Gdy nie chcemy ochrony prawnej
Cofnięcie pozwu jest wyrazem rezygnacji powoda z kontynuacji postępowania rozpoczętego wskutek wniesienia pozwu. Jest to tym samym rezygnacja z szukania ochrony prawnej w ramach tego postępowania. Cofając pozew, powód cofa tym samym swoje żądanie udzielenia mu ochrony prawnej na podstawie określonych w tym pozwie okoliczności faktycznych.
Kiedy może mieć miejsce
Cofnięcie pozwu może nastąpić w trakcie całego postępowania - a więc od chwili wniesienia pozwu do wydania wyroku. Istnieje również możliwość cofnięcia pozwu już po wydaniu orzeczenia, ale jeszcze przed jego zaskarżeniem, co powoduje w tym wypadku konieczność uchylenia wydanego orzeczenia sądu I lub II instancji. Cofnięcie pozwu po wniesieniu środka odwoławczego wywołać może skutki już w postępowaniu odwoławczym (post. SN z 10 lipca 1972 r., I PR 129/72, OSNCP 1973, nr 1, s. 19). Wówczas to sąd ten uchyla zaskarżony wyrok sądu I instancji i umarza całe postępowanie.
Kto jest uprawniony
Uprawnienie do cofnięcia pozwu zależy od etapu postępowania Do chwili rozpoczęcia rozprawy prawo to zależy wyłącznie od woli powoda. Czas, w którym cofnięcie pozwu zależy wyłącznie od woli powoda, kończy się z rozpoczęciem rozprawy.
Po rozpoczęciu rozprawy cofnięcie pozwu jest już zależne od zgody pozwanego, dla którego zakończenie procesu postanowieniem o umorzeniu postępowania (art. 355 § 1) nie daje gwarancji definitywnego zakończenia sporu. Nie można bowiem wykluczyć sytuacji, że powód wkrótce ponownie wniesie pozew o takiej samej lub zmodyfikowanej treści jak pozew cofnięty. Brak zgody pozwanego na cofnięcie pozwu powoduje, że postępowanie będzie toczyć się dalej.
Kiedy zgoda pozwanego nie jest wymagana
Nie zawsze jednak cofnęcie pozwu na tym etapie wymaga zgody pozwanego. Zgoda pozwanego na cofnięcie pozwu nie jest wymagana wtedy, gdy równocześnie z cofnięciem pozwu powód zrzeka się dochodzonego nim roszczenia. Zrzeczenie się roszczenia sprawia, że zmianie ulega sytuacja prawna pozwanego, który staje się zwolniony od zobowiązania i wskutek tego nie może już w przyszłości być skutecznie wytoczone przeciwko niemu powództwo dotyczące tego roszczenia ( uchwała SN z 19 marca 1955 r., I CO 8/55, OSN 1956, nr 1, poz. 1).