Jak wynika z art. 44 ust. 2 pkt. 3 ustawy Prawo o ruchu drogowym, kierujący pojazdem uczestniczący w wypadku drogowym w którym są osoby ranne jest zobowiązany do pozostania na miejscu wypadku, a jeżeli wezwanie pogotowia lub Policji wymaga oddalenia się - niezwłocznie powrócić na to miejsce.
Mówiąc o ucieczce z miejsca wypadku nie mówimy jednak tylko o poważnych wypadkach i kolizjach ale też o zwykłych parkingowych sytuacjach, gdzie kierowca zarysował czyjś samochód i oddalił się z miejsca zdarzenia. Kierowca, który uszkodził czyjś pojazd nie może opuścić miejsca zdarzenia, jeżeli nie poinformował o szkodzie poszkodowanego (np. poprzez wsunięcie karteczki z nr. telefonu za wycieraczkę).
Uciekający często nie zdają sobie sprawy z faktu, że ubezpieczyciel może domagać się zwrotu wypłaconych odszkodowań za uszkodzone auto, jeżeli sprawca ucieknie z miejsca wypadku. Pamiętać należy jednak, że nie każde oddalenie się z miejsca wypadku to ucieczka.
Oddalenie się a ucieczka
Jak już zostało wspomniane istotne jest by prawidłowo ocenić czy sprawca uciekł z miejsca zdarzenia czy oddalił się od tego miejsca w uzasadnionych okolicznościach. Jak wskazuje Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 18 listopada 1998 r. (sygn. akt II CKN 40/98), ucieczka z miejsca zdarzenia to tylko taka sytuacja, w której sprawca "szybko", w celu jego niezauważenia, opuścił miejsce wypadku bez zamiaru powrotu. Nie można więc stwierdzić, że np. kierowca, który opuścił miejsce wypadku w towarzystwie świadka zdarzenia w celu powiadomienia Policji, a następnie powrócił na to miejsce, zbiegł z miejsca wypadku.
Oddalenie się z miejsca zdarzenia może być więc nie tylko ucieczką ale także próbą powiadomienia Policji czy też odnalezienia poszkodowanego.
Nadzwyczajne obostrzenie kary
Sama ucieczka z miejsca wypadku nie jest samodzielnym przestępstwem a jedynie okolicznością, która może wpłynąć na zwiększony wymiar kary. Sąd potraktuje sprawce na równi z osobą w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego, w przypadku ucieczki z miejsca zdarzenia po popełnieniu następujących przestępstw:
- spowodowanie katastrofy (art. 173 k.k.);
- sprowadzenie niebezpieczeństwa tej katastrofy (art. 174 k.k.);
- spowodowanie wypadku, którego następstwem jest ciężki uszczerbek na zdrowiu lub śmierć osoby (art. 177 k.k.).
Nadzwyczajne obostrzenie kary będzie polegało w tym wypadku na obligatoryjnym wymierzeniu przez sąd kary pozbawienia wolności za przypisane sprawcy przestępstwo w wymiarze od dolnej granicy ustawowego zagrożenia zwiększonego o połowę, a w przypadku przestępstwa określonego w art. 177 § 2 w wysokości nie niższej niż 2 lata, do górnej granicy tego zagrożenia zwiększonego o połowę.
Za popełnienie przestępstwa z art. 177 § 2 grozi kara od 6 miesięcy do 8 lat pozbawienia wolności. Jeżeli sprawca zbiegnie z miejsca zdarzenia po popełnieniu tego przestępstwa, podlegać będzie karze pozbawienia wolności od 2 do 12 lat.
Utrata prawa jazdy
Zbiegowi grozi także utrata prawa jazdy. Sąd orzeka, na okres nie krótszy niż 3 lata, zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów albo pojazdów konkretnego rodzaju w przypadku gdy sprawca zbiegł z miejsca przestępstwa określonego w art. 173, art. 174 lub art. 177.
Obowiązkiem sądu jest także zasądzenie zakazu prowadzenia pojazdów dożywotnio, jeżeli sprawca w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 173, którego następstwem jest śmierć innej osoby lub ciężki uszczerbek na jej zdrowiu, albo w czasie popełnienia przestępstwa określonego w art. 177 § 2 lub w art. 355 § 2 był w stanie nietrzeźwości lub pod wpływem środka odurzającego lub zbiegł z miejsca zdarzenia, chyba że zachodzi wyjątkowy wypadek, uzasadniony szczególnymi okolicznościami.
Należy pamiętać, że ucieczka z miejsca zdarzenia, w szczególności gdy w wypadku zostali ranni ludzie, może też wiązać się z popełnieniem przestępstwa nieudzielenia pomocy z art. 162 § 1 k.k. Za nieudzielenie pomocy grozi kara do 3 lat pozbawienia wolności.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 z późn. zm.)
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (j.t. Dz. U. z 2017 r. poz. 1260 z późn. Zm.)
Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 listopada 1998 r. (sygn. akt II CKN 40/98),