REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Krzysztof  Kudlicki
Adwokat - specjalista z zakresu prawa karnego
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.
Sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo.

REKLAMA

REKLAMA

Sąd wymierza karę w granicach przewidzianych przez ustawę, bacząc by jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy oraz uwzględniając stopień społecznej szkodliwości. Sąd w każdym przypadku wymierzając karę pobawienia wolności musi mieć na uwadze także cele jakie ma osiągnąć sankcja zarówno u samego skazanego jak i w społeczeństwie.

Wiadomości ogólne dotyczące dyrektyw wymiaru kary pozbawienia wolności

REKLAMA

Kodeks karny zawiera zamknięty katalog kar. Sąd może wymierzyć karę grzywny, karę ograniczenia wolności, pozbawienia wolności, karę dwudziestu pięciu lat pozbawienia wolności oraz karę dożywotniego pozbawienia wolności. Ustawodawca także przedstawia dyrektywy wymiaru kary, które w konkretnej sprawie sąd powinien mieć na uwadze orzekając o sankcji karnej. Dyrektywy te są co do zasady tożsame dla wszystkich rodzajów kar przewidzianych przez polskie prawo karne.

REKLAMA

Przechodząc do bardziej szczegółowego omówienia dyrektyw wymiaru kary przypomnieć należy, że każdorazowo sąd orzeka o karze według własnego uznania w granicach ustawowego zagrożenia. Sędziowie zawsze posiadają uprawnienie do swobodnego określenia sankcji karnej. Dyrektywy wymiaru kary przedstawione przez ustawodawcę są bardzo istotne przede wszystkim dlatego, że sąd swobodnie decydując o karze w każdym przypadku musi brać je pod uwagę. Pamiętać należy, że dyrektywy wymiaru kary są jedynie zaleceniami skierowanymi w stosunku do sądu i w żadnym razie nie należy ich utożsamiać z poleceniem.

Poszczególne dyrektywy wymiaru kary pozbawienia wolności wraz z omówieniem

Przede wszystkim sąd wymierza karę w granicach ustawowego zagrożenia przewidzianego za dane przestępstwo. Może wystąpić jednak sytuacja, w której sąd będzie uprawniony, a nawet zobowiązany do przekroczenia granic kary przewidzianych przez ustawę. W grę może wchodzić nadzwyczajne obostrzenie kary (np. powrót do przestępstwa) albo nadzwyczajne złagodzenie kary i instytucje podobne (np. zmiana rodzaju kary, odstąpienie od wymierzenia kary, nadzwyczajne złagodzenie kary).

Zasady i dyrektywy wymiaru kary przez sąd

Wymierzona kara nie może przekraczać stopnia winy. Określając stopień winy sąd przede wszystkim powinien mieć na względzie możliwość jaką sprawca posiadał do pokierowania swoim postępowaniem, rozpoznanie znaczenia swojego działania, motywacje sprawcy, możliwość zachowania się zgodnie z obowiązującym prawem. Warto w tym miejscu przytoczyć Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 17 listopada 1999 r., w którym Sąd stwierdził, że „Najważniejszą dyrektywą wymiaru kary jest, aby jej dolegliwość nie przekraczała stopnia winy, który najściślej zależy od stanu poczytalności. Należy podkreślić, że ustawodawca dostosowanie kary do stopnia winy stawia wyżej niż wzgląd na stopień społecznej szkodliwości czynu, a potrzeby w zakresie kształtowania świadomości prawnej społeczeństwa (prewencja ogólna) nie mogą uzasadniać surowego karania osób o ograniczonej poczytalności”. (II Aka 183/99)

Zobacz serwis: Sprawy karne

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Społeczna szkodliwość czynu

Sąd przy decydowaniu o wymiarze kary winien także mieć na uwadze stopień społecznej szkodliwości. Przy jej ocenie sąd zgodnie z treścią art. 115§2 kodeksu karnego bierze pod uwagę rodzaj i charakter naruszonego dobra, rozmiary wyrządzonej lub grożącej szkody, sposób i okoliczności popełnienia czynu, wagę naruszonych przez sprawcę obowiązków, jak również postać zamiaru, motywację sprawcy, rodzaj naruszonych reguł ostrożności i stopień ich naruszenia.

Cel kary

W realiach konkretnej sprawy sąd decydujący o rodzaju kary, a następnie o jej rozmiarze powinien uwzględnić cele jakie ma ona osiągnąć w stosunku do samego podsądnego. Kara powinna wychowywać, odstraszać, izolować, a w najdrastyczniejszych przypadkach także eliminować sprawcę ze społeczeństwa (kara dożywotniego pozbawienia wolności). Realizując przedstawioną dyrektywę sąd w trakcie toczącego się postępowania zbiera informacje dotyczące właściwości osobistych podsądnego. 

Zobacz serwis: Więziennictwo

REKLAMA

Dla lepszego zrozumienia czym w praktyce orzeczniczej jest prewencja indywidualna zasadnym jest przytoczenie wyroku Sądu Najwyższego z 28 lutego 1995 r., w którym Sąd zaznaczył, że „Dla prawidłowego określenia prewencji indywidualnej nie wystarczy odwołanie się do trybu życia sprawcy i jego warunków rodzinnych. Ocena osobowości sprawcy - w tym m.in. jego charakteru, zdolności do samooceny, sumienia, postawy wobec wartości społecznych - stanowiącej kryterium orzekania kary w ramach prewencji indywidualnej, winna uwzględniać także społeczne niebezpieczeństwo popełnienia czynu i zachowania się sprawcy po popełnieniu przestępstwa. Zachowanie się po popełnieniu przestępstwa, a w szczególności nieudzielenie pomocy ofierze wypadku, ucieczka z miejsca wypadku czy przerzucanie winy na inną osobę, bez wątpienia rzutuje na prognozę zachowania się sprawcy w przyszłości. Prewencja indywidualna nie przesądza zatem liberalizmu przy orzekaniu kary i nie musi oznaczać celowości warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolności".

Kara spełnia swoją rolę również przy założeniu, że wychowuje nie tylko sprawcę przestępstwa ale także kształtuje świadomość prawną społeczeństwa (dyrektywa ogólna kary). Spornym jest czy dla budowania świadomości prawnej w społeczeństwie ważniejsze jest szybkie nieuchronne ukaranie sprawcy, czy też istotniejsza jest surowość samej kary.

Zobacz serwis: Wykroczenia

Wymierzając karę, sąd uwzględnia także motywację i sposób zachowania się sprawcy, popełnienie przestępstwa wspólnie z nieletnim, rodzaj i stopień naruszenia ciążących na sprawcy obowiązków, rodzaj i rozmiar ujemnych następstw przestępstwa, właściwości i warunki osobiste sprawcy, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa i zachowanie się po jego popełnieniu, a zwłaszcza staranie o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie społecznemu poczuciu sprawiedliwości, a także zachowanie się pokrzywdzonego.

Na dolegliwość orzekanej kary wpływ powinien mieć ewentualny pozytywny wynik przeprowadzonej mediacji pomiędzy pokrzywdzonym a sprawcą, lub też osiągnięta ugoda w postępowaniu przed sądem lub prokuratorem. W miejscu tym warto przedstawić wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z dnia 11 października 2007 r., w którym stwierdzono m.in., że zawarcie ugody pomiędzy sprawcą, a pokrzywdzonym jest okolicznością doniosłą, która musi być brana pod uwagę przy orzekaniu o karze. „Gdy szkoda i krzywda ofiary przestępstwa zostaje zlikwidowana, zatem już nie istnieje, kara nie musi być surowa, bo spełniona jest zasadnicza funkcja kary, czyli zadośćuczynienie poczuciu krzywdy ofiary. Państwo nie powinno stawać na przeszkodzie konsensualnemu załatwieniu sporu wywołanego przestępstwem, jeśli nie sprzeciwia się to podstawowym zasadom sprawiedliwości.” (II Aka 191/07)

Zobacz serwis: Kodeks karny

Wymiar kary dla nieletniego lub młodocianego

Wymierzając karę nieletniemu albo młodocianemu, sąd kieruje się przede wszystkim tym, aby sprawcę wychować. Na uwadze mieć jednak trzeba to, co w postanowieniu z dnia 9 września 2006 r. stwierdził Sąd Najwyższy, a mianowicie: „Względy wychowawcze kary nie wyłączają jej funkcji represyjnej. Równie ważnymi przesłankami przy ustalaniu kary młodocianemu sprawcy jest też stopień jego zdemoralizowania, tryb życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie się po jego popełnieniu, motywy i sposoby działania. Czynniki te mogą przeważyć tak dalece, iż zasadne będzie wymierzenie takiemu sprawcy kary nawet w górnych granicach ustawowego zagrożenia.” (II K 118/06)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS kolejny raz niekorzystnie przelicza. 264,20 zamiast 247,7 miesięcy daje niższą emeryturę

W artykule przykład ponownego przeliczenia emerytury. Raz przy pomocy wskaźnika 247,7 miesięcy średniego dalszego życia (dobre dla emeryta), a potem przy pomocy 264,20 miesięcy (złe - obniża emeryturę).

Ustawa incydentalna do kosza. Jest weto prezydenta Andrzeja Dudy

Ustawa incydentalna zawetowana przez prezydenta Andrzeja Dudę - przekazała dzisiaj szefowa KPRP Małgorzata Paprocka. Teraz ustawa wróci z powrotem do Sejmu. Wniosek prezydenta można odrzucić większością 3/5 głosów w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby posłów. Czy tak się stanie?

Rzecznik Praw Pacjenta będzie ścigał praktyki pseudomedyczne. Kary do 1 mln zł

W dniu 10 marca 2025 r. w Wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów opublikowano założenia nowelizacji ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz ustawy o systemie powiadamiania ratunkowego. Celem tej nowelizacji ma być m.in. zwiększenie uprawnień Rzecznika Praw Pacjenta, zmiana przepisów w zakresie postępowań w sprawach praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów a także określenia w przepisach ustawy praktyk pseudomedycznych i wdrożenie postępowania w sprawie takich praktyk. Projekt nowelizacji powstaje w Ministerstwie Zdrowia i ma zostać przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do Sejmu w II kwartale 2025 r.

Wyrok TK. Przeliczenie emerytur z kluczową datą. Sędziowie z warunkami dla 1000 zł do emerytury i 64 000 zł wyrównania [Przykład]

Graniczną datą jest 1 stycznia 2013 r. Jeżeli byłeś na wcześniejszej emeryturze przed 2013 r., to masz szansę na ponowne przeliczenia związane z emeryturą (przez ZUS, o ile nakaże to sąd okręgowy i apelacyjny). Jeżeli na wcześniejszą emeryturę trafiłeś np. 2 stycznia 2013 r., to nie masz na to szans. Powyższe dotyczy emerytów, którzy swoje prawa do podwyżki emerytury wywodzą z wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. sygn. SK 140/20. W artykule list naszego czytelnika, który na wcześniejszą emeryturę przeszedł od 1 listopada 2013 r. Nie może więc skorzystać z korzystnego przeliczenia emerytury na podstawie tego wyroku.

REKLAMA

Rewolucja kaucyjna w Polsce! Zapłacisz więcej, ale odzyskasz bez paragonu

Nowy system kaucyjny zmieni sposób, w jaki kupujesz napoje! Plastikowe butelki, puszki i szkło – sprawdź, które opakowania będą objęte kaucją i jak łatwo odzyskać swoje pieniądze. To nie tylko oszczędność, ale i krok w stronę ekologii!

Zasiłek stały wstecz. Kiedy MOPS wypłaca wyrównanie?

Czy po uzyskaniu wymaganego orzeczenia o stopniu niepełnosprawności gmina przyzna zasiłek stały wstecz? Kiedy najlepiej złożyć wniosek? Jakie są kryteria w 2025 roku? Odpowiadamy!

Przewoźnicy, bądźcie czujni! Nowe przepisy 2025 zmieniają zasady gry w transporcie

Rok 2025 przynosi rewolucję w przepisach transportowych! Zmiany w opłatach drogowych, nowe regulacje SENT, wyższe podatki i obowiązki związane z importem do Wielkiej Brytanii – to tylko wierzchołek góry lodowej. Przewoźnicy muszą być gotowi na te wyzwania. Sprawdź, jak dostosować firmę do tych wszystkich zmian i uniknąć pułapek!

Twój scoring może spadać, zanim dostaniesz kredyt! UOKiK bierze banki pod lupę

Składasz wnioski kredytowe w kilku bankach, by znaleźć najlepszą ofertę? Uważaj! Każde zapytanie może obniżyć Twój scoring w BIK – nawet jeśli nie dostaniesz kredytu. UOKiK sprawdza, czy banki nie wykorzystują tego mechanizmu do ograniczania konkurencji. Czy Twoje szanse na lepszy kredyt są celowo blokowane? Dowiedz się więcej!

REKLAMA

Powrót do Ukrainy po wojnie planuje coraz mniej Ukraińców. Kiedy opuszczą Polskę? [Badanie]

Z badania „Plany obywateli Ukrainy w przypadku zakończeniu wojny” wynika, że tylko co szósty Ukrainiec wróci do kraju po wojnie. Jeśli dojdzie do zakończenia wojny, nie będą długo czekali z wyjazdem z Polski. Dla porównania w 2022 r. powrót deklarował co drugi obywatel Ukrainy.

Świadczenie 500 plus dla małżeństw z długim stażem. W kierunku projektu, jest decyzja

Świadczenie 500 plus dla małżeństw jest coraz bliżej rzeczywistej realizacji. Senacka Komisja Petycji na ostatnim swoim posiedzeniu jednogłośnie podjęła decyzję o kontynuowaniu prac nad wprowadzeniem tego nowego świadczenia. Poprosiła Biuro Legislacyjne o przygotowanie projektu ustawy w tej sprawie.

REKLAMA