Prowadzenie działalności nierejestrowanej w 2024 roku nadal jest atrakcyjnym rozwiązaniem. Jednak wbrew wyobrażeniu niektórych osób, wiąże się ono z konkretnymi obowiązkami formalnymi i nie można zasłaniać się nim przed urzędem skarbowym, nie mając w rękach rzetelnej dokumentacji.
- Kto może prowadzić działalność bez rejestracji?
- Musisz prowadzić ewidencję sprzedaży, jeśli nie chcesz, żeby organ podatkowy sam określił wysokość przychodu
Kto może prowadzić działalność bez rejestracji?
Działalność nierejestrowaną mogą prowadzić osoby fizyczne, których przychód należny z tego tytułu nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę i które w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywały działalności gospodarczej (art. 5 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców). Od 1 stycznia 2024 r. minimalne wynagrodzenie za pracę wynosi 4242 zł, a w drugiej połowie roku osiągnie poziom 4300 zł. Wysokość przychodu, który można uzyskać bez konieczności rejestrowania działalności gospodarczej w pierwszej połowie 2024 r., wynosi więc 3181,50 zł, a od 1 lipca 2024 r. osiągnie poziom 3225,00 zł. Możliwość prowadzenia działalności w tej formie podlega także innym ograniczeniom niż limit przychodów.
Po pierwsze, przepisów, które jej dotyczą, nie stosuje się do działalności wykonywanej w ramach umowy spółki cywilnej. Po drugie, istnieją rodzaje działalności, w przypadku których bez względu na wysokość przychodów prowadzona działalność musi być zarejestrowana. Dotyczy to przypadków, gdy działalność:
- wymaga zezwolenia (np. sprzedaż alkoholu),
- wymaga koncesji (np. ochrona osób lub mienia),
- wymaga wpisu do rejestru działalności regulowanej (np. usługi turystyczne)
- została zdefiniowana w przepisach jako działalność gospodarcza w rozumieniu ustawy – Prawo przedsiębiorców (np. pośrednictwo ubezpieczeniowe, czy usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami ustawy o rachunkowości).
Musisz prowadzić ewidencję sprzedaży, jeśli nie chcesz, żeby organ podatkowy sam określił wysokość przychodu
Fakt, że ilość obowiązków formalnych, których należy dopełnić w przypadku działalności nierejestrowanej jest ograniczony, nie oznacza, że nie ma ich w ogóle. Wbrew wyobrażeniom niektórych osób, nie wygląda to tak, że w przypadku zainteresowania urzędu skarbowego naszą aktywnością zarobkową można zasłonić się prowadzeniem działalności nierejestrowanej. Mimo że bez rejestracji, to jej prowadzenie wiąże się z obowiązkiem dopełniania bieżących obowiązków formalnych. Uzyskiwane w ten sposób przychody należy przecież opodatkować, a ich wysokość trzeba na bieżąco kontrolować pod kątem ewentualnego przekroczenia limitu. W tym celu prowadzi się uproszczoną ewidencję sprzedaży. Przepisy nie określają jakie informacje powinna ona zawierać. W praktyce, biorąc pod uwagę cel jej prowadzenia, są to najczęściej:
- liczba porządkowa
- data sprzedaży
- wartość sprzedaży
- wartość sprzedaży narastająco
- numer dokumentu sprzedaży, jeśli został wystawiony.
Po zakończeniu roku podatkowego wynikające z niej przychody należy opodatkować. Na gruncie podatku dochodowego od osób fizycznych kwalifikują się one do przychodów z innych źródeł (art. 20 ust. 1ba w zw. z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych) i należy rozliczyć je w rocznym zeznaniu podatkowym. Podlegają one opodatkowaniu na zasadach ogólnych według skali podatkowej.
Jeżeli podatnik będzie prowadził ewidencję nierzetelnie albo w ogóle nie będzie jej prowadził, a co za tym idzie, ustalenie wartości sprzedaży na podstawie dokumentów nie będzie możliwe, organ podatkowy sam określi jej wartość i ustali wartość podatku
Podstawa prawna
- art. 5 ust. 1 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (j.t. Dz.U. z 2023 r. poz. 221 ze zm.)
- art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (j.t. Dz.U. z 2022 r. poz. 2647 ze zm.)