stosunku pracy przyjmowane do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także
2) wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz
3) wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy