Z uwagi na rangę i znaczenie procesowe wniosku o ukaranie musi on spełniać kilka wymogów formalnych. Wymogi te określa art. 57 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia. Rozróżnia on podstawową (minimalnie dopuszczalną) treść wniosku o ukaranie, oraz treść wniosku w przypadku jego sporządzenia przez oskarżyciela publicznego.
Treść wniosku o ukaranie
Zgodnie z art. 57 § 2 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia każdy wniosek o ukaranie musi zawierać co najmniej:
- imię i nazwisko oraz adres obwinionego, a także inne dane niezbędne do ustalenia jego tożsamości;
- określenie zarzucanego obwinionemu czynu ze wskazaniem miejsca, czasu, sposobu i okoliczności jego popełnienia;
- wskazanie dowodów;
- imię i nazwisko oraz podpis sporządzającego wniosek, a także adres gdy wniosek pochodzi od pokrzywdzonego
Rozbudowana treść wniosku o ukaranie pochodzącego od oskarżyciela publicznego
W przypadku gdy wniosek o ukaranie pochodzi od oskarżyciela publicznego oprócz powyżej przedstawionych wymagań powinien on dodatkowo określenie:
- przepisów, pod które zarzucany czyn podpada;
- miejsca zatrudnienia obwinionego oraz, w miarę możności, danych o jego warunkach materialnych, rodzinnych i osobistych;
- pokrzywdzonych, o ile takich ujawniono;
- wysokości wyrządzonej szkody;
- stanowiska osoby sporządzającej wniosek;
- sądu właściwego do rozpoznania sprawy;
- danych dotyczących uprzedniego skazania obwinionego za podobne przestępstwo lub wykroczenie, jeżeli oskarżyciel powołuje się na tę okoliczność.
Zobacz: Wpływ śmierci uczestników procesu na jego przebieg
Inne elementy składowe wniosku o ukaranie:
Do wniosku o ukaranie powinien obligatoryjnie być dołączony jego odpis dla obwinionego, ponieważ zgodnie z treścią art. 67 § 1, sąd doręcza obwinionemu wraz z zawiadomieniem o rozprawie odpis wniosku o ukaranie.
Do wniosku o ukaranie oskarżyciel publiczny dołącza także materiały czynności wyjaśniających lub postępowania przygotowawczego, a także, do wiadomości sądu, adresy świadków i pokrzywdzonych oraz po jednym odpisie wniosku dla każdego z obwinionych. W przypadku gdy oskarżyciel publiczny przeprowadził czynności wyjaśniające albo dochodzenie, ale nie złożył wniosku o ukaranie to prezes sądu po utrzymaniu wniosku o ukaranie pochodzącego od pokrzywdzonego wzywa oskarżyciel publicznego do przekazania sądowi akt sprawy i materiału dowodowego.
Fakultatywnie w treści wniosku o ukaranie mogą pojawić się inne elementy, czy też wnioski takie jak wniosek o skazanie obwinionego bez przeprowadzania rozprawy.
Podmioty uprawnione do wniesienia wniosku o ukaranie
W aktualnych przepisach prawa liczba organów ochrony prawnej uprawnionych do występowania w sprawie wykroczeniowej jest duża. Należy jednak podkreślić, iż tylko policja i prokuratura są uprawnienie do składania wniosku o ukaranie w każdej sprawie. Pozostałe organy mogą to uczynić jeżeli ujawniły fakt popełnienia danego wykroczenia lub w sytuacji gdy ustawa precyzyjnie określa iż ściganie danego wykroczenia jest kompetencją tego organu.
Podmiotem uprawnionym do wniesienia wniosku o ukaranie jest również pokrzywdzony występujący w roli oskarżyciel posiłkowego subsydiarnego lub tzw. konkurującego.
Sposób procedowania sądu po przyjęciu wniosku o ukaranie
Sąd po otrzymaniu wniosku o ukaranie zapoznaje się z jego treścią i weryfikuje czy czyni on zadość wszystkim wymaganiom formalnym. Jeżeli okaże się, że nie, to wówczas sąd wzywa wnioskodawcę do usunięcia braków w terminie 7 dni pod rygorem pozostawienia sprawy bez rozpoznania.
W przypadku gdy wniosek o ukaranie odpowiada warunkom formalnym, prezes sądu wydaje zarządzenie o wszczęciu postępowania i kieruje sprawę do rozpoznania na rozprawie lub na posiedzeniu. W razie stwierdzenia okoliczności wyłączających postępowanie lub wskazanych w art. 61 § 1 może odmówić wszczęcia postępowania (na to postanowienie służy zażalenie osobie, która złożyła zawiadomienie o popełnieniu wykroczenia, ujawnionemu pokrzywdzonemu oraz organowi, który wniósł wniosek o ukaranie).
Zobacz serwis: Wykroczenia