Kodeks pracy 2025: Jawność wynagrodzeń koleżanek i kolegów z pracy

• Zmiany w Kodeksie pracy. Polki i Polacy dowiedzą się jakie jest średnie wynagrodzenie dla danej grupy etatowców w firmie
• Kobiety w końcu poznają prawdę o wysokości pensji, bo będą w ogłoszeniach o pracę
• Kara grzywny dla pracodawcy za złamanie przepisów o jawności wynagrodzeń
• Informacje na temat potencjalnego wynagrodzenia będą jawne. Najwięcej na zmianach zyskają kobiety

Na planowanych zmianach w Kodeksie pracy najbardziej zyskają kobiety. Poselski projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks pracy, zakłada bowiem niejako wymuszenie na pracodawcach przedstawiania w publikowanych przez nich ofertach zatrudnienia proponowanego wynagrodzenia. Nowela tej ustawy w dniu 7 stycznia 2025 roku został skierowano do pierwszego czytania w Sejmie

Autorami projektu jest grupa posłów Koalicji Obywatelskiej. Z opisu wynika, że dotyczy on zobowiązania pracodawców do przedstawiania w publikowanych przez nich ofertach zatrudnienia proponowanego wynagrodzenia, które planują zaoferować aplikującym na dane stanowisko kandydatom. To jednak nie wszystkie nowości.

Zmiany w Kodeksie pracy. Polki i Polacy dowiedzą się jakie jest średnie wynagrodzenie dla danej grupy etatowców w firmie

Posłowie proponują zmiany w art. 10 Kodeksu pracy. Przewidują tam nowy § 2¹, zgodnie z którym "wynagrodzenie, jak i jego poziom są jawne podczas trwania stosunku pracy, a także przed jego nawiązaniem". Natomiast nowy art. 10¹ w Kodeksie pracy zakłada, że "pracownicy mają prawo do wystąpić do pracodawcy z wnioskiem o udzielenie informacji dotyczącej ich indywidualnego poziomu wynagrodzenia oraz średnich poziomów wynagrodzenia, w podziale na płeć w odniesieniu do kategorii pracowników wykonujących taką samą pracę jak oni lub pracę o takiej samej wartości".

Pracownicy będą mogli zwracać się do pracodawcy z tym wnioskiem za pośrednictwem swoich przedstawicieli, a pracodawca będzie udzielał tej informacji bez zbędnej zwłoki nie później niż 14 dni od dnia złożenia wniosku. W przypadku gdy odpowiedź na wniosek będzie zawierała informacje niedokładne lub niekompletne, pracownicy - osobiście lub za pośrednictwem swoich przedstawicieli – będą mieli prawo wystąpić o dodatkowe wyjaśnienia dotyczące przekazanych informacji.

Kobiety w końcu poznają prawdę o wysokości pensji, bo będą w ogłoszeniach o pracę

Zmiany mają pojawić się także w zakresie przepisów dotyczących równego traktowania kobiet i mężczyzn. Posłowie proponują dodanie w Kodeksie pracy art. 18^3f, zgodnie z którym "pracodawca, publikując w dowolnej lub zwyczajowo przyjętej formie informację o możliwości zatrudnienia pracownika na danym stanowisku pracy, będzie uwzględniał w niej kwotę proponowanego poziomu wynagrodzenia wskazując jego minimalną i maksymalną wysokość. Informacja może zawierać wzmiankę, że kwota ta podlega negocjacji".

Nowe regulacje przewidują, że osoby ubiegające się o pracę będą miały prawo do otrzymania od przyszłego pracodawcy informacji na temat:

• początkowego wynagrodzenia lub jego przedziału opartego na obiektywnych, neutralnych pod względem płci kryteriach - przewidzianego w odniesieniu do danego stanowiska;
• przepisów układu zbiorowego stosowanych przez pracodawcę w odniesieniu do danego stanowiska.

Kara grzywny dla pracodawcy za złamanie przepisów o jawności wynagrodzeń

W proponowanych przepisach o jawności wynagrodzeń zakłada się też kary dla pracodawcy. Jeżeli nie będzie on udzielał pracownikowi informacji, o których mowa w art. 10¹, nie będzie publikował informacji, o których mowa w art. 18^3f i takie, który będzie zatrudniał pracownika za wynagrodzeniem mniejszym, niż przewidziane w opublikowanej informacji o możliwości zatrudnienia pracownika na danym stanowisku pracy, to będzie ponosił odpowiedzialność za wykroczenia przeciwko prawom pracownika, czyli zgodnie z obowiązującym art. 281 § 1 Kodeksu pracy, grozi mu kara grzywny od 1 tys. zł do 30 tys. zł.

Informacje na temat potencjalnego wynagrodzenia będą jawne. Najwięcej na zmianach zyskają kobiety

Oto pełna treść uzasadnienia do projektu: "Celem projektowanej ustawy jest zobowiązanie pracodawców do przedstawiania w publikowanych przez nich ofertach zatrudnienia proponowanego wynagrodzenia, które planują zaoferować aplikującym na dane stanowisko kandydatom.

Wynagrodzenia to w Polsce temat tabu. Polityki różnych organizacji w tym zakresie są często nietransparentne lub arbitralne, a ze względów kulturowych bardzo rzadko możliwa jest rozmowa między samymi pracownikami na ten temat. Rekruterzy i pracodawcy uznają często pytanie dotyczące wynagrodzenia, jednej z podstawowych dla poszukującej zatrunienia osoby kwestii, za przejaw braku kultury, roszczeniowości albo arogancji.

W przeciwieństwie do wielu państw członkowskich Unii Europejskiej w Polsce nie przyjęły się ani zwyczajowe, ani prawne środki rozpowszechniania informacji o wynagrodzeniach. Inaczej niż np. w Wielkiej Brytanii, w publikowanych (najczęściej w Internecie lub prasie) ofertach pracy nie ma prawie nigdy choćby orientacyjnych informacji na temat proponowanego wynagrodzenia. W odróżnieniu od państw skandynawskich, obywatele Polski nie mogą uzyskać drogą urzędową informacji o zarobkach innych osób (opracowanych np. na podstawie zeznań podatkowych). W efekcie newralgiczna kwestia zarobków staje się przedmiotem podejrzeń i konfliktów.

Brak informacji o proponowanym wynagrodzeniu w ofertach pracy uderza szczególnie mocno w najbardziej narażone na nierówne i dyskryminacyjne traktowanie grupy zatrudnionych: młodych pracowników oraz kobiety. Młodzi pracownicy wchodzący na rynek pracy mają niewiele wiarygodnych źródeł, z których mogą czerpać informacji o wynagrodzeniach, a brak doświadczenia nie pozwala im na uczciwą ocenę, czy proponowana kwota na danym stanowisku jest właściwa. Kobiety natomiast, w dalszym ciągu zarabiające mniej niż mężczyźni na tych samych stanowiskach, nie mogą przewidzieć, czy ze względu na płeć oferta wynagrodzenia składana im przez pracodawcę jest po fakcie zaniżana.

Prowadzone w ostatnich latach badania pokazują, że Polki i Polacy uważają, że w ofertach pracy powinny być zamieszczane informacje na temat potencjalnego wynagrodzenia. Ponad połowa kandydatów chciałaby, aby w ofertach pracy pojawiały się informacje na temat wynagrodzenia, wynika z badania przeprowadzonego przez serwis GoldenLine (Raport GoldenLine, http://media.goldenline.pl/pr/336309/czego-brakuje-kandydatom-w-ogloszeniach-oprace_-raport-goldenline), a w roku 2017 internauci zorganizowali w sieci akcję "Nie ma tabu. Pisz za ile!", która miała wywrzeć nacisk, by w ofertach zaczęła się pojawiać informacja o proponowanym wynagrodzeniu".

Wynagrodzenia 2025. Rozliczanie płac w praktyce