Tymczasowe aresztowanie jest jednym ze środków zapobiegawczych i może być stosowane w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa. Można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony (podejrzany) popełnił przestępstwo.
Środki zapobiegawcze mogą być stosowane wyłącznie w stosunku do osoby, która występuje w postępowaniu w charakterze podejrzanego lub oskarżonego. Warunkiem formalnym jest zatem uprzednie wydanie postanowienia o przedstawianiu zarzutów.
W postępowaniu przygotowawczym kontakt z tymczasowo aresztowanym może być dla osób nieuprawnionych rzeczywiście ograniczony, zatem najlepszym rozwiązaniem jest ustanowienie obrońcy, którym może być tylko adwokat.
Obrońcę co do zasady ustanawia oskarżony (podejrzany). Do czasu jednak ustanowienia obrońcy przez oskarżonego (podejrzanego) pozbawionego wolności, obrońcę może ustanowić inna osoba (niekoniecznie najbliższa). Jest to tzw. pełnomocnictwo tymczasowe, obowiązujące do czasu ustanowienia obrońcy przez oskarżonego (podejrzanego). Takie pełnomocnictwo uprawnia do podejmowania wszelkich czynności, do których ustawa upoważnia obrońcę. O ustanowieniu "tymczasowego" obrońcy zawiadamia się oskarżonego (podejrzanego), który może potwierdzić udzielone pełnomocnictwo lub ustanowić innego obrońcę. Upoważnienie udzielone przez "inną osobę" wygasa, gdy oskarżony (podejrzany) osobiście udzieli upoważnienia do obrony innemu adwokatowi. (art. 83 § 1 kodeksu postępowania karnego, dalej jako „k.p.k.”)
Upoważniony obrońca, może na podstawie art. 73 § 1 k.p.k. porozumiewać się ze swoim klientem podczas nieobecności innych osób oraz korespondencyjne. W postępowaniu przygotowawczym, prokurator może zastrzec kontrolę korespondencji lub obecność podczas spotkania podejrzanego z obrońcą, tylko przed upływem 14 dni od dnia tymczasowego aresztowania. Na zasadzie art. 156 § 1 k.p.k. obrońca ma również prawo do przejrzenia akt postępowania oraz sporządzania odpisów i kserokopii dokumentów.
Zobacz serwis: Więziennictwo
Organ prowadzący postępowanie w myśl art. 140 k.p.k. jest zobowiązany doręczać ustanowionemu obrońcy wszelkich orzeczeń, zarządzeń oraz zawiadomień.
Należy także pamiętać, że środek zapobiegawczy w tym, tymczasowe aresztowanie należy niezwłocznie uchylić lub zmienić, jeżeli ustaną przyczyny jego stosowania lub powstaną przyczyny uzasadniające uchylenie lub zmianę.
Zobacz serwis: Sprawy karne
Co do zasady, wniosek o uchylenie lub zmianę środka zapobiegawczego oskarżony lub jego obrońca może składać w każdym czasie. Z tym zastrzeżeniem, że na postanowienie w przedmiocie wniosku, zażalenie przysługuje tylko wtedy, gdy wniosek został złożony po upływie co najmniej 3 miesięcy od dnia wydania postanowienia w przedmiocie tymczasowego aresztowania. Wcześniej, postanowienie o zastosowaniu tego środka podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia.
Zobacz portal: Prawnik.pl