W przeszłości pracownicy wybranych instytucji kultury mieli prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego. W wyniku nowelizacji przepisów stracili je. Pojawiła się szansa na to, by mogli je odzyskać.
- Komu przysługuje trzynastka?
- Czy pracownicy instytucji kultury mają prawo do trzynastki?
- Czy przepisy o trzynastkach się zmienią?
Komu przysługuje trzynastka?
Początek roku kalendarzowego to czas, w którym pracownicy jednostek sfery budżetowej oczekują wypłaty dodatkowego wynagrodzenia rocznego, czyli tzw. trzynastki. Zasady ustalania prawa do niego i jego wysokości zostały określone w przepisach ustawy z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej.
Przez pracowników jednostek sfery budżetowej ustawa ta rozumie pracowników:
1) państwowych jednostek sfery budżetowej, dla których środki na wynagrodzenia są kształtowane na podstawie odrębnej ustawy;
2) zatrudnionych w urzędach organów władzy publicznej, kontroli, ochrony prawa oraz sądach i trybunałach, wymienionych w art. 139 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych;
3) samorządowych jednostek budżetowych i samorządowych zakładów budżetowych prowadzących gospodarkę finansową na zasadach określonych w ustawie wymienionej w pkt 2;
4) biur poselskich, senatorskich lub poselsko-senatorskich oraz klubów, kół albo zespołów parlamentarnych.
Czy pracownicy instytucji kultury mają prawo do trzynastki?
Wynagrodzenie pracownika instytucji kultury składa się z wynagrodzenia zasadniczego przewidzianego dla danego stanowiska pracy oraz dodatku za wieloletnią pracę. Pracownik pełniący funkcje kierownicze otrzymuje także dodatek funkcyjny. Kolejnym składnikiem wynagrodzenia pracownika instytucji kultury jest dodatek specjalny za wykonywanie dodatkowych, powierzonych przez pracodawcę zadań, na okres wykonywania tych zadań albo za pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze. Możliwe jest także otrzymanie nagrody za szczególne osiągnięcia w pracy.
Jak wynika z tego wyliczenia, pracownicy instytucji kultury nie maja prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, które otrzymują inni pracownicy jednostek budżetowych.
Czy przepisy o trzynastkach się zmienią?
Choć okres wypłaty trzynastek za 2023 r. dobiera właśnie końca, do Sejmu trafił projekt ustawy wprowadzający prawo do trzynastki dla pracowników instytucji kultury. Przepisy miałyby wejść w życie po upływie 30 dni od daty ogłoszenia. W uzasadnieniu projektu podkreślono, że inni pracownicy sfery budżetowej, niezależnie od nagród, mają też prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego, co należy uznać za przejaw nierównego traktowania przez państwo pracowników tych jednostek.
Autorzy projektu przypomnieli, że do 2000 r. pracownicy instytucji kultury niemających statusu instytucji artystycznych otrzymywali tzw. trzynastkę. Chodzi m.in. o muzea, domy kultury, centra sztuki, biblioteki, świetlice i kluby. Wynikało to z tego, że prowadziły one gospodarkę finansową na zasadach ustalonych dla zakładów budżetowych. Dopiero przepisami ustawy z 21 stycznia 2000 r. o zmianie niektórych ustaw związanych z funkcjonowaniem administracji ujednolicono zasady gospodarki finansowej dla wszystkich instytucji, a tym samym, wszyscy pracownicy zostali pozbawieni prawa do dodatkowego wynagrodzenia rocznego.
Szacuje się, że w przypadku wprowadzenia projektowanych przepisów, do pracownik instytucji kultury trafi około 500 mln zł, z czego większość środków będzie przysługiwała osobom zatrudnionym w placówkach samorządowych.
ustawa z 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (j.t. Dz.U. z 2024 r. poz. 87)
ustawa z 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników jednostek sfery budżetowej (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 1690 ze zm.)