Kwestie związane z procedurą odwołania się od mandatu drogowego zostały uregulowane w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia (dalej: k.p.o.w.). Zgodnie z art. 101 k.p.o.w. mandat karny podlega uchyleniu z urzędu lub na wniosek złożony do sądu. Wniosek ten musi zostać złożony nie później niż w terminie 7 dni od uprawomocnienia się mandatu.
Prawo do złożenia tego wniosku mają:
- osoby ukarane mandatem mające przeświadczenie, że dostały go niesłusznie;
- przedstawiciel ustawowy lub kurator osoby ubezwłasnowolnionej, która dostała mandat;
- przedstawiciel służby (np. policji, straży granicznej), która wydała mandat niesłusznie - z urzędu;
- przedstawiciel sądu, który dowiedział się, że przedstawiciel służby wystawił mandat niesłusznie - z urzędu.
Kiedy można złożyć wniosek
Możliwość odwołania się od mandatu drogowego jest ograniczona do niżej wymienionych przypadków:
- gdy mandat wymierzono za czyn niebędący wykroczeniem (np. gdy dany czyn nie jest już zakazany przez prawo);
- gdy mandat wymierzono osobie, która popełniła czyn zabroniony przed ukończeniem 17 lat;
- gdy ustawa stanowi, że sprawca nie popełnia wykroczenia z przyczyn, o których mowa w art. 15-17 Kodeksu wykroczeń (tj. gdy działa w obronie koniecznej, stanie wyższej konieczności lub nie można mu przypisać winy z powodu choroby psychicznej, upośledzenia umysłowego lub innego zakłócenia czynności psychicznych, nie możności rozpoznania w czasie czynu jego znaczenia lub pokierowania swoim postępowaniem).
Ponadto mandat podlega uchyleniu na wniosek w/w osób gdy Trybunał Konstytucyjny orzekł o niezgodności z Konstytucją, ratyfikowaną umową międzynarodową lub z ustawą przepisu prawnego, na podstawie którego została nałożona grzywna tym mandatem a także gdy potrzeba taka wynika z rozstrzygnięcia organu międzynarodowego działającego na mocy umowy międzynarodowej ratyfikowanej przez Rzeczpospolitą Polską.
Wygląd i miejsce złożenia wniosku
Wniosek o uchylenie mandatu karnego nie ma jakiegoś konkretnego wzoru. Należy w nim jednak zawrzeć swoje imię i nazwisko, numer PESEL, miejsce zamieszkania, serię i numer mandatu oraz opis całego zdarzenia z uzasadnieniem dlaczego uważasz, że mandat powinno się uchylić.
Zobacz też: Kara za brak prawa jazdy w 2017 r.
Wniosek należy złożyć do sądu rejonowego, właściwego dla miejsca gdzie mandat został nałożony. Sąd rozpatrzy sprawę na posiedzeniu. W posiedzeniu ma prawo uczestniczyć ukarany, organ, który lub którego funkcjonariusz nałożył grzywnę w drodze mandatu, albo przedstawiciel tego organu oraz ujawniony pokrzywdzony. Przed wydaniem postanowienia sąd może zarządzić stosowne czynności w celu sprawdzenia podstaw do uchylenia mandatu karnego.
Sąd uchylając mandat karny nakazuje zwrot uiszczonej kwoty na rachunek, z którego pobrano grzywnę.
Nie ma żadnych przeszkód by odwoływać się także od mandatu za przekroczenie prędkości na podstawie zdjęć z fotoradaru. W takim wypadku mają zastosowanie wszystkie opisywane reguły.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (j.t. Dz.U. z 2016 poz. 1713 z późn. zm.)