Czas w jakim skazany domagać się może pomocy związanej z jego zwolnieniem z zakładu karnego
Okres do 6 miesięcy przed przewidywanym warunkowym zwolnieniem lub przed wykonaniem kary stanowi, w miarę potrzeby, czas niezbędny na przygotowanie skazanego do życia po zwolnieniu, zwłaszcza dla nawiązania kontaktu z kuratorem sądowym lub podmiotami, o których mowa w art. 38 § 1 (stowarzyszenia, fundacje, organizacje, których celem jest realizacja zadań określonych w kodeksie karnym wykonawczym, jak również kościoły i inne związki wyznaniowe oraz osoby godne zaufania). Okres ten ustala, za zgodą skazanego, komisja penitencjarna.
W okresie przygotowania do zwolnienia skazany powinien, jeżeli jest to możliwe odbywać karę w zakładzie karnym położonym najbliżej przyszłego miejsca zamieszkania.
Forma pomocy skazanemu przed jego zwolnieniem z zakładu karnego
Skazanemu można zezwolić na opuszczenie zakładu karnego, łącznie na czas do 14 dni, zwłaszcza w celu podejmowania starań o uzyskanie po zwolnieniu odpowiednich możliwości zamieszkania i pracy. Zezwolenie na opuszczenie zakładu można przyznać skazanemu, którego postawa w czasie odbywania kary uzasadnia przypuszczenie, że w czasie pobytu poza zakładem karnym będzie przestrzegał porządku prawnego. Zezwolenia udziela dyrektor zakładu karnego.
Osoba skazana korzystająca z omawianego powyżej uprawnienia pamiętać musi o obowiązkach jakie nakłada na niego kodeks karny wykonawczy. Przede wszystkim ma on obowiązek bezzwłocznego zgłoszenia się do jednostki Policji, właściwej terytorialnie dla miejsca jego przebywania w okresie korzystania z zezwolenia, w celu potwierdzenia miejsca pobytu. Skazany korzystający z zezwoleń, w każdym przypadku zmiany miejsca pobytu ma obowiązek bezzwłocznego zgłoszenia się do jednostki Policji właściwej terytorialnie dla nowego miejsca jego przebywania. Przedstawionego katalogu obowiązków skazanego nie można uważać za zamknięty. Ponieważ zawsze dyrektor zakładu karnego może zobowiązać skazanego do określonego zachowania się.
Zobacz: Wzory pism w sprawach karnych
Skazany wychodzący na wolność jeżeli przewiduje trudności ze znalezieniem pracy lub mieszkania ma prawo żądać doraźnej pomocy. Śródki finansowe udzielane zwalnianym skazanym pochodzą z Funduszu Pomocy Postpenitencjarnej.
Skazany, przed zwolnieniem z zakładu karnego, ma prawo zwrócić się do sądu penitencjarnego z wnioskiem o zastosowanie względem niego dozoru sądowego kuratora zawodowego, zwłaszcza jeśli oczekujące go warunki życia po zwolnieniu z zakładu karnego mogą mu utrudniać społeczną readaptację. Skazanemu oddanemu pod dozór i wypełniającemu nałożone na niego obowiązki zapewnia się w miarę możliwości tymczasowe zakwaterowanie i udziela pomocy w otrzymaniu zatrudnienia w miejscach oraz instytucjach wskazanych przez sądowego kuratora zawodowego. Przedstawianą instytucję ilustruje treść wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 29 października 2008 r. W orzeczeniu tym Sąd m.in. stwierdza, że „Oddanie skazanego pod dozór na mocy art. 167 kodeksu karnego wykonawczego stanowi swoisty kontrakt, na mocy którego skazany zobowiązuje się poddać temu dozorowi i obowiązkom nałożonym przez sąd, a w zamian za to może liczyć na pomoc w otrzymaniu zatrudnienia i tymczasowego zakwaterowania” (II AKzw 820/8).
Dozór
Czas trwania dozoru, o którym jest mowa powyżej nie może przekraczać 2 lat. Czasu tego nie określa się z góry. Poddanie pod dozór następuje w następstwie wydania postanowienia. Może go sprawować jedynie kurator sądowy. Sąd penitencjarny może orzec o zaniechaniu dozoru, jeżeli skazany nie przestrzega poleceń sądowego kuratora zawodowego lub nie wykonuje nałożonych obowiązków.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Pomoc dla skazanego po opuszczeniu zakładu karnego
Pomoc dla skazanego opuszczającego zakład karny obejmuje także troskę państwa o jego zdrowie. Skazany wymagający leczenia otrzymuje skierowanie do lekarza specjalisty lub do szpitala, jeżeli takie są wskazania lekarskie oraz wyniki wykonanych badań diagnostycznych niezbędnych dla dalszego postępowania leczniczego lub diagnostycznego. Jeżeli osoba zwolniona z zakładu karnego wymaga leczenia szpitalnego, a jej stan zdrowia nie pozwala na przeniesienie do publicznego zakładu opieki zdrowotnej, pozostaje ona na leczeniu w zakładzie karnym do czasu, gdy jej stan zdrowia pozwoli na takie przeniesienie. Leczenie może być prowadzone, jeżeli osoba zwolniona wyraża zgodę na jego kontynuację w zakładzie karnym, co powinno być potwierdzone jej podpisem w indywidualnej dokumentacji medycznej. W razie niemożności wyrażenia tej zgody przez osobę zwolnioną, decyzję o pozostawieniu jej na leczeniu w zakładzie karnym podejmuje dyrektor zakładu karnego na wniosek lekarza.
Zobacz serwis: Więziennictwo
Jeżeli zwalniany skazany niezdolny jest z powodów zdrowotnych do samodzielnego powrotu do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania bez zameldowania, administracja zakładu karnego jest obowiązana w okresie poprzedzającym zwolnienie nawiązać kontakt z rodziną, osobą bliską lub wskazaną przez skazanego inną osobą i powiadomić ją o terminie zwolnienia. W wypadku gdy działania administracji zakładu karnego okazały się bezskuteczne, administracja zakładu karnego jest obowiązana udzielić zwolnionemu pomocy w udaniu się do miejsca zameldowania lub miejsca przebywania bez zameldowania lub też publicznego zakładu opieki zdrowotnej.