Rodzaje zakładów karnych
W art. 69 Kodeksu karnego wykonawczego (dalej: k.k.w.) zostały wyróżnione cztery rodzaje zakładów karnych: dla młodocianych, dla odbywających karę po raz pierwszy, dla recydywistów oraz dla odbywających karę aresztu wojskowego.
W zakładzie karnym dla młodocianych umieszcza się skazanych, którzy nie ukończyli 21 roku życia, przy czym w uzasadnionych przypadkach skazany może mieć więcej niż 21 lat (art. 84 § 1 k.k.w.). Karę w tego rodzaju zakładzie może odbywać także dorosły skazany pierwszy raz, jeżeli jest to uzasadnione potrzebami oddziaływania, zaś skazany wyróżnia się dobrą postawą. W tym przypadku dorosły skazany odbywa karę w zakładzie dla młodocianych za swoją zgodą i korzysta z uprawnień przysługujących młodocianemu (art. 84 § 2 k.k.w.).
Polecamy: INFORLEX Twój Biznes Jak w praktyce korzystać z tarczy antykryzysowej Zamów już od 98 zł
Zakłady karne przeznaczone dla odbywających karę po raz pierwszy są przeznaczone dla skazanych jak wskazuje sam rodzaj zakładu, jak również dla skazanych odbywających zastępczą karę pozbawienia wolności orzeczoną w tej samej sprawie (art. 85 k.k.w.). Dodatkowo w tego rodzaju zakładzie umieszcza się skazanych na karę pozbawienia wolności, którzy nie zostali wymienieni w art. 86 k.k.w.
Zgodnie z art. 86 § 1 k.k.w. w zakładach karnych dla recydywistów penitencjarnych umieszcza się dorosłych skazanych za przestępstwo umyślne na karę pozbawienia wolności lub zastępczą karę pozbawienia wolności oraz ukaranych za wykroczenia umyślne karą aresztu lub zastępczą karą aresztu, którzy uprzednio już odbywali takie kary lub karę aresztu wojskowego za umyślne przestępstwa lub wykroczenia, chyba że szczególne względy resocjalizacyjne przemawiają za skierowaniem ich do zakładu karnego, w którym skazani odbywają karę po raz pierwszy. Dodatkowo w zakładzie karnym dla recydywistów karę może odbywać skazany określony w art. 65 Kodeksu karnego (dalej: k.k.) - tj. sprawca, który z popełnienia przestępstwa uczynił sobie stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa oraz wobec sprawcy przestępstwa o charakterze terrorystycznym oraz do sprawcy, który był uprzednio skazany w warunkach określonych w art. 64 §1 k.k., który odbył łącznie co najmniej rok kary pozbawienia wolności i w ciągu 5 lat po odbyciu w całości lub części ostatniej kary popełnia ponownie umyślne przestępstwo przeciwko życiu lub zdrowiu, przestępstwo zgwałcenia, rozboju, kradzieży z włamaniem lub inne przestępstwo przeciwko mieniu popełnione z użyciem przemocy lub groźbą jej użycia. Nadto w zakładzie karnym dla recydywistów umieszcza się skazanego, który w myśl art. 37 § 1 pkt. 2 i 5 Kodeksu karnego skarbowego (dalej: k.k.s.) uczynił sobie z popełniania przestępstw skarbowych stałe źródło dochodu lub popełnia przestępstwo skarbowe, działając w zorganizowanej grupie albo w związku mającym na celu popełnienie przestępstwa skarbowego. W przypadku skazanych z art. 65 k.k. i art. 37 §1 pkt 2 i 5 k.k.s. muszą przemawiać szczególne względy resocjalizacyjne.
Typy zakładów karnych
Typy zakładów karnych zostały uregulowane w art. 70 k.k.w. i dzielą się na: zamknięte, półotwarte oraz otwarte.
Zakłady karne typu zamkniętego, w myśl art. 88 § 3 k.k.w. są przeznaczone dla skazanych za przestępstwo popełnione w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnianie przestępstw, chyba że szczególne okoliczności przemawiają przeciwko takiemu osadzeniu, co nie dotyczy skazanych uznanych za stwarzających poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu. Nadto w jednostce tego typu umieszcza się skazanych na karę dożywotniego pozbawienia wolności albo na karę 25 lat pozbawienia wolności jak również skazanych z niepsychotycznymi zaburzeniami psychicznymi, w tym skazanego za przestępstwo określone w art. 197-203 k.k. - tj. zgwałcenie, wykorzystanie bezradności, upośledzenia, nadużycie zależności, obcowanie płciowe z małoletnim, nawiązanie kontaktu z małoletnim, publiczne propagowanie zachowań o charakterze pedofilskim, pornografia oraz zmuszanie do prostytucji - popełnione w związku z zaburzeniami preferencji seksualnych, lub upośledzonego umysłowo. Nadto, w tego typu zakładzie osadza się skazanego, który stwarza poważne zagrożenie społeczne albo poważne zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu. Zakłady karne typu zamkniętego są również przeznaczone dla skazanych objętych ustawą o świadku koronnych lub szczególną ochroną na podstawie art. 88d k.k.w.
Z kolei zgodnie z treścią art. 88 § 6 k.k.w. w zakładzie karnym typu zamkniętego można także osadzić, ze względu na zagrożenie społeczne albo zagrożenie dla bezpieczeństwa zakładu skazanego:
- za przestępstwo nieumyślne, odbywającego zastępczą karę pozbawienia wolności, osobę odbywającą karę aresztu oraz skazane kobiety, a także innych skazanych, których właściwości i warunki osobiste, sposób życia przed popełnieniem przestępstwa, zachowanie po dokonaniu przestępstwa, negatywna ocena postawy i zachowania w areszcie śledczym, względy bezpieczeństwa zakładu albo inne szczególne okoliczności wskazują, że należy wobec nich wykonywać karę w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia;
- który podczas pobytu w areszcie śledczym lub zakładzie karnym naruszył w poważnym stopniu dyscyplinę i porządek;
- przebywającego dotychczas w zakładzie karnym typu otwartego lub półotwartego, jeżeli negatywna ocena jego postawy i zachowania, a także względy bezpieczeństwa zakładu wskazują, że należy wobec niego wykonywać karę w warunkach zwiększonej izolacji i zabezpieczenia;
- który popełnił przestępstwo o znacznym stopniu społecznej szkodliwości, jeżeli jego postawa i zachowanie przemawiają za przebywaniem w zakładzie karnym typu zamkniętego.
W zakładach karnych typu półotwartego umieszcza się skazanych odbywających karę w systemie oddziaływania programowego, chyba że szczególne okoliczności przemawiają za osadzeniem skazanego w zakładzie karnym typu zamkniętego (art. 88 § 1 k.k.w.). Zakład karny typu półotwartego jest również przeznaczony dla skazanych za przestępstwo umyślne lub odbywającego zastępczą karę pozbawienia wolności albo karę aresztu. Oczywiście, jeżeli istnieją szczególne okoliczności, wówczas skazanego umieszcza się w zakładzie karnym innego typu (art. 88 § 2 k.k.w.).
Skazana kobieta odbywa karę w zakładzie karnym typu półotwartego, chyba że stopień demoralizacji lub względy bezpieczeństwa przemawiają za odbywaniem kary w zakładzie karnym innego typu.
Na podstawie powyższej analizy, można stwierdzić, iż ostatni typ zakładów karnych - tj. zakłady karne typu otwartego, są przeznaczone dla młodocianych oraz odbywających karę po raz pierwszy, chyba że inne okoliczności przemawiają za umieszczeniem skazanych w zakładzie karnym innego typu.
Skazany na karę aresztu wojskowego odbywa karę w zakładzie karnym typu otwartego, chyba że szczególne względy przemawiają za potrzebą osadzenia skazanego w zakładzie karnym innego typu.
Polecamy serwis: Więziennictwo