Skład i organizacja komisji
Kodeks karny wykonawczy stwierdza, że w zakładach karnych mają działać komisje penitencjarne, w których skład dyrektor zakładu powołuje funkcjonariuszy i pracowników tego zakładu. Dyrektor zakładu karnego do udziału w pracach komisji może zaprosić także inne osoby godne zaufania, otrzymują one głos doradczy.
Szczegóły dotyczące organizacji komisji penitencjarnych określone są w Rozporządzeniu Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 sierpnia 2003 r.: „w sprawie regulaminu organizacyjno-porządkowego wykonywania kary pozbawienia wolności”. Zgodnie z treścią wskazanego aktu normatywnego. W zależności od potrzeb zakładu dyrektor może powołać kilka komisji penitencjarnych. Komisja składa się co najmniej z trzech osób. W skład komisji wchodzą w szczególności funkcjonariusze działów penitencjarnego, ewidencji oraz ochrony. Pracami komisji kieruje dyrektor lub inna wyznaczona przez niego osoba. W posiedzeniu komisji uczestniczy wychowawca skazanego, którego dotyczy wniosek o wydanie decyzji lub opinii.
Zobacz również serwis: Więziennictwo
Kompetencje komisji penitencjarnej
Kompetencje komisji penitencjarnej w sposób kompleksowy określa art. 76 Kodeksu karnego wykonawczego. Zgodnie z jego treścią do zakresu działań komisji penitencjarnej należy:
1. kierowanie skazanego do właściwego zakładu karnego, jeżeli nie określił tego sąd w wyroku;
2. kierowanie skazanego do określonego systemu odbywania kary, jeżeli nie określił tego sąd w wyroku;
3. ustalanie indywidualnych programów oddziaływań na skazanego i dokonywanie ocen ich wykonywania;
4. dokonywanie ocen okresowych postępów skazanego w resocjalizacji;
5. kwalifikowanie skazanych do nauczania w szkołach i na kursach;
6. kwalifikowanie skazanych, o których mowa w art. 84 § 2, do zakładów karnych dla młodocianych oraz skazanych, o których mowa w art. 96 § 3, do odbywania kary w oddziałach terapeutycznych;
7. kwalifikowanie skazanego, o którym mowa w art. 88 § 4, jako wymagającego osadzenia w zakładzie karnym typu zamkniętego w warunkach zapewniających ochronę społeczeństwa i bezpieczeństwo zakładu, oraz wymienionego w art. 88 § 3, jako wymagającego osadzenia w tym zakładzie w wyznaczonym oddziale lub celi oraz dokonywanie, co najmniej raz na 3 miesiące, weryfikacji tych decyzji;
8. weryfikowanie indywidualnych programów oddziaływania albo indywidualnych programów terapeutycznych, a także kierowanie i wycofywanie skazanych z oddziałów terapeutycznych;
9. wyrażanie opinii w sprawach przyznania skazanemu przepustki, o której mowa w art. 91 pkt 7 lub art. 92 pkt 9, oraz nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8, wówczas gdy są one udzielane:
a. po raz pierwszy,
b. po przerwie trwającej dłużej niż 6 miesięcy,
c. po powstaniu istotnych zmian w sytuacji prawnej lub rodzinnej skazanego;
10. wyrażanie opinii w sprawach:
a. przyznania nagrody, o której mowa w art. 138 § 1 pkt 7 lub 8, skazanemu skierowanemu do odbywania kary w zakładzie karnym typu zamkniętego,
b. projektu porządku wewnętrznego zakładu karnego oraz zmiany tego porządku,
c. innych przekazanych jej przez dyrektora;
11. podejmowanie decyzji w sprawie korzystania przez skazanego z uprawnień określonych w art. 107 oraz zwolnienia z wykonywania pracy, na podstawie art. 121 § 7, 12) wykonywanie innych zadań przewidzianych w ustawie i w przepisach wydanych na jej podstawie.
Komisja penitencjarna ogłasza decyzje oraz wyraża opinie po wysłuchaniu skazanego i w jego obecności. Decyzje i opinie sporządza się na piśmie wraz z uzasadnieniem i zamieszcza w aktach osobowych skazanego. Jeżeli przemawiają za tym względy wychowawcze, decyzje, oceny i opinie komisji penitencjarnej podaje się do wiadomości ogółu skazanych, za zgodą skazanego, którego sprawa dotyczy.
Kontrola rozstrzygnięć komisji penitencjarnych
Decyzja komisji penitencjarnej może być zaskarżona przez skazanego do sądu penitencjarnego w trybie art. 7 Kodeksu karnego wykonawczego. Podlega także uchyleniu przez sędziego penitencjarnego z powodu sprzeczności z prawem (art. 34 § 1 Kodeksu karnego wykonawczego).
Zobacz również serwis: Sprawy karne