Premia
Premia jest składnikiem wynagrodzenia i świadczeniem pieniężnym, które przysługuje pracownikowi po spełnieniu przez niego wyraźnie określonych kryteriów. Przede wszystkim spełnia funkcję motywacyjną.
Wysokość premii może być określona w sposób kwotowy lub procentowo. Jeżeli jest wyrażona procentowo, to wskazuje się podstawę jej obliczania (zazwyczaj jest to wynagrodzenie zasadnicze).
Wysokość premii może być różnicowana w oparciu o określone kryteria m.in. staż pracy pracowników u danego pracodawcy, uciążliwość i szkodliwość warunków pracy.
Pracodawca, u którego różnicowanie premii jest nieuzasadnione i dotyczy poszczególnych pracowników, może zostać posądzony o dyskryminację i wówczas na wniosek pracownika podlega kontroli sądu.
Zobacz również serwis: Zarobki
Układ warunkujący
Układ warunkujący jest to zespół przesłanek, od których spełnienia zależy nabycie przez pracownika premii. Składają się na niego:
1. przesłanki pozytywne, czyli określone zadania, warunkujące nabycie roszczenia o premię, np. dotrzymanie terminu lub przedterminowe wykonanie zadania, oszczędność jakiegoś surowca oraz
2. reduktory premii, czyli okoliczności, które powodują, że mimo spełnienia się przesłanek pozytywnych, roszczenie premiowe nie powstaje, albo powstaje, ale w zmniejszonym rozmiarze, są to m.in. przypadki naruszenia przez pracownika dyscypliny pracy.
Przesłanki nabycia premii są z reguły określane w regulaminie premiowania, który stanowi wewnątrzzakładowy akt prawny i powinny być na tyle skonkretyzowane, aby wykluczyć jakiekolwiek wątpliwości i uznaniowość oraz umożliwić kontrolę.
Pracownik nabywa prawo do premii, gdy spełni warunki określone w regulaminie. Wówczas powstaje roszczenie o premię i jeśli pracodawca odmówi jej przyznania, to pracownik może dochodzić przysługującego mu roszczenia przed organami powołanymi do rozstrzygania sporów ze stosunku pracy.
Premia regulaminowa a premia uznaniowa
Często zdarza się, że pracodawcy używają rozróżnienia na premię regulaminową oraz premię uznaniową. Przeciwstawienie tych pojęć jest błędne. Otóż, jeżeli dane świadczenie jest premią, to zawsze będzie to premia regulaminowa, natomiast świadczenie zależne od woli (uznania) pracodawcy jest nagrodą. Poza tym należy podkreślić, że premia jest składnikiem wynagrodzenia a nagroda nie.
Zobacz również: Praca kobiet