Ochronę wysokości wynagrodzenia możemy rozpatrywać na dwóch płaszczyznach. Po pierwsze, gdy uznajemy informację o zarobkach za dane osobowe. Po drugie, gdy zaliczamy ją do sfery dóbr osobistych pracownika. W pierwszym przypadku pracodawca ujawniając informację o wysokości wynagrodzenia, naraża się na pogwałcenie przepisów ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 ze zm., zw. dalej: „uodo”), w drugim na naruszenie dobra osobistego pracownika w rozumieniu art. 23 i 24 Kodeksu Cywilnego (tekst jedn. Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93, zw. dalej: „kc”).
Przykład
Przekazywanie pracownikowi odcinka listy płac zawierającego wszystkie składniki wynagrodzenia powinno następować do rąk własnych pracownika. W sytuacji, kiedy pracownik odbiera wynagrodzenie w sekretariacie, podpisując się na tzw. zbiorczej liście płac, ma wgląd do wysokości wynagrodzeń innych pracowników. Taka sytuacja może stanowić naruszenie dóbr osobistych pracownika.
Polecamy serwis: Zarobki w UE
Informacja o zarobkach jako dane osobowe
Informacja o wysokości wynagrodzenia ma charakter danych osobowych w rozumieniu uodo. W związku z tym podlega szczególnej ochronie wynikającej z ustawy, a także innych przepisów dotyczących ochrony danych, których pracodawca ma obowiązek przestrzegać. W takim wypadku przetwarzanie informacji o wysokości wynagrodzenia będzie możliwe w momencie zaistnienia jednej z przesłanek wymienionych w art. 23 ust.1 uodo, jest to m.in.: zgoda pracownika lub zezwolenie przepisów prawa.
Pracodawca jako administrator przetwarzający dane pracownika ma obowiązek dołożyć wszelkich starań w celu ochrony jego interesów. Dane powinny być merytorycznie poprawne i adekwatne w stosunku do celów, w jakich są przetwarzane, zbierane dla oznaczonych prawem celów i nie poddawane dalszemu przetwarzaniu niezgodnemu z tymi celami. Administrator danych jest obowiązany do zabezpieczenia danych przed ich udostępnieniem osobom nieupoważnionym, w tym przypadku np.: innym pracownikom.
Dobra osobiste pracownika
Informacja o wysokości wynagrodzenia zalicza się do sfery dóbr osobistych pracownika. W uchwale z dnia 16 lipca 1993 r. (sygn.akt I PZP 28/93, OSNC 1994/1/2) Sąd Najwyższy stwierdził, iż ujawnienie przez pracodawcę bez zgody pracownika przedstawicielom zakładowej organizacji związkowej wysokości jego wynagrodzenia może stanowić naruszenie dobra osobistego w rozumieniu art. 23 i 24 kc.
Konsekwencje
Zarówno nieświadome ujawnienie wysokości wynagrodzenia np.: na zbiorczej liście płac, jak i celowe udostępnienie tej kwoty osobom nieupoważnionym, naraża pracodawcę na sankcje przewidziane w rozdziale 8 uodo. Ponadto pracownik, którego dobra osobiste zostały naruszone, może domagać się od pracodawcy odszkodowania czy stosownego zadośćuczynienia.
Warto pamiętać, że pracownicy działów kadr i płac, którzy na co dzień przetwarzają dane pracowników, w tym informacje o wysokości wynagrodzenia, muszą być wyposażeni przez pracodawcę w imiennie upoważnienie do przetwarzania tych danych. Brak upoważnień także naraża pracodawcę na odpowiedzialność.
Czy mogę rozmawiać z kolegami na temat zarobków?
Coraz częściej spotyka się praktykę umieszczania w umowach o pracę czy regulaminach, klauzuli zabraniającej nawet pracownikom ujawnianie własnych zarobków. Pracodawca chce w ten sposób ustrzec się przed niewygodnymi pytaniami na temat ewentualnych nierówności w systemie wynagradzania czy przyznawania nagród. Nie ma jednak przeszkód, by pracownik ujawnił innemu pracownikowi wysokość swojego wynagrodzenia – to jego dane osobowe.
Jak wynika z wyroku Krajowego Sądu Pracy M-V z dnia 21.10.2009, pracownik ma prawo ujawnić wysokość wynagrodzenia swoim kolegom, mając na celu porównanie zarobków osób pracujących na tym samym stanowisku, a w efekcie przeciwdziałanie nierównemu traktowaniu pracowników.
Zobacz również: Zarobki i prawo Vademecum