Podział mandatów w systemie proporcjonalnym

Elwira Pluzińska, prawnik, Kancelaria Adwokacka Anita Bogumił
rozwiń więcej
Wybór konkretnego sposobu przydziału mandatów może mieć wpływ na losy całego ugrupowania politycznego ubiegającego się o mandaty w Sejmie.
Z pewnością mało kto wrzucając swoją kartę wyborczą do urny zdaje sobie sprawę jakim skomplikowanym zabiegom matematycznym zostanie poddany jego głos, zanim przełoży się na realny wynik wyborczy. Tymczasem wybór konkretnego sposobu przydziału mandatów może mieć wpływ na losy całego ugrupowania politycznego ubiegającego się o mandaty w Sejmie.

System proporcjonalny

Skąd tyle zachodu? Otóż system proporcjonalny – a taki właśnie jest polski system wyborów do Sejmu - zakłada dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym proporcjonalnie do odsetka głosów, które partia zdobyła w wyborach. Trzeba zatem zdecydować, w jaki sposób rozdzielać mandaty. Istnieje kilka systemów liczenia głosów – każdy z nich faworyzuje w jakiś sposób większe lub mniejsze partie, a zatem ma niebagatelny wpływ na ostateczny rezultat wyborów.
Poniżej przedstawiamy dwa najbardziej rozpowszechnione systemy przydziału mandatów. Aby ułatwić obliczenia posłużymy się prostymi liczbami.

System d’Hondta

Liczby głosów oddanych w okręgu na poszczególne listy zostają uporządkowane w ciąg liczb od największej do najmniejszej i następnie dzielone przez kolejne liczby całkowite tj. 1,2,3,4 itd. Z pośród uzyskanych wyników wybiera się tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia.
Załóżmy że w okręgu X są 4 listy – A,B,C,D . Suma oddanych głosów wynosi 1200. Do obsadzenia jest 10 mandatów. Kto je dostanie? 

Listy:

A

B

C

D

Głosy/:1

500

400

200

100

:2

250

200

100

50

:3

166

133

66

33

:4

125

100

50

25

:5

100

80

40

20

 Niebieskie pola wskazują największe ilorazy – dziesięć największych ilorazów gwarantuje obsadzenie 10 mandatów.

Przez kolejne liczby dzielimy tylko pierwotną liczbę głosów!

System St. Laguë (czyt. sant lag)

Obliczenia prowadzone są w podobny sposób jak poprzednio. Różnica polega na dobraniu innych liczb, przez które zostaną podzielone głosy. Tym razem będą to liczby nieparzyste. Jak tym razem rozłoży się ciężar głosów w okręgu X?

Polska modyfikacja systemu St. Laguë polega na tym, że pierwszym dzielnikiem jest liczba 1,4 a nie liczba 1.


Listy:

A

B

C

D

Głosy:

500

400

200

100

:1,4

357

286

143

71

:3

167

133

66

33

:5

100

80

40

20

:7

71

57

29

14

Jak widać zmiana systemu wpłynęła na sytuacją Partii A, ponieważ dostała jeden mandat więcej niż poprzednio.

Jak jest w Polsce?

W Polsce przy wyborach do Sejmu stosowana jest metoda d’Hondta. Ponadto przyjmuje go też obecna wersja ordynacji wyborczej do samorządu terytorialnego i ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.

Prawo
Awaria Cloudflare: wiele platform cyfrowych przestało dzisiaj działać
18 lis 2025

Awaria usługi chmurowej firmy Cloudflare spowodowała dzisiaj problemy techniczne u wielu platform cyfrowych m.in. X, Instagram i OpenAI - wynika z danych strony Downdetector. Użytkownicy zgłaszali także problemy z innymi stronami internetowymi. Firma przekazała, że usterka została już usunięta.

Włodzimierz Czarzasty - kim jest nowy marszałek Sejmu? Ile ma lat
18 lis 2025

Włodzimierz Czarzasty został nowym marszałkiem Sejmu po Szymonie Hołowni. Kim właściwie jest członek Nowej Lewicy? Ile ma lat? Jakie ma wykształcenie?

Jak polskie miasta dbają o zdrowie swoich mieszkańców? [Indeks Zdrowych Miast]
18 lis 2025

Jak polskie miasta dbają o zdrowie swoich mieszkańców? Najnowsza, czwarta edycja Indeksu Zdrowych Miast, przygotowana przez ekspertów SGH w Warszawie i UE w Krakowie we współpracy z Grupą LUX MED, przynosi jednoznaczne wyniki: w kategorii Zdrowie najlepiej wypadły Poznań, Warszawa i Rybnik - miasta, które konsekwentnie inwestują w profilaktykę, edukację i zdrowe środowisko życia.

Koncert chopinowski, czy Chopinowski? Zmiany w ortografii od 2026 roku. Nowe Zasady pisowni i interpunkcji polskiej Rady Języka Polskiego
18 lis 2025

Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk przygotowała szereg zmian zasad ortografii, które zaczną formalnie obowiązywać od 1 stycznia 2026 r. Ponadto Rada opublikowała – pierwszy raz w swej historii – kompleksowy zbiór wszystkich reguł ortograficznych i interpunkcyjnych pod nazwą „Zasady pisowni i interpunkcji polskiej”. Ten zbiór zasad pisowni i interpunkcji stanie się obowiązujący także z dniem 1 stycznia 2026 roku, łącznie z ww. nowościami.

Włodzimierz Czarzasty nowym marszałkiem Sejmu
18 lis 2025

Włodzimierz Czarzasty (Lewica) został we wtorek wybrany na nowego marszałka Sejmu. Zastąpił na tej funkcji lidera Polski 2050 Szymona Hołownię.

Pellet Loss Regulation – nowe przepisy unijne nie trafiają w sedno problemu. Główne źródła mikroplastiku to syntetyczne tkaniny i opony samochodowe a nie granulat przemysłowy
18 lis 2025

W dniu 22 września 2025 r. Parlament Europejski przyjął rozporządzenie mające ograniczyć przedostawanie się do środowiska granulek tworzyw sztucznych – tzw. Pellet Loss Regulation. To ważny sygnał ze strony unijnych instytucji, pokazujący determinację w walce z emisją mikroplastików. W środowisku producentów i przetwórców tworzyw sztucznych, to rozporządzenie ma szerokie poparcie. Budzą się jednak także duże wątpliwości. Oczekiwana od dawna regulacja nie uderza bowiem w główne źródła problemu, a przy tym nakłada kolejne formalne obowiązki na sektor, który już dziś jest jednym z najbardziej regulowanych w Europie.

45. posiedzenie Sejmu [18, 19, 20, 21 listopada 2025]. Transmisja online
18 lis 2025

Dotychczasowy marszałek Sejmu Szymon Hołownia 13 listopada podpisał rezygnację z funkcji, realizując umowę koalicyjną, zgodnie z którą w drugiej połowie kadencji ma go zastąpić Włodzimierz Czarzasty. Zmiana marszałka ma nastąpić na 45 posiedzeniu Sejmu. Kandydata wybiera się bezwzględną większością głosów przy obecności co najmniej połowy posłów. KO, Lewica, Polska 2050 i PSL popierają Czarzastego, sprzeciw zapowiadają PiS, Konfederacja i Razem.

PZON: Osoby niepełnosprawne źle oceniają orzeczników. Mają premie za utrącenie niepełnosprawności? Uzdrawiają?
18 lis 2025

Kolejny list do Infor.pl, w którym osoby niepełnosprawne źle oceniają prace lekarzy orzeczników w PZON – zarzucają im „cudowne uzdrawiania”. Autor listu poszedł jeszcze dalej i stawia retoryczne pytanie „Czy lekarze mają premie za uzdrowienia?”. Oczywiście nie mają takiej premii, ale pokazuje to narastające (w mojej opinii) negatywne oceny co do pracy orzeczników - powszechnie są postrzegani jako osoby odbierające albo zaniżające stopnie niepełnosprawności.

Świadczenie pielęgnacyjne a dodatek pielęgnacyjny – nie myl tych dwóch świadczeń! Jak się pomylisz, stracisz
18 lis 2025

Wiele osób korzystających z pomocy państwa w związku z niepełnosprawnością lub podeszłym wiekiem słyszało o świadczeniu pielęgnacyjnym oraz dodatku pielęgnacyjnym. Nazwy brzmią podobnie, ale są to dwa zupełnie różne świadczenia – przysługują innym osobom, wypłacane są z innych instytucji i na podstawie innych przepisów. Pomyłka może oznaczać nie tylko stratę czasu, ale także utratę pieniędzy, które faktycznie by się należały. Czym różni się świadczenie pielęgnacyjne od dodatku pielęgnacyjnego, komu przysługuje każde z nich, jak je uzyskać i na co zwrócić uwagę?

Unieważnienie umowy kredytowej – jakie rozliczenie banku z konsumentem. Polskie sądy orzekają wbrew wykładni Sądu Najwyższego
17 lis 2025

Kolejne postanowienia Sądu Najwyższego – wydane po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 czerwca br. – wyraźnie wskazują: po unieważnieniu umowy „frankowej” strony powinny rozliczać się według teorii salda, a nie mnożyć roszczenia w dwóch kondykcjach. Mimo to część sądów powszechnych wciąż idzie pod prąd i „trzyma się” starej linii orzeczniczej - pisze Aneta Ciechowicz-Jaworska radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych Aneta Ciechowicz-Jaworska Bartłomiej Ślażyński. Korzystają na tym głównie kancelarie, niekoniecznie kredytobiorcy – co zauważa Ministerstwo Sprawiedliwości.

pokaż więcej
Proszę czekać...