Wpływ śmierci uczestników procesu na jego przebieg

Roland Szymczykiewicz
Adwokat
rozwiń więcej
Śmierć obwinionego skutkuje bezprzedmiotowością postępowania i umorzeniem go.
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia obszernie reguluje zagadnienia procesowe związane z uczestnictwem poszczególnych podmiotów w toku postępowania. W ramach wskazanych przepisów ustawodawca uregulował również zagadnienie wpływu śmierci uczestników procesowych na przebieg postępowania.

Wskazana regulacja dotyczy zarówno skutków procesowych jakie wywołuje śmierć obwinionego, jak i skutków procesowych śmierci pokrzywdzonego (oraz pokrzywdzonego występującego w roli oskarżyciela posiłkowego)

Skutki śmierci obwinionego

Naczelnym procesowym skutkiem śmierci obwinionego będzie konieczność umorzenia postępowania z uwagi na fakt, iż toczące się postępowanie stanie się bezprzedmiotowe.

Należy jednak podkreślić, iż śmierć obwinionego nie stoi na przeszkodzie wniesieniu i uwzględnieniu kasacji na jego korzyść ani wznowieniu postępowania na jego korzyść (jeśli obwiniony zmarł po uprawomocnieniu się wyroku). W wskazanych sytuacjach toczące się postępowania będą mogą mieć charakter rehabilitacyjny.

Podkreślenia wymaga również to, iż śmierć oskarżonego nie stoi na przeszkodzie do rozpoznania zgłoszonych za jego życia roszczeń o odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Prawa obwinionego przejdą wówczas na małżonka, dzieci i rodziców zmarłego. Wskazane roszczenia dotyczą sytuacji procesowo potwierdzonego niesłusznego ukarania lub zatrzymania obwinionego (tj. takiej sytuacji w której obwiniony został uniewinniony lub w stosunku do niego umorzono postępowanie na skutek rozpoznania kasacji lub wznowienia postępowania po prawomocnie zapadłym wyroku sądowym).

Zobacz serwis: Sprawy karne

Skutki śmierci pokrzywdzonego

Śmierć pokrzywdzonego nie występującego w roli oskarżyciela (a zatem będącego jedynie świadkiem w sprawie) zasadniczo nie tamuje procesu i nie spowoduje konieczności jego umorzenia.

Sytuacja zbliżona do opisanej powyżej będzie również miała miejsce wtedy, gdy pokrzywdzony występował w sprawie w charakterze oskarżyciela ubocznego (czyli występował u boku oskarżyciela głównego). Jego śmierć nie spowoduje zawieszenia procesu, aczkolwiek osoby dla niego najbliższe będą miały prawo przystąpić do postępowania w miejsce zmarłego na każdym jego etapie (aż do wydania prawomocnego wyroku w sprawie).

Zobacz: Kodeks karny

W sytuacji, w której pokrzywdzony wstąpił w rolę oskarżyciela posiłkowego lub konkurencyjnego jego śmierć powoduje zawieszenie postępowania. W takiej sytuacji osoby najbliższe dla pokrzywdzonego mogą w terminie miesiąca wstąpić do postępowania. Jeśli nie będzie to miało miejsca wówczas sąd umorzy postępowanie. W przypadku gdy istnieje kilka osób uprawnionych należy wskazać, iż wstąpienie jednej z nich powoduje, iż uprawnienie pozostałych stron do tej czynności wygasa. Należy dodać, iż sąd każdorazowa bada czy dana osoba jest uprawniona do wstąpienia w miejsce zmarłego.

Prawo
Renta wdowia 2025: nie dla każdej wdowy i wdowca. Jest kilka warunków i limit kwotowy
16 sie 2024

1 stycznia 2025 r. wejdzie w życie nowelizacja z 26 lipca 2024 r. ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw, która wprowadza do polskiego prawa tzw. rentę wdowią. Nowelizacja ta jest już podpisana przez Prezydenta RP i czeka na publikację w Dzienniku Ustaw. Renta wdowia, to będzie na początku (od 1 lipca 2025 r. do 31 grudnia 2026 r.) dodatkowo wypłacane wdowie, lub wdowcowi 15% świadczenia emerytalno-rentowego po zmarłym małżonku. Albo 15% własnego świadczenia jeżeli wdowa, lub wdowiec przejmie świadczenie zmarłego małżonka jako swoje główne, comiesięczne świadczenie (emeryturę albo rentę). Jest też limit: suma obu świadczeń nie może być wyższa niż trzykrotność minimalnej emerytury. Wnioski o rentę wdowią będzie można składać od 1 stycznia 2025 r. Jakie warunki trzeba będzie spełnić, by móc otrzymać to świadczenie?

Czy jest dopuszczalne użyczenie nieruchomości przez jednego współwłaściciela?
16 sie 2024

Oddanie użyczającemu rzeczy, najczęściej nieruchomości do korzystania osobie trzeciej w sytuacji, gdy użyczający jest wyłącznym właścicielem nieruchomości, nie budzi większych wątpliwości. Inaczej wygląda jednak wyrażenie zgody na korzystanie z nieruchomości jedynie przez jednego lub część współwłaścicieli.

7 tys. zł czy 6 450 zł zasiłku pogrzebowego od 2025 r.? Ostateczna decyzja prawdopodobnie we wrześniu
16 sie 2024

Resort rodziny stoi na stanowisku, że wysokość zasiłku pogrzebowego powinna być podwyższona do 7 tys. zł. Co z propozycją ministra finansów, który stoi na stanowisku, że zasiłek pogrzebowy powinien wynosić 6 tys. 450 zł? Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej poinformował, że ostateczną decyzję poznamy najprawdopodobniej we wrześniu.

Czy wdowia renta należy się po rozwodzie? Jest wyjaśnienie
16 sie 2024

Rozwiedzeni małżonkowie, którzy mają prawo do renty rodzinnej po zmarłym byłym małżonku, nie będą mogli korzystać z tej korzystnej reguły zbiegu, którą przewidują nowe przepisy o rencie wdowiej. Tak wyjaśnił Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Sebastian Gajewski.

Ochrona prawna pracowników załatwiających sprawy sygnalistów
16 sie 2024

Czy ochrona prawna sygnalistów rozciąga się na pracowników załatwiających sprawy sygnalistów? Czy ich również dotyczy zakaz podejmowania działań odwetowych oraz inne środki ochrony? Co z możliwością dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia?

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Czy wiesz, o ile? 2 miliony Polaków szykują się do składania wniosków
16 sie 2024

Renta wdowia nie tylko dla wdów. Komu jeszcze w 2025 roku wzrośnie świadczenie emerytalne? Ta renta ma poprawić sytuację finansową owdowiałych osób, a przepisy zadziałają wstecz. Ważne jest jednak to, że śmierć małżonka nie mogła mieć miejsca wcześniej, niż pięć lat przed osiągnięciem przez uprawnionego wieku emerytalnego.

1000 zł z tytułu urodzenia się dziecka od 1 listopada 2024 r.
16 sie 2024

Wśród świadczeń rodzinnych znajduje się także jednorazowa zapomoga z tytułu urodzenia się dziecka. Od 1 listopada 2024 r. będzie wynosiła 1000 zł. Sprawdź, komu przysługuje. Jakie warunki trzeba spełniać, by uzyskać zapomogę. Kiedy należy złożyć wniosek.

215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2024 r.
16 sie 2024

215,84 zł zasiłku pielęgnacyjnego od 1 listopada 2024 r. Tyle będzie wynosił zasiłek pielęgnacyjny w nowym okresie zasiłkowym. W Dzienniku Ustaw opublikowane zostało stosowne rozporządzenie w tej sprawie. Sprawdź, komu będzie przysługiwało.

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025
16 sie 2024

Już w sierpniu nauczyciele mogą składać wnioski o to świadczenie. Będzie przysługiwało od nowego roku szkolnego 2024/2025. Choć jest zapowiadane jako korzystne dla nauczycieli, to budzi wiele wątpliwości i prognozuje się, że niewielu nauczycieli zdecyduje się z niego skorzystać.

Mieszkanie dla studenta [rok akademicki 2024/2025]. Porównanie kosztów wynajmu i zakupu. Kredyt może być tańszy niż czynsz najmu
15 sie 2024

Rozpoczęcie studiów daleko od domu rodzinnego, to konieczność znalezienia miejsca do mieszkania w mieście akademickim (z reguły dużym mieście). Ile kosztuje na progu roku akademickiego 2024/2025 wynajem lokum dla studenta a ile zakup niewielkiego mieszkania?

pokaż więcej
Proszę czekać...