Po pierwsze: tytuł egzekucyjny
Aby przejść do etapu egzekucji w większości wypadku należy wcześniej uzyskać wyrok sądu zasądzający żądane przez nas roszczenie. Uprawomocniony wyrok będzie stanowił, na podstawie art. 777 Kodeksu postępowania cywilnego, tytuł egzekucyjny.
Nie jest to jedyny sposób. Zgodnie z przytoczonym przepisem tytułami egzekucyjnymi są, oprócz prawomocnych orzeczeń sądu, także ugody sądowe, wyroki sądu polubownego, czy ugody zawarte przed mediatorem.
Niezależnie od tego podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego może być samo oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji. Oświadczenie takie powinno być zawarte w akcie notarialnym. Na jego podstawie dłużnik może wyrazić zgodę na egzekucję określonej sumy pieniężnej, rzeczy oznaczonych co do gatunku oraz rzeczy indywidualnie oznaczonych.
Tylko przeciwko dłużnikowi?
Co do zasady tytuł jest nadawany przeciwko dłużnikowi i tylko przeciwko niemu może być kierowana egzekucja. Należy jednak pamiętać o tym, że dłużnik może pozostawać w różnych skomplikowanych sytuacjach prawnych, które mogą mieć wpływ na zakres naszych działań. I tak jeżeli dłużnik jest wspólnikiem spółki cywilnej, to do egzekucji z majątku wspólnego wspólników potrzebny jest tytuł egzekucyjny przeciwko nim wszystkim (art. 778 Kodeksu postępowania cywilnego).
Egzekucję z majątku wspólnego należącego do dłużnika i jego małżonka można z kolei prowadzić tylko wtedy, gdy tytuł jest skierowany także przeciwko małżonkowi. Zgodnie z art. 787 Kodeksu postępowania cywilnego sąd nada klauzulę wykonalności przeciwko małżonkowi dłużnika tylko wtedy, gdy wierzyciel wykaże dokumentem urzędowym lub prywatnym, że stwierdzona tytułem egzekucyjnym wierzytelność powstała z czynności prawnej dokonanej za zgodą małżonka dłużnika.
Zobacz: Zapis na sąd polubowny
Klauzula wykonalności
Samo uprawomocnienie się wyroku sądowego nie oznacza, że od razu będziemy mogli się udać do komornika. Podstawą do wszczęcia postępowania egzekucyjnego jest bowiem tytuł wykonawczy, a więc tytuł egzekucyjny co do którego nadana została klauzula wykonalności (art. 776 Kodeksu postępowania cywilnego).
Innymi słowy aby wyrok sądu, ugoda, oświadczenie dłużnika o poddaniu się egzekucji mogły posłużyć do egzekucji, trzeba najpierw zwrócić się do sądu z wnioskiem o wydanie posiadanemu przez nas tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności.
Zobacz serwis: Windykacja
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności składa się w sądzie rejonowym, w którym sprawa się toczy. Jeżeli sprawa została zakończona po apelacji, wtedy też o klauzuli wykonalności będzie orzekał sąd drugiej instancji, ale tylko do czasu, gdy akta sprawy nadal znajdują się w tym sądzie.
Wniosek o nadanie klauzuli wykonalności powinien być rozpatrzony przez sąd niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 3 dni.
W określonych sprawach sąd nada klauzulę wykonalności z urzędu, czyli bez potrzeby składania wniosku przez wierzyciela. Będzie tak w przypadku nakazu zapłaty, jak również spraw, które zostały wszczęte z urzędu lub mogły być.