Ubodzy pracujący: pracują ale są biedni

Kinga Piwowarska
Doktor nauk prawnych, adwokat, adiunkt na Wydziale Prawa, Administracji i Stosunków Międzynarodowych Uniwersytetu Andrzeja Frycza Modrzewskiego w Krakowie w Katedrze Prawa Pracy i Zabezpieczenia Społecznego.
rozwiń więcej
ubodzy, pracujący, biedni / Ubodzy pracujący: pracują ale są biedni / ShutterStock

Co z tego, że wynagrodzenie minimalne rośnie, że jest waloryzacja emerytur i rent jak wciąż mamy z takim zjawiskiem jak: UBODZY PRACUJĄCY. Wiele osób w Polsce wciąż żyje od 1. do 1. Co gorsza, często są to osoby dobrze wykształcone, z ustabiliozowaną sytuacją społeczną rodzinną, znający kilka języków, posiadający doświadczenie zawodowe. Czemu Polska niewiele z tym robi?

Jak podaje Eurofound: Ubodzy pracujący są znaczną grupę w ogólnych danych statystycznych o ubóstwie i szacuje się, że stanowią 10% pracowników w Europie. W sprawozdaniu zbadano ubóstwo pracujących w Unii Europejskiej. Kluczowe ustalenia jakie wynikają z raportu są wciąż aktualne i dotyczą m.in. tego, że:

  • Chociaż trudno jest dostrzec wyraźne tendencje, istnieje związek między wzrostem niestandardowych form zatrudnienia w wielu państwach a wzrostem odsetka Europejczyków zagrożonych ubóstwem pracujących. W Polsce ten trend też funkcjonuje, umowy cywilnoprawne nie dają takiej ochrony i stabilności finansowej jak typowe pracownicze zatrudnienie.
  • O ile odpowiednie wynagrodzenie minimalne jest podstawowym filarem modeli ochrony socjalnej dla ubogich pracujących, oczywiste jest, że w polityce należy bardziej zwrócić uwagę na minimalny dochód gospodarstw domowych, lepiej odzwierciedlający sytuację wielu ubogich pracujących.
  • Ubodzy pracujący mają znacznie większe problemy społeczne niż ogół ludności. Ubóstwo pracujących jest związane z niższym poziomem subiektywnego i psychicznego dobrostanu, problemami z zakwaterowaniem oraz gorszymi relacjami z innymi osobami i poczuciem wykluczenia społecznego. To wskazuje, że istotne znaczenie ma zwrócenie szczególnej uwagi na tę grupę i lepsze udokumentowanie sytuacji społecznej osób zagrożonych ubóstwem pracujących.
  • Większość państw członkowskich nie zajmuje się konkretnie problemem ubóstwa pracujących. Wydaje się, że Polska też! Rządy i partnerzy społeczni ujmują tę kwestię w ramach dyskusji na temat ubóstwa w bardziej ogólnym ujęciu, ze szczególnym naciskiem na środki służące podejmowaniu pracy. W związku z tym niewielka jest liczba polityk, które bezpośrednio służą ochronie lub poprawie sytuacji ubogich pracujących.

Wzrost wynagrodzenia minimalnego eliminuje zjawiska: ubogich pracujących i nie rekompensuje rosnących kosztów życia

Z badania SW Research na zlecenie Gi Group Holding wynika, że choć w ostatnim kwartale 38,9% pracowników deklarowało otrzymanie podwyżki, to 46,4% nie zauważyło żadnych zmian w sytuacji materialnej, a 28,5% odnotowało jej pogorszenie. O podniesieniu wynagrodzenia najczęściej informowali w badaniu pracownicy fizyczni (42%), a na jego obniżenie wskazało w tej grupie 11% ankietowanych. Jednocześnie 31% z nich zadeklarowało pogorszenie swojej sytuacji materialnej. Grupą zawodową, która w największym stopniu spotkała się z obniżeniem pensji, są młodsi specjaliści – odnotował to co piąty z nich (19%). Jednocześnie odsetek odczuwających pogorszenie kondycji finansowej wyniósł w tej grupie 27%. Zważywszy na to, że podwyżki pensji nie pozwalają wielu zatrudnionym na utrzymanie dotychczasowego standardu życia, można spodziewać się dalszej presji z ich strony. To duże wyzwanie dla firm ze względu na rosnące koszty działalności, wahania popytu w wielu sektorach i niepewną koniunkturę gospodarczą. Efektywna polityka płacowa pozostanie ważnym tematem także w kontekście planowanego na czerwiec przyszłego roku wdrożenia dyrektywy unijnej dotyczącej ograniczenia nierówności wynagrodzeń – podkreśla Mariusz Lemparty, Branch Manager w Grafton Recruitment.

Pracują, ale ich sytuacja się nie polepsza: 28,5% pracujących zauważa pogorszenie swojej sytuacji materialnej

Jak wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding.Choć 39% Polaków wskazuje na wzrost wynagrodzeń, poprawę sytuacji materialnej zauważa znacznie mniejszy odsetek – co czwarty z nich, przede wszystkim najmłodsi zatrudnieni oraz pracujący w handlu. Jednocześnie prawie co trzeci zatrudniony zauważa pogorszenie stanu swoich finansów, a prawie co drugi nie widzi zmiany - wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding. Mimo deklarowanego wzrostu wynagrodzenia u niemal 40% badanych, realna poprawa sytuacji materialnej pozostaje poza zasięgiem wielu pracowników – w ostatnich sześciu miesiącach zauważył ją co czwarty zatrudniony (25,1%), podczas gdy niemal co trzeci (28,5%) odnotował pogorszenie - wynika z badania przeprowadzonego na potrzeby „Barometru Rynku Pracy 2025” Gi Group Holding. Największa grupa badanych, 46,4%, nie zauważyła żadnych różnic.

– To przede wszystkim siła nabywcza decyduje o tym, jak oceniana jest codzienna kondycja finansowa gospodarstw domowych. Znaczący wzrost cen spowodował, że nawet osoby, które w ostatnim kwartale zadeklarowały podwyżkę płacy, mogą odczuwać pogorszenie swojej sytuacji materialnej. Coraz częściej pojawia się też potrzeba dodatkowego źródła dochodu lub bardziej świadomego zarządzania domowym budżetem – zauważa Anna Wesołowska, Dyrektor Zarządzająca Gi Group.

Jakie wsparcie dla ubogich pracujących?

Udało się dotrzeć do programu skierowanego dla osób poniżej 30 lat. Program funkcjonuje też w 2025 r., bo od 01.01.2024 do 31.12.2026 r. Dla kogo: Niniejszy nabór skierowany jest do osób ubogich pracujących. Szczegóły można znaleźć na Portalu Funduszy Europejskich.

Kim jest osoba uboga pracująca?

Na tle wyżej wskazane programu osoba uboga pracująca to: osoba pracująca:

  • a) zamieszkująca w gospodarstwie domowym, w którym dochody (z wyłączeniem transferów społecznych, przypadające na jedną osobę nie przekraczają kryteriów dochodowych ustalonych w oparciu o próg interwencji socjalnej w miesiącu poprzedzającym przystąpienie do projektu, albo
  • b) której dochody podlegające opodatkowaniu w ujęciu miesięcznym nie przekraczają minimalnego wynagrodzenia za pracę w miesiącu poprzedzającym przystąpienie do projektu.

W ramach świadczeń społecznych można wyodrębnić następujące grupy: świadczenia dotyczące rodziny, dodatki mieszkaniowe, świadczenia dla bezrobotnych, świadczenia związane z wiekiem, renty rodzinne, świadczenia chorobowe, świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami, stypendia, świadczenia dotyczące wykluczenia społecznego.

Ważne

Pogorszenie sytuacji materialnej najczęściej zauważają zarabiający poniżej 4 000 zł. Wskazuje na to aż około 40% osób, przy czym odsetek deklarujących osłabienie stanu swoich finansów znacząco przewyższa odsetek odnotowujących poprawę. Proporcje zmieniają się, gdy miesięczne wynagrodzenie przekracza 5 000 zł – tu odsetek pracujących, którzy zauważyli poprawę jest wyższy.

  • Na osłabienie sytuacji materialnej wskazuje co trzeci pracownik niższego szczebla (34%), przy czym zaledwie co dziesiąty zatrudniony na tym stanowisku deklaruje poprawę. Także co trzeci wykonujący prace fizyczne (31%) mówi o pogorszeniu stanu finansów, choć jednocześnie co czwarty deklaruje poprawę.
  • Na pogorszenie sytuacji materialnej wskazują częściej osoby w wieku 45-54 lat (34% z nich), mieszkające w mniejszych ośrodkach miejskich lub na wsi.
  • Na polepszenie sytuacji materialnej wskazują znacznie częściej najmłodsi pracownicy (18–24 lata). Deklaruje to niemal 37% z nich, podczas gdy wśród przedstawicieli pokolenia 55+ zaledwie 20%. Na lepszy stan swoich finansów wskazują też częściej kierownicy (40% wskazań).
  • Poprawę w największym stopniu odczuwają osoby zatrudnione w handlu (36,7%). To jedyna branża, w której odsetek osób z poprawą sytuacji materialnej był wyraźnie wyższy.

Źródło: Eurostat, Gi Group Holding, Portal Funduszy Europejskich

Prawo
Magdalena Biejat – partia, program, wiek, zawód, wykształcenie [Kandydatka na Prezydenta RP 2025]
15 kwi 2025

Magdalena Biejat – która partia popiera kandydatkę? Przedstawiamy program wyborczy kandydatki na Prezydenta RP w 2025 roku, wiek, zawód oraz wykształcenie. Sprawdź pełną listę kandydatów w wyborach 2025 r. oraz wyniki najnowszego sondażu prezydenckiego.

Przełom dla odbiorców energii elektrycznej. Likwidują pierwsze opłaty, dzięki licznikom zdalnym
15 kwi 2025

W związku z wdrożeniem liczników zdalnego odczytu energii elektrycznej, pierwszy operator energetyczny w Polsce rezygnuje z opłat za odczyt na życzenie klienta. Dane będzie można otrzymać drogą mailową, listownie lub na nośniku pamięci. Rozwiązanie to umożliwi lepszą kontrolę zużycia energii, co przełoży się na oszczędności i niższe rachunki.

Renta socjalna 2025 r. Zmiany już od 1 maja 2025 r.
15 kwi 2025

Jakie zmiany czekają osoby pobierające rentę socjalną? Czy nadchodzące zmiany wpłyną na wysokość wypłaty świadczeń? Ile wynosi renta socjalna po waloryzacji 1 marca 2025 r.? Co z dodatkiem dopełniającym do renty socjalnej? Kto musi złożyć wniosek, by otrzymać dodatek dopełniający?

Sejm na żywo 15 kwietnia: Komisja śledcza ds. Pegasusa
15 kwi 2025

Przesłuchanie Aleksandry Rozmierskiej, prokurator, wezwanej w celu złożenia zeznań w toczącym się postępowaniu zmierzającym do zbadania legalności, prawidłowości oraz celowości czynności operacyjno-rozpoznawczych podejmowanych m.in. z wykorzystaniem oprogramowania Pegasus przez członków Rady Ministrów, służby specjalne, Policję, organy kontroli skarbowej oraz celno-skarbowej, organy powołane do ścigania przestępstw i prokuraturę w okresie od dnia 16 listopada 2015 r. do dnia 20 listopada 2023 r.

Kod pocztowy - czy wiesz co oznaczają te cyfry? Poczta Polska wyjaśnia
15 kwi 2025

Kod pocztowy to integralny składnik wszystkich adresów; każda z jego cyfr odpowiada za konkretny fragment lokalizacji. Poinformowała Poczta Polska w komunikacie z 17 marca 2025 r., w którym przytoczono sytuację z Mikoszewa, gdzie nowopowstały cypel został przypisany do odpowiedniego kodu.

Idą rewolucyjne zmiany w urlopach. To już postanowione. „Kończymy z tym absurdem”
15 kwi 2025

Harują ciężko całymi latami, ale to harowanie nie wlicza się do stażu pracy. O taką, obwarowaną przepisami ścianę, rozbijają się zatrudniani na umowach-zleceniach i ci , którzy prowadzą własną działalność gospodarczą. Czy teraz wreszcie się to zmieni? Komitet Ekonomiczny Rady Ministrów pozytywnie zaopiniował projekt ustawy, który przyniesie rewolucję dotyczące zasad, na jakich staż pracy zostanie wyliczony. To z kolei pociągnie za sobą zmiany w prawach do urlopu.

Nowe taryfy na prąd dla gospodarstw domowych od 1 października 2025 r. [projekt] Będzie drożej, czy jednak nie
14 kwi 2025

Rząd planuje, by nowe taryfy na energię elektryczną dla gospodarstw domowych miałyby obowiązywać 1 października 2025 r., a nie 1 lipca br. Tak wynika z opublikowanych w poniedziałek założeń do zmiany ustawy o ochronie odbiorców energii.

ZUS: Dwa dodatki do renty (socjalna i chorobowa). Czym się różnią? Datą powstania niepełnosprawności albo niesamodzielności
14 kwi 2025

Nie wiadomo dlaczego rodzaj świadczeń jest zależny od wieku nabycia niepełnosprawności. Piotr o kulach od 17. roku życia, to np. renta socjalna (albo stare świadczenie pielęgnacyjne ewentualnie przejście na nowe świadczenie wspierające). Paweł o kulach od 30-ego roku to renta z tytułu niezdolności do pracy. Piotr może się starać o dodatek dopełniający (jeżeli spełni kryterium niesamodzielności). Paweł spełniając to samo kryterium nie otrzyma tego dodatku do renty chorobowej bo dodatku nie ma. Został obiecany przez rząd pół roku, ale trwają praca analityczne nad ustawą.

ZUS: Wpłynęło 694 359 wniosków o rentę wdowią. 90 proc. wszystkich wniosków stanowiły wnioski złożone przez kobiety. Kiedy decyzja ws. renty wdowiej? Postępowanie wyjaśniające. Jakie dokumenty przygotować?
14 kwi 2025

W lipcu rozpoczną się pierwsze wypłaty tzw. renty wdowiej. Z Danych ZUS wynika, że od 1 stycznia 2025 r. wpłynęło 694 359 wniosków o rentę wdowią, z czego 90 proc. wszystkich wniosków stanowiły wnioski złożone przez kobiety.

Emerycie, rencisto, nie dostałeś z ZUS-u deklaracji PIT za 2024 rok? Możesz dostać duplikat - jak to załatwić?
14 kwi 2025

Jesteś emerytem lub rencistą i nie masz deklaracji podatkowej PIT? A może otrzymałeś PIT ale go zgubiłeś lub jest zniszczony? Wyjaśniamy czy możesz otrzymać duplikat tego dokumentu z Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

pokaż więcej
Proszę czekać...