Możliwość złożenia skargi na funkcjonowanie sądu, w tym na zachowanie sędziego liczy sobie już 5 lat. Sędzia w trakcie rozprawy powinien godnie i z powagą reprezentować swoje stanowisko, a także dawać przykład uczestnikom rozprawy swoją kulturą osobistą. Życie dowodzi jednak, że różnie bywa z zachowaniem sędziów, którym w trakcie rozprawy zdarza się zachowywać arogancko czy niekulturalnie. Aby sędziowie wiedzieli, że ich zachowanie nie pozostanie bezkarne, wymyślono instytucje skargi na działalność sądu, w tym skargi na sędziego.
Skargę na działalność sądu można złożyć także gdy chodzi o działalność asesora sądowego. Wszystko co będzie opisane poniżej, a dotyczy sędziego, dotyczy także asesora sądowego.
Czego może dotyczyć skarga?
Skarga na działalność sądu może dotyczyć całokształtu działalności sądu. Oznacza to, że zaskarżyć można np. nie tylko nie przyjęcie naszego wniosku przez pracownika sądu ale także m.in. także zachowanie sędziego na rozprawie.
Skarga na działalność sądu nie może dotyczyć działalności sądów, w której są one niezawisłe i podlegają tylko ustawom (np. nie może dotyczyć treści, zasadności czy też zgodności z prawem wydanych orzeczeń – od orzeczeń składa się przewidziane w tym celu środki zaskarżenia) organ sądu, do którego taka skarga została skierowana, zawiadamia skarżącego o przyczynach odmowy rozpatrzenia skargi.
Przykładowo, zaskarżyć można sytuację gdy sądzimy, że sędzia orzeka we własnej sprawie, w trakcie orzekania sędzia faworyzował drugą stronę bo np. znał adwokata albo nie dopuszczał jednej ze stron do głosu lub nie uwzględniał wniosków tylko jednej ze stron.
Do kogo należy złożyć skargę?
Skargę na działalność sądu składa się do prezesa sądu, za pośrednictwem biura podawczego lub innej komórki organizacyjnej wskazanej przez niego. To do prezesa, którego sądu należy złożyć skargę zależy od sądu, na którego działalność się skarżymy. Pamiętajmy, że chodzi tu też o skargę na sędziego.
- Jeżeli skarga dotyczy działalności sądu rejonowego i okręgowego, organem właściwym do jej rozpatrzenia jest prezes sądu okręgowego;
- Jeżeli skarga dotyczy działalności sądu apelacyjnego i okręgowego, organem właściwym do jej rozpatrzenia jest prezes sądu apelacyjnego;
Istnieje możliwość zaskarżenia działania samego prezesa sądu. W takim wypadku, gdy skarżymy się na prezesa sądu rejonowego, sprawę rozpatrzy prezes sądu okręgowego. Jeżeli skarżymy działanie prezesa sądu okręgowego, rozstrzygnie prezes sądu apelacyjnego. Natomiast gdy zaskarżamy działanie prezesa sądu apelacyjnego, skargę rozpatrzy Krajowa Rada Sądownictwa.
Forma i treść skargi
Przepisy przewidują, że skarga może zostać wniesiona tradycyjnie w formie pisemnej, ustnie do protokołu, a także za pomocą środków komunikacji elektronicznej.
W przypadku formy ustnej, do protokołu wprowadza się datę wniesienia skargi lub wniosku, imię, nazwisko (nazwę) i adres skarżącego lub wnioskodawcy, zwięzłą treść skargi oraz, w razie potrzeby, sygnaturę akt sprawy, której dotyczy skarga. Do tego konieczny jest podpis skarżącego i pracownika przyjmującego skargę.
Zobacz również: Pozwy
Forma pisemna powinna spełniać wymogi przewidziane dla pisma procesowego, a także takie informacje jak dane osobowe skarżącego, przedmiot zaskarżenia, sygnatura sprawy. Ogólnie wniesiona skarga powinna pozwolić na zidentyfikowanie przedmiotu zaskarżenia – jeżeli nie jest to możliwe to wzywa się skarżącego do uzupełnienia braków w terminie 7 dni od dnia doręczenia pod rygorem pozostawienia bez rozpatrzenia.
Na żądanie skarżącego pracownik, który przyjął skargę potwierdza jej przyjęcie.
Rozpatrzenie skargi może wymagać przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego. W takim wypadku organ, który bada skargę zbiera niezbędne dowody, informacje, które może uzyskać także od innych sądów.
Rozstrzygnięcia i ich skutki
Tutaj sprawa jest prosta – albo prezes sądu uzna skargę za uzasadnioną albo nie. Jeżeli skarga zostanie uznana za uzasadnioną to może dojść nawet do postępowania dyscyplinarnego wobec sędziego.
Skarga zawierająca wniosek o pociągnięcie sędziego do odpowiedzialności dyscyplinarnej podlega niezwłocznemu przekazaniu właściwemu rzecznikowi dyscyplinarnemu albo zastępcy rzecznika dyscyplinarnego.
Rzecznik dyscyplinarny, po wstępnym zbadaniu skargi, może podjąć czynności dyscyplinarne z własnej inicjatywy. O sposobie załatwienia skargi rzecznik dyscyplinarny musi zawiadomić skarżącego oraz organ, który przekazał mu skargę.
Opracowano na podstawie:
Ustawa z dnia 27 lipca 2001 r. Prawo o ustroju sądów powszechnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 2062 z późn. zm.)
Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 9 maja 2012 r. w sprawie skarg i wniosków dotyczących działalności sądów powszechnych (Dz.U. z 2012 r. poz. 524).