Jeszcze przez miesiąc można składać wnioski o dodatek osłonowy. Stałym problemem jest złożenie kilku wniosków z jednego adresu. Częsta sytuacja, gdy w domu na parterze mieszkają teściowie, na piętrze młode małżeństwo z dzieckiem.
Takie sprawy obywatele wygrywają z gminami i otrzymują na jeden adres kilka dodatków osłonowych. Otrzymywali je nawet w dodatku węglowym, który zawierał tu zaostrzone kryteria dla kilka rodzin.
Jak to było w dodatku węglowym z kilkoma wnioskami spod jednego adresu?
Bardzo szczególnie. Obowiązywała taka reguła (gdy pod jednym adresem mieszka kilka rodzin):
„Kilka dodatków węglowych przysługuje na jeden adres, gdy w terminie do dnia 30 listopada 2022 r. nie jest możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod tym adresem w odrębnych lokalach.”
Tego wymogu nie ma w przepisach o dodatku osłonowym – nikt tu nie sprawdza, czy w domu zamieszkałym przez dwie rodziny są osobne numery adresowe (np. domu przy ul. Lipowej nr 20 urzędnicy szukali nr 20a (jedna rodzina) i nr 20b (druga rodzina). Nikt też w dodatku osłonowym nie sprawdza, czy rozpoczęła się procedura nadawania dwóch numerów domowy. A w dodatku węglowym sprawdzano.
Ustawa dodatku węglowym w przepisach art. 24 ust. 21 – 25 przewiduje szereg szczególnych środków dowodowych, mających na celu zweryfikowanie danych zawartych we wniosku i określenie, czy dodatek wnioskodawcy przysługuje. I tak, dokonując weryfikacji wniosku organ bierze pod uwagę w szczególności:
1) informacje wynikające z deklaracji o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, o której mowa w art. 6m ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2022 r. poz. 2519 oraz z 2023 r. poz. 877);
2) informacje uzyskane w związku z postępowaniem o przyznanie:
a) świadczeń rodzinnych oraz dodatków do zasiłku rodzinnego, o których mowa odpowiednio w art. 2 i art. 8 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2023 r. poz. 390, 658 i 852),
b) świadczenia wychowawczego, o którym mowa w art. 4 ustawy z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (Dz. U. z 2023 r. poz. 810),
c) dodatku osłonowego, o którym mowa w art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 2021 r. o dodatku osłonowym (Dz. U. z 2023 r. poz. 759),
d) dodatku mieszkaniowego, o którym mowa w art. 2 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. z 2023 r. poz. 1335);
3) dane zgromadzone w rejestrze PESEL oraz rejestrze mieszkańców, o których mowa odpowiednio w art. 6 ust. 1 i art. 6a ust. 1 ustawy z dnia 24 września 2010 r. o ewidencji ludności (Dz. U. z 2022 r. poz. 1191 oraz z 2023 r. poz. 497).
Wywiad środowiskowy w dodatkach
W przypadku wątpliwości urząd może przeprowadzić wywiad środowiskowy, który ma na celu ustalenie faktycznego stanu danego gospodarstwa, przy czym wywiad środowiskowy przeprowadza się w miejscu zamieszkania wnioskodawcy (art. 24 ust. 23 ustawy), a w jego toku ustala się, czy stan faktyczny danego gospodarstwa domowego jest zgodny z informacjami podanymi we wniosku o wypłatę dodatku dla gospodarstw domowych.
Skomplikowane sprawy o kilka dodatków dla jednego adresu
Przykładem jest wyrok WSA w Gliwicach z 9 stycznia 2024 r. (III SA/Gl 559/23). Poniżej fragmenty uzasadnienia z wyroku, który gmina przegrała (obywatele mają szansę na dwa dodatki):
W aktach administracyjnych sprawy znajduje się sporządzona w dniu 9 grudnia 2022 r. notatka z wywiadu środowiskowego, w której pracownik socjalny wskazał, że pod adresem L. [...] Z. znajdują się 2 lokale mieszkalne a M. Z. zajmuje lokal na parterze budynku który składa się z 2 pokoi kuchni i łazienki do którego wejście jest ze wspólnego korytarza, jednak to pomieszczenie pomocnicze i jest przeznaczone wyłącznie do użytku M. Z. Strona zamieszkuje w odrębnym lokalu korzystające ze współdzielonego źródła ogrzewania (kocioł na paliwo stałe).
W aktach znajduje się także oświadczenie M. Z. z 9 grudnia 2022 r. zgodnie z którym pod adresem L. Z. zamieszkuje więcej niż jedno gospodarstwo domowe i do dnia 30 listopada 2022 r. nie było możliwe ustalenie odrębnego adresu miejsca zamieszkania dla lokali znajdujących się pod podanym adresem
W odwołaniu strona także podniosła iż córka pomyłkowo wpisała ją do swojego gospodarstwa mając na myśli wszystkie osoby które mieszkają w jednym domu.
Samorządowe Kolegium Odwoławcze w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji podało, iż nie wskazano na obiektywne przyczyny braku możliwości ustalenia odrębnego adresu dla poszczególnych gospodarstw domowych zamieszkujących pod w/w adresem, a skoro odwołująca się była wpisana jako członek rodziny w innym wniosku o wypłatę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystywania niektórych źródeł ciepła na potrzeby gospodarstwa domowego prowadzonego pod adresem w L. [...] Z. to brak było podstaw do wypłaty wnioskowanego dodatku.
W ocenie Sądu powyższe stanowisko należy jednak uznać za bezpodstawne. Z treści art. 24 ust. 5a ustawy nie wynika obowiązek podjęcia przez stronę wnioskującą o przyznanie przedmiotowego świadczenia, działań zmierzających do ustalenia odrębnego, nowego adresu dla prowadzonego przez stronę gospodarstwa domowego (por. wyroki WSA w Łodzi z 14 czerwca 2023 r. sygn. II SA/Łd 422/23 oraz z dnia 13 września 2023 r. sygn. akt II SA/Łd 553/23). Nie sposób uznać zatem, by "ustalenie" odrębnego adresu zamieszkania stanowiło przesłankę niezbędną nabycia prawa do dodatku, skoro w istocie nie wiadomo nawet kto miałby takiego "ustalenia" dokonać.
Zgodnie z art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a. organy administracji w toku postępowania tak z urzędu jak i na wniosek winny podejmować wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego sprawy oraz mają obowiązek w wyczerpujący sposób zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Art. 80 k.p.a. stanowi zaś, że organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona.
Kolegium wbrew powyższym zasadom pominęło w uzasadnieniu swej decyzji ocenę ustaleń wywiadu środowiskowego przeprowadzonego przez pracownika socjalnego potwierdzających, że skarżąca prowadzi gospodarstwo domowe odrębne od gospodarstwa córki oraz że zamieszkuje w lokalu, który ma wszelkie cechy odrębności faktycznej wraz z niezależnym wejściem z wewnątrz .
Kolegium nie rozważyło także kwestii wskazanego błędu córki M. Z. w określeniu składu jej gospodarstwa domowego do którego zaliczono M. Z. w złożonym przez nią wniosku , na co odwołująca podnosiła w odwołaniu .
Niezależnie jednak od treści tego wniosku należy jednak przyjąć, że o tym, czy dodatek przysługuje osobie wnioskującej przesądzają istniejące w rzeczywistości okoliczności faktyczne, z których najistotniejsze znaczenie mają: odrębność jej gospodarstwa domowego i zamieszkiwanie jej w odrębnym lokalu a także korzystanie ze źródeł ogrzewania wymienionych w ustawie i zgłoszonych lub wpisanych po raz pierwszy do centralnej ewidencji emisyjności budynków.