REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?

Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?/ fot. Fotolia
Czym jest referendum i jakie są jego rodzaje?/ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Vox populi, vox dei – ta łacińska sentencja najlepiej oddaje sens instytucji referendum. Mówiąc ,,po polsku’’ referendum to forma głosowania o charakterze powszechnym będąca przejawem demokracji bezpośredniej. Dzięki referendum obywatele całego kraju lub danego obszaru mogą podejmować bezpośrednio decydować o sprawach będących przedmiotem głosowania.

Instytucja referendum pełni bardzo ważną rolę we współczesnych systemach demokratycznych, o czym świadczy np. zagwarantowanie prawa obywateli do uczestnictwa w referendum w najważniejszym akcie prawnym tj. w Konstytucji RP. Dzięki referendum obywatele mogą bezpośrednio wyrazić swoją opinie na tematy będącej jego przedmiotem, z czym politycy muszą się liczyć. 

REKLAMA

Możemy wyróżnić 2 zasadnicze rodzaje referendum:

  1. referendum ogólnokrajowe;
  2. referendum lokalne.

W literaturze wyróżnianie jest również referendum obligatoryjne i fakultatywne, jednakże w polskim porządku prawnym instytucja referendum obligatoryjnego nie znalazła zastosowania.

Referendum ogólnokrajowe

Instytucja referendum ogólnokrajowego została ustanowiona w Konstytucji, a szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym. Referendum polega na udzieleniu na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej odpowiedzi na postawione pytanie albo pytania lub na dokonaniu wyboru między zaproponowanymi wariantami rozwiązań.

W ramach tego rodzaju głosowania może wyróżnić 3 podkategorie:

Dalszy ciąg materiału pod wideo
  1. referendum konstytucyjne (dotyczy zmiany konstytucji);
  2. referendum w sprawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej;
  3. referendum w sprawach o szczególnym znaczeniu dla państwa.

Na listopad 2018 r. planowane jest przeprowadzenie referendum ogólnokrajowego w sprawie zmian w obecnej Konstytucji lub zastąpienia jej nowym aktem o tej randze. Polacy mieliby odpowiedzieć na pytania m.in. czy są za uchwaleniem nowej konstytucji, czy są za systemem prezydenckim, gabinetowym czy pozostawieniem obecnego modelu. Wszystkie pytania dostępne są w poniższym artykule.

Prawo do udziału w referendum ogólnokrajowym mają polscy obywatele, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania ukończą 18 lat. Nie mają prawa do głosowania w referendum osoby:

  • pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym;
  • pozbawione praw wyborczych prawomocnym orzeczeniem Trybunału Stanu;
  • ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Decyzję o organizacji referendum ogólnokrajowego podjąć może Sejm (np. z własnej inicjatywy, na wniosek Rady Ministrów lub grupy 500 000 obywateli), Prezydent RP. Procedura organizacji referendum jest uzależniona od jego przedmiotu – inne zasady obowiązują w przypadku referendum konstytucyjnego, a inne przy organizacji referendum w spawie wyrażenia zgody na ratyfikację umowy międzynarodowej.

Decyzja obywateli podjęta w ramach referendum ogólnokrajowego jest wiążąca jeżeli w głosowaniu wzięła udział więcej niż połowa uprawnionych do głosowania.

Referendum lokalne

Instytucja referendum lokalnego również została ustanowiona w Konstytucji i jest szczegółowo uregulowana w ustawie z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym. Referendum lokalne to nic innego jak prawo mieszkańców danego obszaru do samostanowienia w sprawach dotyczących lokalnych wspólnot.

Referendum lokalne może zostać zorganizowane na terenie gminy, powiatu bądź województwa i może ono dotyczyć:

  • odwołania organu stanowiącego (np. rady gminy) danej jednostki organizacyjnej (np. gminy);
  • sposobu rozstrzygania sprawy dotyczącej organizującej referendum wspólnoty, mieszczącej się w zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki;
  • innych, istotnych spraw dotyczących społecznych, gospodarczych lub kulturowych więzi łączących wspólnotę.

Ponadto, (tylko) na poziomie referendum gminnego możliwe jest poddanie pod głosowanie kwestii:

  • odwołania wójta (burmistrza, prezydenta miasta);
  • samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organów gminy.

W referendum lokalnym mają prawo brać udział osoby stale zamieszkujące na obszarze danej jednostki samorządu terytorialnego, posiadające czynne prawo wyborcze do organu stanowiącego tej jednostki.

Referendum lokalne organizowane jest z inicjatywy organu stanowiącego lub na wniosek mieszkańców uprawnionych do głosowania w liczbie: 10% mieszkańców gminy albo powiatu, 5% mieszkańców województwa.

Ważność referendum lokalne uzależniona jest od frekwencji – otóż referendum jest ważne, jeżeli wzięło w nim udział co najmniej 30% uprawnionych do głosowania. Wyjątek stanowi głosowanie w sprawie odwołania organu jednostki samorządu terytorialnego pochodzącego z wyborów bezpośrednich (np. rada gminy, burmistrz) – tego rodzaju referendum jest ważne gdy udział w nim wzięło nie mniej niż 3/5 liczby biorących udział w wyborze odwoływanego organu.

Opracowano na podstawie:

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U.1997 r. nr.78 poz. 483)

Ustawa z dnia 14 marca 2003 r. o referendum ogólnokrajowym (j.t. Dz.U. z 2015 r. poz. 318)

Ustawa z dnia 15 września 2000 r. o referendum lokalnym (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 400)

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Samochody do 300 000 zł lub 230 000 zł. PFRON. Niestety istotna jest kolejność zgłoszenia [Dopłaty dla osób niepełnosprawnych]

Wnioski są przyjmowane od 3 marca 2025 r. (start godz. 10). Po upływie terminu składania wniosków w danej turze naboru PFRON utworzy listę rankingową złożonych wniosków, ułożoną według sumy liczby punktów za spełnianie poszczególnych kryteriów. Niestety w dalszym ciągu decyduje kolejność zgłoszenia dla wniosków z taką samą liczbą punktów. Powoduje to, że pomimo, iż formalnie osoby niepełnosprawne nie muszą być złożone 3 marca, to i tak opłaca się je złożyć jak najwcześniej. Szkoda, że PFRON nie zmienił tego.

Komunikat: W 2025 r. dwa razy jednorazowa pomoc. Kwota 2671,44 zł. W 2024 r. skorzystało 12824 osób w tym 7896 kombatantów

W 2025 r. budżet UdSKiOR przeznaczony na wsparcie Kombatantów i Działaczy Opozycji Antykomunistycznej to 69,6 mln zł i będzie wyższy od 2024 r. o 68 proc. Podwyższy go dodatkowe 20 mln zł. na leczenie sanatoryjne, rehabilitację ambulatoryjną, aparaty słuchowe i pomoc finansową.

Jak rozliczyć w PIT działalność nierejestrowaną? Tak można obniżyć wysokość uzyskanego przychodu

Prowadzenie działalności nierejestrowanej cieszy się coraz większą popularnością. Jest tak między innymi dlatego, że wysokość przychodu, który można uzyskać zarobkując w tej formie, stale rośnie. Jednak czy wiesz, jak rozliczyć uzyskanie w tej sposób przychody w zeznaniu podatkowym?

Nie podwyższony lecz obniżony (!) wiek emerytalny dla mężczyzn po 25 latach pracy. Kolejna grupa zawodowa chce takiego przywileju

Tym razem straż miejska. Postulat objęcia jej obniżonym wiekiem emerytalnym trafił do rządu ze strony samorządowców za pośrednictwem posłów, którzy złożyli interpelację do Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej w sprawie zmiany ustawy o strażach gminnych w zakresie uprawnień emerytalnych.

REKLAMA

W 2025 roku prawie 28 tys. złotych kary za złożenie informacji PIT-11 po terminie. Jeśli jesteś płatnikiem, nie zwlekaj z wysyłką

Płatnicy muszą wysłać PIT-11 do urzędów skarbowych. Ten formularz zawiera ważne informacje umożliwiające podatnikom dokonanie rocznego rozliczenia podatku. Są dwa kluczowe terminy na złożenie tej informacji. Za przekroczenie terminu grozi prawie 28 tys. złotych kary grzywny.

E-doręczenia 2025. Baza adresów elektronicznych [Pytania i odpowiedzi]

E-doręczenia 2025 - artykuł zawiera pytania i odpowiedzi dotyczące BAE czyli baza adresów elektronicznych. Czym e-doręczenia różnią się od ePUAP? Gdzie składa się wniosek o adres BAE? Czy osoba prowadząca działalność gospodarczą też musi mieć skrzynkę e-doręczeń?

Czy od kontenera trzeba zapłacić podatek od nieruchomości? Jeśli stoi na twojej działce, lepiej sprawdź, jak od 1 stycznia 2025 roku zmieniły się przepisy

Od 1 stycznia 2025 roku przepisy o podatku od nieruchomości zostały znowelizowane. Zmiany dotyczą między innymi opodatkowania budowli. Czy kontener jest budowlą i trzeba go opodatkować? Sprawdź, jak zmieniły się przepisy.

1200 zł świadczenia na dziecko w 2025 r. Od 1 lutego 2025 r. można składać wnioski na część kwoty

Od 1 lutego 2025 r. rozpocznie się przyjmowanie wniosków na jedno ze świadczeń przysługujących na dzieci w 2025 r. Gdzie należy składać wnioski? Kiedy złożyć poszczególne wnioski? Kiedy nastąpi wypłata świadczenia?

REKLAMA

Z czego składa się orzeczenie o niepełnosprawności? [Przykłady]

Orzeczenie o niepełnosprawności składa się z kilku ważnych elementów. Niektóre z nich mają istotny wpływ na zakres możliwej pomocy. Na zatem zwrócić szczególną uwagę?

Sankcja kredytu darmowego. Czy Sąd Najwyższy każe bankom zwracać kredytobiorcom odsetki, prowizje i opłaty?

Sąd Najwyższy w Polsce stoi przed wyzwaniem rozstrzygania jednego z najważniejszych zagadnień dotyczących tzw. sankcji kredytu darmowego. Ta instytucja, wynikająca z ustawy o kredycie konsumenckim, może przynieść znaczące zmiany zarówno dla kredytobiorców, jak i dla instytucji finansowych. W obliczu rosnącej liczby sporów między bankami a konsumentami, decyzja Sądu Najwyższego w sprawie o sygn. akt III CZP 3/25, zarejestrowanej 22 stycznia 2025 roku, nabiera szczególnego znaczenia.

REKLAMA