Wpływ śmierci uczestników procesu na jego przebieg

Roland Szymczykiewicz
Adwokat
rozwiń więcej
Śmierć obwinionego skutkuje bezprzedmiotowością postępowania i umorzeniem go.
Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia obszernie reguluje zagadnienia procesowe związane z uczestnictwem poszczególnych podmiotów w toku postępowania. W ramach wskazanych przepisów ustawodawca uregulował również zagadnienie wpływu śmierci uczestników procesowych na przebieg postępowania.

Wskazana regulacja dotyczy zarówno skutków procesowych jakie wywołuje śmierć obwinionego, jak i skutków procesowych śmierci pokrzywdzonego (oraz pokrzywdzonego występującego w roli oskarżyciela posiłkowego)

Skutki śmierci obwinionego

Naczelnym procesowym skutkiem śmierci obwinionego będzie konieczność umorzenia postępowania z uwagi na fakt, iż toczące się postępowanie stanie się bezprzedmiotowe.

Należy jednak podkreślić, iż śmierć obwinionego nie stoi na przeszkodzie wniesieniu i uwzględnieniu kasacji na jego korzyść ani wznowieniu postępowania na jego korzyść (jeśli obwiniony zmarł po uprawomocnieniu się wyroku). W wskazanych sytuacjach toczące się postępowania będą mogą mieć charakter rehabilitacyjny.

Podkreślenia wymaga również to, iż śmierć oskarżonego nie stoi na przeszkodzie do rozpoznania zgłoszonych za jego życia roszczeń o odszkodowanie za poniesioną szkodę oraz zadośćuczynienie za doznaną krzywdę. Prawa obwinionego przejdą wówczas na małżonka, dzieci i rodziców zmarłego. Wskazane roszczenia dotyczą sytuacji procesowo potwierdzonego niesłusznego ukarania lub zatrzymania obwinionego (tj. takiej sytuacji w której obwiniony został uniewinniony lub w stosunku do niego umorzono postępowanie na skutek rozpoznania kasacji lub wznowienia postępowania po prawomocnie zapadłym wyroku sądowym).

Zobacz serwis: Sprawy karne

Skutki śmierci pokrzywdzonego

Śmierć pokrzywdzonego nie występującego w roli oskarżyciela (a zatem będącego jedynie świadkiem w sprawie) zasadniczo nie tamuje procesu i nie spowoduje konieczności jego umorzenia.

Sytuacja zbliżona do opisanej powyżej będzie również miała miejsce wtedy, gdy pokrzywdzony występował w sprawie w charakterze oskarżyciela ubocznego (czyli występował u boku oskarżyciela głównego). Jego śmierć nie spowoduje zawieszenia procesu, aczkolwiek osoby dla niego najbliższe będą miały prawo przystąpić do postępowania w miejsce zmarłego na każdym jego etapie (aż do wydania prawomocnego wyroku w sprawie).

Zobacz: Kodeks karny

W sytuacji, w której pokrzywdzony wstąpił w rolę oskarżyciela posiłkowego lub konkurencyjnego jego śmierć powoduje zawieszenie postępowania. W takiej sytuacji osoby najbliższe dla pokrzywdzonego mogą w terminie miesiąca wstąpić do postępowania. Jeśli nie będzie to miało miejsca wówczas sąd umorzy postępowanie. W przypadku gdy istnieje kilka osób uprawnionych należy wskazać, iż wstąpienie jednej z nich powoduje, iż uprawnienie pozostałych stron do tej czynności wygasa. Należy dodać, iż sąd każdorazowa bada czy dana osoba jest uprawniona do wstąpienia w miejsce zmarłego.

Prawo
Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot?
18 lis 2024

Edukacja zdrowotna w szkołach od 1 września 2025 r. Dla kogo? Kto może prowadzić ten przedmiot? Komisje sejmowe we wtorek rozpatrzą informacje nt. przygotowania podstawy programowej i harmonogramu prac.

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia. Trzy projekty w Sejmie
18 lis 2024

Obniżenie minimalnej składki na ubezpieczenie zdrowotne dla przedsiębiorców w 2025 r. Autopoprawka Ministerstwa Zdrowia dotycząca podstawy wyliczania oraz opłacania składki zdrowotnej. Trzy projekty w Sejmie

Prawo budowlane do zmiany. Nowe garaże i piwnice muszą być miejscami doraźnego schronienia
18 lis 2024

Konieczne są zmiany w prawie budowlanym. Ponieważ od 2026 roku piwnice i garaże w nowo budowanych obiektach użyteczności publicznej i blokach mieszkalnych będą musiały być tak zaprojektowane, by móc stworzyć w nich miejsca doraźnego schronienia.

Nowe przedmioty w szkole. Edukacja zdrowotna i edukacja obywatelska od roku szkolnego 2025/2026
18 lis 2024

Trwają prace nad projektem rozporządzeniem wprowadzającym do szkół nowe przedmioty: edukację zdrowotną i edukację obywatelską. Projekt trafił do konsultacji społecznych.

QUIZ Szybka 10 z wiedzy ogólnej. Rozruszaj swój mózg
18 lis 2024
Jesienią nie zapominasz o aktywności fizycznej? Świetnie, ale pamiętaj też o gimnastyce umysłu. Szybka 10 pytań z wiedzy ogólnej to doskonałe ćwiczenie na rozruszanie mózgu.
B2B (samozatrudnienie) zamiast umowy o pracę. Wady i zalety. Komu się opłaca taka forma współpracy zarobkowej?
18 lis 2024

Przejście na model współpracy B2B (tzw. samozatrudnienie) to decyzja, która daje większą niezależność i możliwość rozwoju, ale wiąże się również z pewnymi wyzwaniami. Popularność tego rozwiązania wciąż rośnie szczególnie w branżach takich jak IT, consulting czy marketing. Dodatkowo - nie wszystkie firmy oferują dziś zatrudnienie na umowę o pracę. Często to właśnie nowe możliwości zawodowe i wyższe wynagrodzenie na B2B skłaniają do założenia własnej działalności gospodarczej. Jeśli stoisz przed takim wyborem zapoznaj się z korzyściami, jakie daje Ci współpraca w formie B2B, ale także jakie obowiązki Cię czekają jako przedsiębiorcę.

Cena prądu w 2025 roku. Gospodarstwa domowe nadal z gwarantowaną ceną maksymalną 500 zł netto za 1 MWh
18 lis 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska chce przedłużenia na 2025 rok obowiązywania mechanizmu ceny maksymalnej za energię elektryczną dla odbiorców energii w gospodarstwach domowych, ustalonej na niższym poziomie niż cena, która wynika z zatwierdzonych taryf dla energii elektrycznej przez Prezesa Urzędu Regulacji Energetyki. 18 listopada 2024 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców (…).

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany
18 lis 2024

Obowiązek szkolny. Do kiedy? Jakie kary? Ile dni nieusprawiedliwionych? Resort edukacji szykuje zmiany. Kto podlega obowiązkowi szkolnemu? Do kiedy trwa obowiązek szkolny? Ministerstwo Edukacji Narodowej pracuje nad projektem.

Vouchery Biedronki - reklamy nie wyjaśniają precyzyjnie zasad. Prezes UOKiK stawia zarzuty. Grozi kara do 10% obrotu
18 lis 2024

Na początku 2024 roku, 31 stycznia i 14 lutego, w sklepach Biedronka odbyły się jednodniowe akcje promocyjne – „Specjalna Środa” i „Walentynkowa Środa”. Klienci byli zachęcani do kupienia określonych produktów, za które mieli otrzymać „Zwrot 100% na voucher”. Okazało się jednak, że przedsiębiorca w przekazach reklamowych nie informował jasno o zasadach akcji. Prezes UOKiK postawił spółce Jeronimo Martins Polska zarzut naruszenia zbiorowych interesów konsumentów za co grozi kara do 10 proc. obrotu.

Wysyp mandatów. W tych miejscach kierowcy muszą się mieć na baczności. Inaczej wezwanie
18 lis 2024

System odcinkowego pomiaru prędkości prowadzi do znacznego wzrostu liczby mandatów. Szczególnie dotyczy to nowo wprowadzonych kamer na autostradzie A1, tworzących jeden z najdłuższych takich odcinków w kraju. Kierowcy powinni zachować szczególną ostrożność po przekroczeniu znaku D-51a, gdyż ryzyko otrzymania mandatu jest bardzo wysokie. 

pokaż więcej
Proszę czekać...