Zgodnie z kodeksem wykroczeń kara ograniczenia wolności trwa 1 miesiąc. Jest drugą pod względem surowości karą określoną przepisami kodeksu. Zgodnie z art. 20 § 2 pkt. 2 k.w. w czasie odbywania tej kary ukarany jest zobowiązany do wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne. Istotą kary ograniczenia wolności jest fakt, iż ukarany pozostaje na wolności, ale musi przestrzegać zaleceń sądu oraz bez jego zgody nie może zmieniać miejsca swojego stałego pobytu oraz realizować obowiązki nałożone na niego w związku z orzeczoną karą. Sąd może bowiem żądać od ukaranego udzielania wyjaśnień odnośnie przebiegu odbywanej kary.
Obowiązek pracy na cele społeczne
Obowiązek świadczenia nieodpłatnej pracy w ramach kary ograniczenia wolności odnosi się do ukaranych zatrudnionych w odpowiedniej placówce. Świadczona praca ma służyć celom ogólnospołecznym, wobec tego powinna być to praca społecznie użyteczna, która może mieć pozytywny wpływ na dotychczasowy sposób postępowania ukaranego. Głównym celem wyznaczonej pracy ma być nauczenie ukaranego wartości świadczonej pracy. Praca ma być wykonywana w:
- zakładzie pracy,
- placówce służby zdrowia,
- placówce opieki społecznej,
- organizacji,
- instytucji niosącej pomoc charytatywną lub na rzecz społeczności lokalnej.
Zgodnie z nowelizacją kodeksu z 2010 r. praca może być realizowana w placówkach oświatowo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i socjoterapii, placówkach służby zdrowia i jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz w fundacjach, stowarzyszeniach lub organizacjach użyteczności publicznej za ich zgodą.
Zobacz również: Kary w kodeksie wykroczeń
Sposób wykonywania pracy
Rodzaj świadczonej pracy, miejsce jej wykonywania oraz termin określane są przez kuratora sądowego spośród miejsc wyznaczonych przez organy danej gminy, jednakże dopiero po wysłuchaniu ukaranego. Zastosowanie znajdzie tutaj art. 57 § 1 kodeksu karnego wykonawczego. Celem takiego postępowania jest odpowiednie dopasowanie rodzaju świadczonej pracy, stosownie do umiejętności ukaranego, aby wykonywana praca miała pozytywny wpływ na jego postępowanie. Na podstawie art. 21 § 1 k.w. praca powinna być wykonywana w wymiarze od 20 do 40 godzin podczas odbywania kary ograniczenia wolności (1 miesiąc).
Potrącenie z wynagrodzenia
W stosunku do osób już zatrudnionych zamiast orzeczenia pracy na cele społeczne, sąd może orzec potrącenie z wynagrodzenia ukaranego w wysokości od 10 do 25 % na rzecz Skarbu Państwa albo na cel społeczny, wskazany przez sąd. Istotne jest, że ukarany w okresie odbywania kary nie może rozwiązać stosunku pracy bez zgody sądu. Orzekając o potrąceniu sąd powinien wskazać jako beneficjenta Skarb Państwa bądź nazwę instytucji społecznej oraz rachunek do przekazania potrącenia, którego dokonuje pracodawca.
Zobacz też: Środki oddziaływania wychowawczego