Przez wybory parlamentarne rozumiemy wybory do obu Izb Parlamentarnych: Sejmu i Senatu. W trakcie trwającego jeden dzień głosowania wybierzemy 460 posłów i 100 senatorów. Ich kadencja będzie trwała 4 lata. O organizacji i przebiegu wyborów decyduje nowy akt prawny, jakim jest kodeks wyborczy.
Zadaj pytanie na: Forum
Bierne prawo wyborcze
Bierne prawo wyborcze – prawo bycia wybranym, a więc kandydowania, przysługuje obywatelom polskim, którzy posiadają czynne prawo wyborcze i ukończyli (najpóźniej w dniu wyborów) 21 lat - w wyborach do Sejmu bądź 30 lat - w wyborach do Senatu.
Prawo to nie przysługuje osobom skazanym prawomocnym wyrokiem na karę pozbawienia wolności za umyślne przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub umyśle przestępstwo skarbowe oraz osobie, wobec której wydano prawomocne orzeczenie sądu stwierdzające utratę prawa bycia wybranym. Nie dotyczy to także obywateli Unii Europejskiej nie będących obywatelami Polski. Nie mogą kandydować również osoby pełniące ważne funkcje w państwie, np. Prezes NBP i jego zastępcy, Prezes NIK i zastępcy, Rzecznik Praw Obywatelskich z zastępcami, ambasadorzy, członek KRRiT oraz sędzia, prokurator, urzędnik służby cywilnej żołnierz w czynnej służbie wojskowej, funkcjonariusz policji, funkcjonariusz służby ochrony państwa.
Zobacz również: Jak zgłasza się kandydatów na posłów?
Kandydatów mogą zgłaszać komitety wyborcze. Prowadzą one także kampanię wyborczą na rzecz kandydatów. Komitety mogą być z kolei tworzone przez partie polityczne, koalicje tych partii lub przez wyborców. Każdy z nich powołuje pełnomocnika wyborczego, który jest upoważniony do występowania w jego imieniu i na jego rzecz. Pełnomocnik ma obowiązek zawiadomienia właściwego organu wyborczego o utworzeniu odpowiednio komitetu wyborczego, koalicyjnego komitetu wyborczego, komitetu wyborczego wyborców.
Nie można kandydować jednocześnie do Sejmu i Senatu.
Sejm
Wybory do Sejmu są powszechne, równe, bezpośrednie i proporcjonalne oraz odbywają się w głosowaniu tajnym. W wielomandatowym okręgu wyborczym wybiera się co najmniej 7 posłów. Kandydować można tylko w jednym okręgu i z jednej listy.
W tegorocznych wyborach do Sejmu lista wyborcza zostanie zarejestrowana, jeśli znajdzie się na niej nie mniej niż 35 proc. kobiet i nie mniej niż 35 proc. mężczyzn.
W przypadku zgłoszenia listy zawierającej trzech kandydatów, musi być na niej co najmniej jedna kobieta lub mężczyzna.
Senat
Nowością są jednomandatowe okręgi wyborcze do Senatu. W 2011 roku głosowanie odbyło się w 100 takich okręgach. Oznacza to, że każdy komitet wyborczy mógł zgłosić tylko jednego kandydata na senatora w okręgu, również wyborca mógł oddać głos tylko na jednego kandydata.
PKW ma obowiązek ogłoszenia w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej lub w formie obwieszczenia, oraz podania do publicznej wiadomości wyników wyborów do Sejmu i Senatu. W obwieszczeniu zamieszczane są nazwiska i imiona wybranych posłów i senatorów. PKW wręcza także posłom i senatorom zaświadczenia o wyborze.
Zobacz również serwis: Wybory parlamentarne 2015
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy