Ochrona dóbr osobistych skazanego

Redakcja
rozwiń więcej
Ochrona dóbr osobistych skazanego wg TK. /fot. Fotolia
Ochrona dóbr osobistych przysługuje każdemu człowiekowi, także skazanemu, na gruncie ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93). Do ochrony dóbr osobistych (godności i prywatności) odniósł się Trybunał Konstytucyjny w wyroku K 22/10. Naruszeniem godności skazanego jest obligatoryjna obecność funkcjonariusza w trakcie badania lekarskiego.

Godność osobista

Godność osobista stanowi jedno z przyrodzonych i niezbywalnych praw człowieka. Jako dobro osobiste podlega ochronie prawnej, m. in: na gruncie art. 23 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93). Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego rozumiana jest jako własne, wewnętrzne przekonanie danego człowieka o jego etycznym i moralnym nieposzlakowaniu oraz oczekiwanie czci wobec siebie rozumianej jako pozytywne nastawienia innych osób wobec niego ze względu na społeczne i osobiste wartości, które reprezentuje (wyrok SN z 21 marca 2007 r., I CSK 292/06).

Stanowisko TK

Do godności osobistej odniósł się Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 26 lutego 2014 roku (K 22/10). Przedmiot oceny TK stanowił art. 115 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557). Wskazany przepis reguluje prawo do opieki medycznej, świadczeń medycznych oraz dostępu do leków i artykułów sanitarnych, jakie przysługuje osobom skazanym. Wyrok dotyczył głównie p.7, który brzmi: „Skazanemu odbywającemu karę pozbawienia wolności w zakładzie karnym typu zamkniętego świadczenia zdrowotne są udzielane w obecności funkcjonariusza niewykonującego zawodu medycznego.” Zdaniem TK obligatoryjna obecność funkcjonariusza w czasie badanie lekarskiego skazanego jest niezgodna z art. 47 Konstytucji. Narusza bowiem jego godność.

TK stwierdził, że osoby wobec których orzeczono karę pozbawienia wolności to grupa bardzo zróżnicowana. Nie każda z nich stanowi zagrożenie dla personelu medycznego pracującego w zakładzie więziennym. Obecnie obowiązujący przepis traktuje wszystkich skazanych w ten sam sposób. Sędziowie podkreślili konieczność ochrony godności i prywatności skazanych poprzez wprowadzenie jasnych uregulowań prawnych.

Zobacz również: Warunki odbywania kary pozbawienia wolności przez kobiety

Skarga RPO

Wskazany przepis zaskarżyła w 2010 r. Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) Irena Lipowicz. Zdaniem RPO obligatoryjna obecność funkcjonariusza nienależącego do personelu medycznego w trakcie badania lekarskiego stanowi nadmierną ingerencję w prawo do prywatności. Nie zapewnia należytego poszanowania godności i intymności.

Konsekwencje wyroku TK

Konsekwencją wyroku TK jest konieczność stosownej nowelizacji ustawy. TK ocenił regulację kodeksu karnego wykonawczego jako zbyt ogólną i wymagającą zmian, które mają precyzować warunki obecności funkcjonariusza przy badaniu. Warto podzielić skazanych na kategorię wg stwarzania zagrożenia dla personelu medycznego. Sejm ma rok na jej dokonanie.

Z danych służby więziennej wynika, że w okresie od 2011 do 2013 roku doszło do ośmiu (odnotowanych) napaści na więzienny personel medyczny. Oznacza to, że obecność funkcjonariusza w trakcie badania jest często nieuzasadniona i zbędna.

Polecamy serwis: Prawo karne

Podstawa prawna:

  • wyrok TK z dnia 26 lutego 2014 r., (K 22/10),
  • wyrok SN z 21 marca 2007 r., (I CSK 292/06),
  • art. 115 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. 1997 nr 90 poz. 557).
Prawo
Popularny lek na potencję teraz dostępny bez recepty. Decyzję podjął Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych
18 lip 2024

Popularny lek na potencję teraz dostępny bez recepty. Decyzję podjął Prezes Urzędu Rejestracji Produktów Leczniczych, który zmienił kategorię dostępności leku z Rp na OTC.

Kolorowe paski na zgrzewach tubek past do zębów i innych kosmetyków. Czy wiesz co znaczą? Ekspert obala mity
18 lip 2024

Badania pokazują, że 76,9% dorosłych Polaków nie zna znaczenia kolorowych pasków na tubkach past do zębów. Natomiast tylko 7,9% ankietowanych uważa, że wie, o czym one mówią. Natomiast 15,2% badanych twierdzi, że nie pamięta, o co w tym chodzi. Autorzy raportu przekonują, że choć na pierwszy rzut oka temat wygląda dość błaho, to długofalowo wprowadzeni w błąd konsumenci mogą na tym zdrowotnie ucierpieć. Raport obala też mity, że wyżej wskazane paski przynoszą konsumentom jakieś istotne informacje o składzie bądź innych aspektach past do zębów. Jedocześnie eksperci dodają, że właściwie nie mają one żadenego znaczenia, bo są to tylko i wyłącznie oznaczenia o charakterze drukarskim.

Obawa przed sztuczną inteligencją. Czy AI pozbawi nas pracy?
18 lip 2024

Technologia może pomóc w obliczu zmniejszania się siły roboczej spowodowanego starzeniem się populacji. Jednak prawie połowa respondentów spodziewa się, że sztuczna inteligencja zmniejszy dostępność miejsc pracy - poinformowano w raporcie Allianz Trade.

Tylko ZUS czy również OFE ma gromadzić składki? Oświadczenie tylko do 31 lipca. Ważna decyzja dla mężczyzn przed 55 r. życia i kobiet przez 50. urodzinami
18 lip 2024

Zakład Ubezpieczeń Społecznych przypomina, że tylko do 31 lipca 2024 r. mężczyźni, którzy nie ukończyli 55 lat, a kobiety 50 lat mogą kolejny raz zdecydować, gdzie ma trafiać część ich składki emerytalnej – na subkonto w ZUS czy do OFE. Zmiana decyzji wymaga złożenia specjalnego oświadczenia ZUS-US-OFE-03.

4-dniowy tydzień pracy sprawdza się za granicą. Polscy pracodawcy są sceptyczni
18 lip 2024

Polscy pracodawcy nie palą się do skrócenia tygodniowego czasu pracy, a 51 proc. uważa, że w ich branży jest ono niemożliwe. W programach pilotażowych przeprowadzonych w innych krajach odnotowano m.in. spadek rotacji zatrudnienia o 40 proc., polepszenie dobrostanu pracowników w 82 proc. firm oraz oszczędności dla pracodawców. Krótszy czas pracy najlepiej przyjął się na Islandii, gdzie już 86 proc. pracowników korzysta z niego lub ma taką możliwość.

Mój Prąd 6.0 - wnioski od 2 września 2024 r. Dofinansowanie mikroinstalacji fotowoltaicznej przyłączonej po 1 sierpnia 2024 r. tylko z magazynem energii i rozliczanej w systemie net-billing
18 lip 2024

Ministerstwo Klimatu i Środowiska opublikowało założenia programu Mój Prąd 6.0. Dofinansowanie otrzymają tylko takie mikroinstalacje fotowoltaiczne (PV), zgłaszane do przyłączenia do sieci po 1 sierpnia 2024 r., które będą współdziałać z magazynem energii i będą rozliczane w systemie net-billing. Nabór wniosków zaczyna się 2 września br.

Zakaz trzymania psów na uwięzi od 2025 roku. Tylko 2 wyjątki. Także minimalne powierzchnie kojców [projekt nowelizacji]
18 lip 2024

Do Sejmu wpłynął projekt nowelizacji ustawy o ochronie zwierząt autorstwa posłów Koalicji Obywatelskiej, wprowadzający zakaz trzymania psów na uwięzi. Ten zakaz będzie miał dwa wyjątki: będzie można tymczasowo trzymać psa na smyczy podczas spaceru i w transporcie. Zmiana przepisów mają wejść w życie sześć miesięcy po dniu publikacji w Dzienniku Ustaw.

Opieka nad chorym rodzicem: Zwolnienie od pracy i zasiłek
17 lip 2024

Jeżeli pojawi się konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny, pracownik może skorzystać ze zwolnienia od pracy, a przy tym skorzystać z zasiłku opiekuńczego. Kiedy będzie to możliwe oraz jakie formalności są niezbędne?

5 dni urlopu, których pracodawca musi ci udzielić. We wskazanym przez ciebie terminie. Dopilnuj złożenia wniosku zgodnie z zasadami
17 lip 2024

5 dni urlopu, których pracodawca musi ci udzielić. We wskazanym przez ciebie terminie. Dopilnuj złożenia wniosku zgodnie z zasadami. Można łatwo zyskać dni wolne od pracy, bo pracodawca nie może odmówić.

100 tys. złotych na budowę płotu? Tak. Ale musi mieć określoną wysokość, Termin składania wniosków upłynie 2 sierpnia 2024 roku
17 lip 2024

100 tys. złotych na budowę płotu? Tak. Ale musi mieć określoną wysokość, Termin składania wniosków upłynie 2 sierpnia 2024 roku. Inwestycje mają zapobiegać rozprzestrzenianiu się ASF. Wnioski trzeba składać elektronicznie.

pokaż więcej
Proszę czekać...