Tak jak w przypadku innych wyborów, członkom komisji wyborczych w wyborach Prezydenta RP z tytułu pracy w tych komisjach należą się dni wolne a także wynagrodzenie w formie diet. Ile dni wolnych przysługuje i jakie kwoty diet są przyznawane członkom komisji wyborczych w wyborach prezydenckich w 2025 roku. Czy mają do nich również prawo mężowie zaufania i obserwatorzy społeczni?
- Wybory prezydenckie 2025. Ustawowe dni wolne od pracy dla członków komisji wyborczych i mężów zaufania
- Obowiązki członka komisji. Trzeba pisemnie uprzedzić pracodawcę o nieobecności a potem dostarczyć zaświadczenie
- Dni wolne dla mężów zaufania
- Diety (zryczałtowane) członków komisji wyborczych
- Dieta dla mężów zaufania
- Diety bez podatku
- Warunki wypłaty diety
- Diety i koszty przejazdu
Wybory prezydenckie 2025. Ustawowe dni wolne od pracy dla członków komisji wyborczych i mężów zaufania
Przepis art. 154 § 4 Kodeksu wyborczego stanowi, że członkowi obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej w związku z wykonywaniem zadań przysługuje:
1) zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy,
2) do 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.
Zatem, w przypadku najbliższych wyborów Prezydenta RP, które odbywają się w niedzielę 18 maja 2025 r. (I tura) – gdy w danej komisji zakończono liczenie głosów po północy (czyli 19 maja), to członkowie komisji mają prawo do zwolnienia od pracy z zachowaniem wszelkich praw pracowniczych – w tym prawa do wynagrodzenia – w dniach 19 i 20 maja.
Warto też przypomnieć, że jeżeli w I turze żaden z kandydatów nie osiągnie ponad 50% ważnie oddanych głosów, to potrzebna będzie II tura, która odbędzie się zgodnie z art. 292 § 1 Kodeksu wyborczego czternastego dnia po pierwszym głosowaniu. A zatem jeżeli tak się stanie w II turze w dniu 1 czerwca 2025 r. będziemy głosowali na dwóch kandydatów, którzy osiągnęli najwięcej głosów w I turze.
Również w przypadku głosowania w II turze wyborów prezydenckich członkom obwodowych i terytorialnych komisji wyborczych przysługuje tyle samo dni wolnych co przy I turze.
Dodatkowo członkowie komisji wyborczych mają prawo do kolejnych 5 dni zwolnienia od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy – ale z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Te dodatkowe 5 dni mogą być np. spożytkowane na szkolenia w zakresie obowiązków komisji wyborczych lub inne dowolne cele.
Obowiązki członka komisji. Trzeba pisemnie uprzedzić pracodawcę o nieobecności a potem dostarczyć zaświadczenie
Obowiązkiem członka obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej - w razie zamiaru skorzystania ze zwolnienia od pracy, o którym mowa art. 154 § 4 Kodeksu wyborczego – jest:
1) poinformowanie pisemnie swojego pracodawcy (co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy) o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy, a następnie
2) nie później niż następnego dnia po upływie okresu nieobecności w pracy, dostarczenie pracodawcy zaświadczenia usprawiedliwiającego nieobecność w pracy wykonywaniem zadań komisji.
Takie zaświadczenia – wystawione imiennie dla członka komisji wyborczej – wskazujące podstawę prawną zwolnienia od pracy oraz przyczynę i czas nieobecności w pracy, opatrzone pieczęcią obwodowej lub terytorialnej komisji wyborczej ma obowiązek podpisać przewodniczący danej komisji, a dla przewodniczącego komisji – jego zastępca.
Dni wolne dla mężów zaufania
Prawo do zwolnienia od pracy mają także mężowie zaufania wyznaczeni do komisji wyborczych przez pełnomocników komitetów wyborczych. Na podstawie art. 103ba Kodeksu wyborczego mężowi zaufania w związku z wykonywaniem zadań przysługuje zwolnienie od pracy na dzień głosowania oraz liczenia głosów, a także na dzień następujący po dniu, w którym zakończono liczenie głosów, z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy.
Mężowie zaufania w razie zamiaru skorzystania z tego zwolnienia od pracy, mają obowiązek, co najmniej na 3 dni przed przewidywanym terminem nieobecności w pracy, uprzedzić, w formie pisemnej, pracodawcę o przyczynie i przewidywanym okresie nieobecności w pracy.
Następnie, nie później niż następnego dnia po upływie okresu nieobecności w pracy, mąż zaufania ma obowiązek dostarczyć pracodawcy zaświadczenie usprawiedliwiające nieobecność w pracy wykonywaniem zadań męża zaufania. Co ma zawierać takie zaświadczenie określają przepisy art. 103ba § 3-4 Kodeksu wyborczego. Wzór takiego zaświadczenia określa Państwowa Komisja Wyborcza. Takie zaświadczenia również ma obowiązek wystawić, opieczętować i podpisać przewodniczący danej komisji.
Obserwatorzy społeczni wyznaczeni do komisji wyborczych przez stowarzyszenia i fundacje w trybie art. 103c Kodeksu wyborczego nie mają prawa do dni wolnych od pracy ani diet.
Diety (zryczałtowane) członków komisji wyborczych
Na podstawie art. 154 § 1-3a Kodeksu wyborczego, członkom komisji wyborczych i komisarzom wyborczym przysługują:
1) diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów;
2) zryczałtowane diety za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji w przypadku członków okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania w przypadku członków obwodowych komisji wyborczych.
W przypadku gdy członek okręgowej, rejonowej lub terytorialnej komisji wyborczej nie brał udziału we wszystkich posiedzeniach komisji, przysługująca mu dieta ulega obniżeniu proporcjonalnie do liczby posiedzeń komisji, w których nie brał udziału.
Członkom Państwowej Komisji Wyborczej, a także przewodniczącym okręgowych, rejonowych i terytorialnych komisji wyborczych, którzy pełnią funkcje z urzędu jako komisarze wyborczy, nie przysługują zryczałtowane diety.
Na podstawie uchwały Nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Parlamentu Europejskiego (M.P. 2023 poz. 850), członkom okręgowych, rejonowych i obwodowych komisji wyborczych w obwodach głosowania utworzonych w kraju i na polskich statkach morskich, przysługuje (w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej) zryczałtowana dieta za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji (w tym za udział w pracach i szkoleniach obwodowych komisji wyborczych oraz za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania), w następującej wysokości:
1) dla członków okręgowych komisji wyborczych – 1000 zł;
2) dla członków rejonowych komisji wyborczych – 1000 zł;
3) dla przewodniczących obwodowych komisji wyborczych – 700 zł;
4) dla zastępców przewodniczących obwodowych komisji wyborczych – 600 zł;
5) dla członków obwodowych komisji wyborczych – 500 zł.
Zatem za udział w pracach i szkoleniach obwodowych komisji wyborczych w wyborach prezydenckich w 2025 roku, członkom tych komisji przysługuje dieta. Przewodniczący komisji otrzymają 700 zł, zastępcy przewodniczącego 600 zł, a członkowie komisji 5a00 złotych.
Członkom obwodowych komisji wyborczych w obwodach głosowania utworzonych za granicą przysługuje zryczałtowana dieta za czas związany z wykonywaniem zadań członka komisji, ustalana na podstawie wysokości diety za dobę podróży zagranicznej określonej w załączniku do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, z zastosowaniem mnożników:
1) dla przewodniczących obwodowych komisji wyborczych - 5
2) dla zastępców przewodniczących obwodowych komisji wyborczych - 4,5
3) dla członków obwodowych komisji wyborczych – 4.
Dieta dla mężów zaufania
Mężowi zaufania wyznaczonemu do obwodowej komisji wyborczej przysługuje (na podstawie Art. 103aa Kodeksu wyborczego) dieta w wysokości 40% zryczałtowanej diety członków obwodowych komisji wyborczych, czyli w wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej: 200 zł (500 zł x 40%).
Diety bez podatku
Wyżej wskazywane kwoty diet są kwotami netto (tyle dostaną członkowie komisji), bowiem na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 17) ustawy o PIT diety oraz kwoty stanowiące zwrot kosztów, otrzymywane przez osoby wykonujące czynności związane z pełnieniem obowiązków społecznych i obywatelskich – do wysokości nieprzekraczającej miesięcznie kwoty 3000 zł – są zwolnione z podatku dochodowego.
Warunki wypłaty diety
Podstawą wypłaty i ustalenia wysokości zryczałtowanej diety jest pisemne potwierdzenie udziału w ww. czynnościach komisji wyborczej, wystawione przez przewodniczącego albo, z jego upoważnienia, przez zastępcę przewodniczącego właściwej komisji.
W przypadku mężów zaufania dieta wypłacana jest wyłącznie, którzy obserwowali głosowanie przez co najmniej 5 godzin i obserwowali cały przebieg ustalania wyników głosowania do momentu podpisania protokołu głosowania. Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej prowadzi ewidencję czasu przebywania mężów zaufania w lokalu wyborczym oraz wydaje zaświadczenie, którego wzór w drodze uchwały określa Państwowa Komisja Wyborcza, mężom zaufania, którzy spełnili ww. warunki.
Wyżej wskazane należności (w szczególności zryczałtowane diety) dla członków komisji wyborczych wypłacają:
1) członkom Państwowej Komisji Wyborczej – Szef Krajowego Biura Wyborczego;
2) członkom okręgowych i rejonowych komisji wyborczych – dyrektor właściwej miejscowo delegatury Krajowego Biura Wyborczego;
3) członkom obwodowych komisji wyborczych – właściwy wójt (burmistrz, prezydent miasta) albo konsul, z zastrzeżeniem pkt 4;
4) członkom obwodowych komisji wyborczych na polskich statkach morskich – dyrektor delegatury Krajowego Biura Wyborczego w Warszawie, za pośrednictwem kapitana statku.
Diety i koszty przejazdu
Trzeba też zaznaczyć, że na podstawie § 3 ww. uchwały Nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 r., członkom komisji i komisarzom wyborczym, w związku z wykonywaniem zadań, przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży i noclegów, na zasadach określonych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 stycznia 2013 r. w sprawie należności przysługujących pracownikowi zatrudnionemu w państwowej lub samorządowej jednostce sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej (Dz. U. poz. 167 oraz z 2022 r. poz. 1481 i 2302), z uwzględnieniem przepisów tej uchwały. Dieta dla członków komisji i komisarzy wyborczych wynosi półtorej diety ustalonej na podstawie przepisów wskazanego rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Aktualnie dieta pracownika w czasie krajowej podróży służbowej wynosi 45 zł a więc półtorej diety należnej członkom komisji wyborczych i komisarzom wyborczym to kwota 67,50 zł.
Ponadto członkom komisji, w związku z wykonywaniem zadań, przysługuje zwrot kosztów przejazdów lub dojazdu środkami komunikacji publicznej. Szczegóły określają w tym zakresie § 4, § 5 i § 6 ww. uchwały Nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 r.
Co istotne, należności, o których mowa w § 3 - § 6 ww. uchwały Nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej, są wypłacane na podstawie rachunków, oświadczeń i poleceń wyjazdu służbowego akceptowanych przez przewodniczącego albo, z jego upoważnienia, przez zastępcę przewodniczącego właściwej komisji.
Podstawa prawna:
- ustawa z 5 stycznia 2011 r. Kodeks wyborczy (tekst jednolity: Dz.U. z 2025 r. poz. 365);
- Uchwała nr 29/2023 Państwowej Komisji Wyborczej z 2 sierpnia 2023 r. w sprawie należności pieniężnych przysługujących członkom komisji wyborczych w wyborach do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Parlamentu Europejskiego - M.P. 2023 poz. 850.