Podział mandatów w systemie proporcjonalnym

Elwira Pluzińska, prawnik, Kancelaria Adwokacka Anita Bogumił
rozwiń więcej
Wybór konkretnego sposobu przydziału mandatów może mieć wpływ na losy całego ugrupowania politycznego ubiegającego się o mandaty w Sejmie.
Z pewnością mało kto wrzucając swoją kartę wyborczą do urny zdaje sobie sprawę jakim skomplikowanym zabiegom matematycznym zostanie poddany jego głos, zanim przełoży się na realny wynik wyborczy. Tymczasem wybór konkretnego sposobu przydziału mandatów może mieć wpływ na losy całego ugrupowania politycznego ubiegającego się o mandaty w Sejmie.

System proporcjonalny

Skąd tyle zachodu? Otóż system proporcjonalny – a taki właśnie jest polski system wyborów do Sejmu - zakłada dokonanie rozdziału mandatów w okręgu wyborczym proporcjonalnie do odsetka głosów, które partia zdobyła w wyborach. Trzeba zatem zdecydować, w jaki sposób rozdzielać mandaty. Istnieje kilka systemów liczenia głosów – każdy z nich faworyzuje w jakiś sposób większe lub mniejsze partie, a zatem ma niebagatelny wpływ na ostateczny rezultat wyborów.
Poniżej przedstawiamy dwa najbardziej rozpowszechnione systemy przydziału mandatów. Aby ułatwić obliczenia posłużymy się prostymi liczbami.

System d’Hondta

Liczby głosów oddanych w okręgu na poszczególne listy zostają uporządkowane w ciąg liczb od największej do najmniejszej i następnie dzielone przez kolejne liczby całkowite tj. 1,2,3,4 itd. Z pośród uzyskanych wyników wybiera się tyle największych, ile jest mandatów do obsadzenia.
Załóżmy że w okręgu X są 4 listy – A,B,C,D . Suma oddanych głosów wynosi 1200. Do obsadzenia jest 10 mandatów. Kto je dostanie? 

Listy:

A

B

C

D

Głosy/:1

500

400

200

100

:2

250

200

100

50

:3

166

133

66

33

:4

125

100

50

25

:5

100

80

40

20

 Niebieskie pola wskazują największe ilorazy – dziesięć największych ilorazów gwarantuje obsadzenie 10 mandatów.

Przez kolejne liczby dzielimy tylko pierwotną liczbę głosów!

System St. Laguë (czyt. sant lag)

Obliczenia prowadzone są w podobny sposób jak poprzednio. Różnica polega na dobraniu innych liczb, przez które zostaną podzielone głosy. Tym razem będą to liczby nieparzyste. Jak tym razem rozłoży się ciężar głosów w okręgu X?

Polska modyfikacja systemu St. Laguë polega na tym, że pierwszym dzielnikiem jest liczba 1,4 a nie liczba 1.


Listy:

A

B

C

D

Głosy:

500

400

200

100

:1,4

357

286

143

71

:3

167

133

66

33

:5

100

80

40

20

:7

71

57

29

14

Jak widać zmiana systemu wpłynęła na sytuacją Partii A, ponieważ dostała jeden mandat więcej niż poprzednio.

Jak jest w Polsce?

W Polsce przy wyborach do Sejmu stosowana jest metoda d’Hondta. Ponadto przyjmuje go też obecna wersja ordynacji wyborczej do samorządu terytorialnego i ordynacja wyborcza do Parlamentu Europejskiego.

Prawo
Świadczenie pielęgnacyjne a dodatek pielęgnacyjny – nie myl tych dwóch świadczeń! Jak się pomylisz, stracisz
17 lis 2025

Wiele osób korzystających z pomocy państwa w związku z niepełnosprawnością lub podeszłym wiekiem słyszało o świadczeniu pielęgnacyjnym oraz dodatku pielęgnacyjnym. Nazwy brzmią podobnie, ale są to dwa zupełnie różne świadczenia – przysługują innym osobom, wypłacane są z innych instytucji i na podstawie innych przepisów. Pomyłka może oznaczać nie tylko stratę czasu, ale także utratę pieniędzy, które faktycznie by się należały. Czym różni się świadczenie pielęgnacyjne od dodatku pielęgnacyjnego, komu przysługuje każde z nich, jak je uzyskać i na co zwrócić uwagę?

Świadczenie pielęgnacyjne a dodatek pielęgnacyjny – nie myl tych dwóch świadczeń! Jak się pomylisz, stracisz
17 lis 2025

Wiele osób korzystających z pomocy państwa w związku z niepełnosprawnością lub podeszłym wiekiem słyszało o świadczeniu pielęgnacyjnym oraz dodatku pielęgnacyjnym. Nazwy brzmią podobnie, ale są to dwa zupełnie różne świadczenia – przysługują innym osobom, wypłacane są z innych instytucji i na podstawie innych przepisów. Pomyłka może oznaczać nie tylko stratę czasu, ale także utratę pieniędzy, które faktycznie by się należały. Czym różni się świadczenie pielęgnacyjne od dodatku pielęgnacyjnego, komu przysługuje każde z nich, jak je uzyskać i na co zwrócić uwagę?

Unieważnienie umowy kredytowej – jakie rozliczenie banku z konsumentem. Polskie sądy orzekają wbrew wykładni Sądu Najwyższego
17 lis 2025

Kolejne postanowienia Sądu Najwyższego – wydane po wyroku Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 19 czerwca br. – wyraźnie wskazują: po unieważnieniu umowy „frankowej” strony powinny rozliczać się według teorii salda, a nie mnożyć roszczenia w dwóch kondykcjach. Mimo to część sądów powszechnych wciąż idzie pod prąd i „trzyma się” starej linii orzeczniczej - pisze Aneta Ciechowicz-Jaworska radca prawny z Kancelarii Radców Prawnych Aneta Ciechowicz-Jaworska Bartłomiej Ślażyński. Korzystają na tym głównie kancelarie, niekoniecznie kredytobiorcy – co zauważa Ministerstwo Sprawiedliwości.

Stan deweloperski: Polska kontra Hiszpania – różnice są zaskakujące. Wykończona kuchnia, łazienka, klimatyzacja i nie tylko. Co dostajemy w cenie mieszkania od dewelopera?
17 lis 2025

Różnica między stanem deweloperskim w Polsce i Hiszpanii jest ogromna. U nas to pusty lokal wymagający kompleksowego wykończenia, na Costa del Sol – gotowe do zamieszkania mieszkanie lub dom z kuchnią ze sprzętem AGD, zrobionymi łazienkami, klimatyzacją i zabudowami. – To nie opcja za dopłatą, to standard wliczony w cenę zakupu – mówi Joanna Ossowska-Rodziewicz, współwłaścicielka agencji nieruchomości By-Bright.

Poszkodowani emeryci otrzymają 25% świadczeń z emerytury cywilnej z ZUS. To więcej niż dziś (0% przez lata). No, ale mniej niż 100%
17 lis 2025

Liczbę emerytów mających problem opisany w artykule szacuje się na między 40 000 (źródło Sejm) a 112 000 emerytów (źródło MON). Są to emeryci mundurowi, którzy służbę rozpoczęli przed 1999 r. I skorzystali z szybkiej możliwości przejścia na emeryturę (15 lat służby). Następnie zaczęli pracować w cywilu odprowadzając składki do ZUS. Wielu z nich ma zgromadzone w ZUS („zaparkowane”) 250 000 zł – 350 000 zł, których nie mogą zamienić na świadczenie emerytalne. Rząd zadeklarował wniesienie projektu do Sejmu rozwiązujący problem emerytów. Ale z takim zastrzeżeniem, że w pierwszym etapie obowiązywania ustawy emeryci będą otrzymywali 25% należnych im pieniędzy.

Oprocentowanie kredytu mieszkaniowego w Hiszpanii wynosi 3-4 proc. Jakie warunki trzeba spełnić w hiszpańskim banku?
17 lis 2025

Polacy, którzy kupują nieruchomość w Hiszpanii mogą skorzystać z kredytów hipotecznych oprocentowanych na poziomie 3–4 proc., podczas gdy w Polsce stawki wynoszą ok. 7,5 proc. Hiszpańskie banki oferują finansowanie dla klientów spełniających określone kryteria finansowe.

Własność, najem, spadek z długiem, testament – jak uniknąć problemów z nieruchomością w trudnych życiowych sytuacjach
17 lis 2025

Dlaczego samo posiadanie mieszkania nie zawsze oznacza, że można nim dowolnie dysponować, jak zabezpieczyć się przy najmie oraz jak uniknąć problemów ze spadkami i testamentami. Wyjaśnia Jarosław Maculewicz, ekspert ds. regulacji stanu prawnego nieruchomości

Kredyt hipoteczny, zadłużona nieruchomość po rozwodzie: jak nie wpaść w prawne i finansowe pułapki?
17 lis 2025

Rozwód to niewątpliwie jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu, a podział majątku, zwłaszcza nieruchomości, często staje się źródłem długotrwałych sporów. O tym, jak uniknąć najczęstszych błędów, czym różni się wspólność ułamkowa od łącznej (małżeńska współwłasność majątkowa), a także co grozi zadłużonym właścicielom mieszkań, opowiada Jarosław Maculewicz, ekspert w zakresie regulacji stanu prawnego nieruchomości.

KNF będzie mogła jednym kliknięciem wyłączyć Twoją stronę. Nowa ustawa o krypto to przepis na cyfrowy chaos?
17 lis 2025

Nowe prawo daje KNF bezprecedensową władzę: blokowanie i przejmowanie domen bez decyzji, bez wysłuchania, bez odwołania. Oficjalnie chodzi o walkę z oszustami, ale eksperci ostrzegają, że wystarczy jedno podejrzenie, by legalna firma zniknęła z Internetu z dnia na dzień. Czy to początek ery administracyjnego „kill switcha” w polskiej sieci?

Już niedługo komornik zajmie też minimalną pensję? Projekt zmian trafił do Sejmu. Kto jest za, a kto przeciw?
17 lis 2025

Jak wynika z publikowanych danych i raportów, Polacy są coraz bardziej zadłużeni. Dodatkowo, wyegzekwowanie długów sprawia w praktyce ogromne trudności, a wierzyciele latami muszą starać się o odzyskanie swoich pieniędzy. Czy to się już niedługo zmieni, a pracownicy będą mogli stracić nawet minimalne wynagrodzenie za pracę?

pokaż więcej
Proszę czekać...