REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?

Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?/ fot. Fotolia
Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Vox populi, vox dei – ta łacińska sentencja najlepiej oddaje sens instytucji referendum. Mówiąc ,,po polsku’’ referendum to forma głosowania o charakterze powszechnym będąca przejawem demokracji bezpośredniej. Dzięki referendum obywatele całego kraju lub danego obszaru mogą podejmować bezpośrednio decydować o sprawach będących przedmiotem głosowania.

Instytucja referendum pełni bardzo ważną rolę we współczesnych systemach demokratycznych, o czym świadczy np. zagwarantowanie prawa obywateli do uczestnictwa w referendum w najważniejszym akcie prawnym tj. w Konstytucji RP. Dzięki referendum obywatele mogą bezpośrednio wyrazić swoją opinie na tematy będącej jego przedmiotem, z czym politycy muszą się liczyć. 

REKLAMA

Możemy wyróżnić 2 zasadnicze rodzaje referendum:

  1. referendum ogólnokrajowe;
  2. referendum lokalne.

W literaturze wyróżnianie jest również referendum obligatoryjne i fakultatywne, jednakże w polskim porządku prawnym instytucja referendum obligatoryjnego nie znalazła zastosowania.

Referendum ogólnokrajowe

Instytucja referendum ogólnokrajowego została ustanowiona w Konstytucji, a szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym. Referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie albo pytania lub na dokonaniu wyboru między zaproponowanymi wariantami rozwiązań.

W ramach tego rodzaju głosowania może wyróżnić 3 podkategorie:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. referendum konstytucyjne (dotyczy zmiany konstytucji);
  2. referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej;
  3. referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa.

Na listopad 2018 r. planowane jest przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w obecnej Konstytucji lub zastąpienia jej nowym aktem o tej randze. Polacy mieliby odpowiedzieć na pytania m.in. czy są za uchwaleniem nowej konstytucji, czy są za systemem prezydenckim, gabinetowym czy pozostawieniem obecnego modelu. Wszystkie pytania dostępne są w poniższym artykule.

Prawo do udziału w referendum ogólnokrajowym mają polscy obywatele, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania ukończą 18 lat. Nie mają prawa do głosowania w referendum osoby:

  • pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym;
  • pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
  • ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Decyzję o organizacji referendum ogólnokrajowego podjąć może Sejm (np. z własnej inicjatywy, na wniosek Rady Ministrów lub grupy 500 000 obywateli), Prezydent RP. Procedura organizacji referendum jest uzależniona od jego przedmiotu – inne zasady obowiązują w przypadku referendum konstytucyjnego, a inne przy organizacji referendum w spawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej.

Decyzja obywateli podjęta w ramach referendum ogólnokrajowego jest wiążąca jeżeli w głosowaniu wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania.

Referendum lokalne

Instytucja referendum lokalnego również została ustanowiona w Konstytucji i jest szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Referendum lokalne to nic innego jak prawo mieszkańców danego obszaru do samostanowienia w sprawach dotyczących lokalnych wspólnot.

Referendum lokalne może zostać zorganizowane na terenie gminy, powiatu bądź województwa i może ono dotyczyć:

  • odwołania organu stanowiącego (np. rady gminy) danej jednostki organizacyjnej (np. gminy);
  • sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej organizującej referendum wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki;
  • innych, istotnych spraw dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących wspólnotę.

Ponadto, (tylko) na poziomie referendum gminnego możliwe jest poddanie pod głosowanie kwestii:

  • odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta);
  • samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy.

W referendum lokalnym mają prawo brać udział osoby stale zamieszkujące na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, posiadające czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki.

Referendum lokalne organizowane jest z inicjatywy organu stanowiącego lub na wniosek mieszkańców uprawnionych do głosowania w liczbie: 10% mieszkańców gminy albo powiatu, 5% mieszkańców województwa.

Ważność referendum lokalne uzależniona jest od frekwencji – otóż referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Wyjątek stanowi głosowanie w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich (np. rada gminy, burmistrz) – tego rodzaju referendum jest ważne gdy udział w nim wzięło nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.

Opracowano na podstawie:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U.1997 r. nr.78 poz. 483)

Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 318)

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 400)

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Wynagrodzenie minimalne 2023 [quiz]
certificate
Jak zdobyć Certyfikat:
  • Czytaj artykuły
  • Rozwiązuj testy
  • Zdobądź certyfikat
1/15
Kiedy będą miały miejsce podwyżki minimalnego wynagrodzenia w 2023 roku?
od 1 stycznia i od 1 lipca
od 1 stycznia i od 1 czerwca
od 1 lutego i od 1 lipca
Następne

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Minimalne wynagrodzenie za pracę - czy trzeba uczyć się go na nowo? Co się zmieni od 2026 roku?

Przepisy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę stanowi jedną z ważniejszych regulacji rynku pracy, wpływając bezpośrednio na sytuację finansową pracowników oraz koszty prowadzenia działalności gospodarczej przez pracodawców. W ostatnich latach obserwujemy systematyczny wzrost płacy minimalnej.

Problemy z e-Doręczeniami. Radca prawny: nie ma pewności, że pisma dotrą w terminie. Papierowe listy polecone ratują sytuację

System e-Doręczeń działa wolno, co rodzi obawy o terminowe doręczanie przesyłek – wskazała radca prawny Magdalena Kordas w rozmowie z PAP. Poczta Polska 21 stycznia 2025 r. zapowiedziała zmiany, które mają przyspieszyć działanie systemu. Wsparcie Poczcie Polskiej zaoferował Centralny Ośrodek Informatyki (COI), o czym poinfomował w komunikacie.

Co wpływa na wysokość emerytury? Głównie długość okresów składkowych ale także dzień zakończenia pracy ma znaczenie

O wysokości emerytury decyduje kilka czynników. Najważniejsze jest to ile zgromadziłeś na indywidualnym koncie emerytalnym w ZUS, czyli ile składek i w jakiej wysokości tam wpłynęło. Ale znaczenie ma także dzień rozwiązania umowy o pracę przed przejściem na emeryturę.

Ceny masła - jak będzie w 2025 roku? Średnio za kostkę: 8-9 zł, czy raczej 9-11 zł? Duże różnice między sklepami

W 2024 r. masło w sklepach przeżyło prawdziwą „huśtawkę cenową”. Od ponad 14% spadków do 37% wzrostów. Było też mniej promocji niż rok wcześniej. A co nas czeka w 2025 roku? Masło stanieje, czy będzie droższe?

REKLAMA

Ile podatku trzeba zapłacić za komórkę? To zależy. Kolejna niespodzianka po nowelizacji. Sprawdź ile zapłacisz w 2025 roku

Podatnicy mają duży udział w procesie wymiaru podatku od nieruchomości. Muszą więc również posiadać w tym zakresie niezbędną wiedzę. Tymczasem po nowelizacji podatku od nieruchomości, która obowiązuje od 2025 roku, nie jest oczywiste, jaki podatek trzeba zapłacić od komórki.

Sąd: Emerytka z 2010 r. nie może skorzystać z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r.

Jest zamieszanie w sprawie wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. Emeryci nie wiedzą, czy podlegają pod ten wyrok, czy nie. I niekiedy niepotrzebnie składają wnioski o ponowne przeliczenie emerytury przez ZUS, a po decyzji odmownej kierują odwołanie do sądu okręgowego.

Wniosek o rentę wdowią. ZUS: te błędy są najczęstsze. Jak wypełnić prawidłowo?

ZUS informuje jakie błędy najczęściej są popełniane w składanych wnioskach o rentę wdowią. I jednocześnie wskazuje, że nie ma potrzeby śpieszyć się z wnioskiem. Jest jeszcze bardzo dużo czasu - trzeba zdążyć przed lipcem, bo dopiero od lipca renta wdowa będzie wypłacana. Ważne jest, aby wniosek został wypełniony prawidłowo i aby wszystkie odpowiednie rubryki zostały zaznaczone właściwie. W ten sposób można uniknąć wzywania przez ZUS do uzupełnienia albo nawet odrzucania wniosku.

Ukradł pieniądze z puszek WOŚP i wydał je na alkohol. Teraz grozi mu wysoka kara

35-latek okradł trzy puszki Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy znajdujące się w jednym z supermarketów w Ostrołęce. Usłyszał zarzuty.

REKLAMA

SN: Jak zasiedzieć współudział w działce? Trzeba stanowczo demonstrować, że działka jest moja

Zasiedzenie cudzego udziału w działce tylko wtedy, gdy posiadacz tego udziału zachowywał się jak właściciel działki (ma przecież tylko ułamek jej własności). Uważał siebie za wyłącznego właściciela nieruchomości stanowiącej przedmiot współwłasności i dawał termu wyraz na zewnątrz. Nie ma znaczenia, że np. Anna miała 60% udziałów w działce, a Piotr 40%. I tak Piotr może zasiedzieć 60% należące do Anny. Musi się tylko zachowywać jakby całość należała do niego (np. ogrodzić, postawić jakieś budowle, dostać zezwolenia na prace z urzędu).

Obowiązkowe wycieczki dla wszystkich uczniów w roku szkolnym 2025/2026? Co zrobił z tą sprawą rząd?

Obowiązkowe wycieczki dla wszystkich uczniów w roku szkolnym 2025/2026? Co zrobił z tą sprawą rząd? Jeszcze w sierpniu szef MON Władysław Kosiniak-Kamysz informował o założeniach programowych projektu PSL dotyczącego wychowania patriotycznego w szkołach.

REKLAMA