Kodeks wyborczy
Jednym z istotniejszych osiągnięć Sejmu VI kadencji było skodyfikowanie prawa wyborczego w ramach jednego aktu – Kodeksu wyborczego. Do tej pory przepisy dotyczące wyborów były zawarte w kilku ustawach. Osobno regulowane były wybory parlamentarne, osobno prezydenckie, osobno samorządowe. Teraz wszystko znajduje się w jednym akcie - ustawie z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz.U. 2011 nr 21 poz. 112).
Jedną z istotnych nowelizacji, które wprowadza ów akt jest zmiana charakteru wyborów do Senatu. Wybory, jakie odbędą się w październiku 2015 roku będą drugimi, w których członków wyższej izby polskiego parlamentu wybierzemy w jednomandatowych okręgach wyborczych.
Zadaj pytanie na: Forum
Dlaczego tylko w Senacie?
Zmiana dotychczasowego systemu wyboru dotyczy tylko Senatu, gdyż tylko w odniesieniu do tej izby możliwe było wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych (tzw. JOW-y) bez zmiany Konstytucji. Zgodnie bowiem z art. 97 Konstytucji wybory do Senatu muszą być powszechne, bezpośrednie i odbywać się w głosowaniu tajnym. W takiej sytuacji wprowadzenie okręgów jednomandatowych jest możliwe, gdyż nie narusza ustalonych w tym przepisie zasad.
O ile wprowadzenie jednomandatowych okręgów wyborczych do Senatu jest możliwe jedynie za pomocą zwykłej ustawy, o tyle wprowadzenie ich w wyborach do Sejmu, wymagałoby już zmiany Konstytucji. Zgodnie bowiem z art. 96 Konstytucji wybory do Sejmu są także proporcjonalne. Wprowadzenie okręgów mandatowych wymagałoby zatem zmiany Konstytucji i wykreślenia tego przymiotnika.
Zobacz też: Kto może zostać posłem lub senatorem w wyborach parlamentarnych?
Jak przebiegają wybory do Senatu?
W zbliżających się wyborach do Senatu w 2015 roku kandydatów Polacy będą wybierać w stu okręgach wyborczych. W każdy okręgu wyborczym do uzyskania będzie tylko jeden mandat, który zdobędzie kandydat z największą liczbą głosów ważnych (art. 273 ust. 1 Kodeksu wyborczego).
W Warszawie wybierani będą kandydaci w 4 okręgach, co oznacza, że do obsadzenia w stolicy są cztery mandaty. W Krakowie do obsadzenia będą dwa mandaty.
Nie będzie wymogu uzyskania bezwzględnej większości. Mandat zdobędzie ten, na kogo zagłosowała największa liczba wyborców. Tym samym nie ma mowy o przeprowadzaniu dodatkowego głosowania, jak przy wyborach wójta, burmistrza czy prezydenta miasta.
Zgłaszanie kandydatów
Wprowadzenie okręgów mandatowych oznacza, że kandydaci będą w mniejszym stopniu uniezależnieni od partii politycznych. Senatorem będzie mogła zostać także osoba, której komitet wyborczy wystawił kandydata tylko w jednym okręgu.
Każdy komitet wyborczy może zgłosić tylko jednego kandydata w każdym okręgu wyborczym.
Należy jednak pamiętać także o tym, że zgłoszenie kandydata wymaga najpierw uzyskanie podpisów co najmniej 2 tys. wyborców.
Polecamy serwis: Wybory parlamentarne 2015