Swoje stanowisko może zaprezentować wprawdzie każdy, ale nie każdy może zostać uznanym za „podmiot uprawniony”. To ważna kwalifikacja, ponieważ tylko podmioty uprawnione mogą prowadzić kampanię przy pomocy programów radiowych i telewizyjnych publicznych nadawców. Zamknięty katalog takich podmiotów zawiera ustawa o referendum ogólnokrajowym.
Zatem status podmiotu uprawnionego mogą osiągnąć:
- partie polityczne, które uzyskały w ostatnich wyborach do Sejmu co najmniej 3% głosów
- kluby parlamentarne (co najmniej 15 posłów bądź 7 senatorów), jeżeli rok przed ogłoszeniem referendum zrzeszały posłów lub senatorów wybranych spośród kandydatów zgłoszonych przez komitet wyborczy wyborców i stanowili oni ponad połowę składu klubu
- ogólnopolskie stowarzyszenia i fundacje, jeśli ich działalność statutowa wiąże się z przedmiotem referendum i zostały zarejestrowane przynajmniej na rok przed ogłoszeniem referendum
- pełnomocnik obywateli, jeżeli referendum odbywa się z inicjatywy obywateli
Statusu podmiotu uprawnionego nie nabywa się jednak automatycznie. Warunkiem jego przyznania jest zgłoszenie się najpóźniej 40 dni przed referendum do Państwowej Komisji Wyborczej wraz z wymaganymi dokumentami potwierdzającymi możliwość ubiegania się o takie uprawnienie. W razie odmowy podmiotowi przysługuje skarga do Sądu Najwyższego na postanowienie PKW, jednak termin na jej wniesienie jest krótki – 3 dni.
Z uwagi na to, że podmioty uprawnione nie płacą za czas antenowy, jest on również ściśle określony. Podziału czasu dokonują zarządy Telewizji Polskiej i Polskiego Radia. Audycje referendalne nadawane są od 16 dnia przed rozpoczęciem referendum.
Zobacz również: Referendum ogólnokrajowe
Łączny czas rozpowszechniania audycji referendalnych wynosi w ogólnokrajowych programach – 15 godzin w Telewizji Polskiej i 30 godzin w Polskim Radiu, a w każdym regionalnym programie – 15 godzin w Telewizji Polskiej i 15 godzin w Polskim Radiu.
Oczywiście każdy inny podmiot biorący udział w kampanii może rozpowszechniać ogłoszenia referendalne w programach radiowych i telewizyjnych, są to jednak ogłoszenia płatne. Opłata za ogłoszenia musi być dla wszystkich jednakowa, a ustala się ją według cennika z dnia ogłoszenia referendum. Nadawcy nie mogą odmówić nadawania audycji lub ogłoszeń referendalnych.
Hasła, informacje i komunikaty umieszczane w prasie, telewizji i radiu na koszt podmiotów prowadzących kampanię muszą zawierać wskazanie, przez kogo są opłacane i od kogo pochodzą.
Swobodę prowadzenia kampanii referendalnej ograniczają też pewne zakazy. Zabronione jest prowadzenie kampanii referendalnej na terenie urzędów administracji rządowej i administracji samorządu terytorialnego oraz sądów. Ponadto w ramach kampanii nie można organizować gier oraz konkursów, w których nagrodą są środki pieniężne. Ściśle zakazane jest również podawanie napojów alkoholowych w związku z kampanią.
Każda osoba, czyjej prawa zostały naruszone przez nieprawdziwe informacje, może wnieść do Sądu Okręgowego wniosek o wydanie stosownego orzeczenia. Sąd wydaje takie orzeczenie w ciągu 24 godzin. Możliwości jest kilka:
1) zakaz rozpowszechniania takich informacji;
2) przepadek materiałów zawierających takie informacje;
3) nakaz sprostowania takich informacji;
4) nakaz publikacji odpowiedzi na stwierdzenia naruszające dobra osobiste;
5) nakaz przeproszenia osoby, której dobra osobiste zostały naruszone
Na postanowienie Sądu Okręgowego przysługuje w ciągu 24 godzin zażalenie do Sądu Apelacyjnego. Postanowienie Sądu Apelacyjnego jest ostateczne i zostaje natychmiast wykonane.
Zobacz również: Inne wybory
Kampania referendalna kończy się na 24 godziny przed dniem głosowania. Od zakończenia kampanii referendalnej aż do zakończenia głosowania zabronione jest zwoływanie zgromadzeń, organizowanie pochodów i manifestacji, wygłaszanie przemówień, rozdawanie ulotek, jak również zakazane są wszelkie formy kampanii w lokalach wyborczych.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 14 marca 2003r. o referendum ogólnokrajowym.