Określenie sądu, który będzie właściwy dla rozpatrzenia naszej sprawy jest dwuetapowe. Najpierw powinniśmy określić czy dany rodzaj spraw należy do kompetencji sądu rejonowego, czy okręgowego. Te dwa sądy rozstrzygają bowiem w I instancji. Po tym ustaleniu powinniśmy określić w obszarze miejscowym którego sądu nasza sprawa powinna być rozstrzygana.
Właściwość rzeczowa
W pierwszej instancji sprawy cywilne są rozpatrywane przez dwa sądy. Jest to sąd rejonowy oraz sąd okręgowy. To, który z nich będzie właściwy dla naszego roszczenia rozstrzygają przepisy Kodeksu postępowania cywilnego.
Zobacz również: Kiedy można przekazać sprawę do sądu wyższej instancji?
Zgodnie z art. 16 Kodeksu postępowania cywilnego sądy rejonowe rozpoznają wszystkie sprawy z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych. Powyższe oznacza, że jeżeli jakaś sprawa nie została zastrzeżona dla kompetencji sądu okręgowego, w pierwszej instancji rozstrzygać będzie właśnie sąd rejonowy.
Jakie roszczenia w sądzie okręgowym?
Kompetencje sądu okręgowego zostały określone ogólnie w art. 17. Sąd ten będzie właściwy w sprawach:
- prawa niemajątkowe i łącznie z nimi dochodzone roszczenia majątkowe oprócz spraw o ustalenie lub zaprzeczenie pochodzenia dziecka, o ustalenie bezskuteczności uznania ojcostwa oraz o rozwiązanie przysposobienia;
Sąd okręgowy będzie rozpatrywał roszczenia o ochronę dóbr osobistych, takich jak cześć, dobre imię.
- ochronę praw autorskich i pokrewnych, jak również dotyczących wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych i topografii układów scalonych oraz o ochronę innych praw na dobrach niematerialnych;
PRZYKŁAD: Sąd okręgowy będzie właściwy dla roszczeń o ochronę autorskich praw majątkowych, takich jak:
- roszczenia wynikające z Prawa prasowego;
- prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu sporu przewyższa 75 tys. złotych, a w postępowaniu w sprawach gospodarczych 100 tys. złotych, oprócz spraw o alimenty, o naruszenie posiadania, o ustanowienie rozdzielności majątkowej między małżonkami, o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym oraz spraw rozpoznawanych w elektronicznym postępowaniu upominawczym,
X złożył pozew o wydanie sprzedanej rzeczy. Jeżeli wartość przedmiotu sporu wyniesie 70 tys. zł, wtedy taki pozew powinien trafić do sądu rejonowego. Jeżeli jednak wartość przekroczy 75 tys. zł, wtedy właściwy będzie sąd okręgowy.
Oprócz tego w sądzie okręgowym będą rozstrzygane żądania o wydanie orzeczenia zastępującego uchwałę o podziale spółdzielni, o uchylenie uchwały organu osoby prawnej. Do tego sądu należy również kierować roszczenia o zapobieganie i zwalczanie nieuczciwej konkurencji, jak również o odszkodowanie z tytułu szkody wyrządzonej przez wydanie prawomocnego orzeczenia niezgodnego z prawem.
Zobacz również: Koszty w sprawach cywilnych