Pełnomocnictwo jest dokumentem, z którym stykamy się gdy zachodzi potrzeba ustanowienia kogoś kto pomoże nam w postępowaniu przed sądem. W trakcie całego postępowania udzielenie pełnomocnictwa wydaje się być najprostszą czynnością a sam dokument wydaje się nie być skomplikowany. Dla wielu jest to prosta formalność. Jednak coraz częściej zdarza się, iż sądy zwracają pozwy ze względu na nienależyte umocowanie pełnomocnika. Jakie elementy należy zawrzeć w pełnomocnictwie, aby być pewnym, że pełnomocnik będzie skutecznie umocowany i będzie mógł sprawnie działać w naszym imieniu?
Zobacz: Wyrok zaoczny w postępowaniu cywilnym
Charakter prawny pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo jest jednostronnym oświadczeniem woli mocodawcy. Do jego powstania wystarczy oświadczenie tego, kto upoważnia. Wola osoby udzielającej pełnomocnictwa, sprawia, że pełnomocnik ma moc działania w jego imieniu i z wiążącym dla reprezentowanego skutkiem. Pełnomocnictwo, jako dokument, jest więc potwierdzeniem woli mocodawcy, co oznacza, że nikt nie może reprezentować nas bez naszej woli, nawet jeżeli jest w posiadaniu takowego dokumentu. Pełnomocnik jest obowiązany przy pierwszej czynności procesowej dołączyć do akt sprawy pełnomocnictwo. Jednak umocowanie takie może nastąpić również ustnie, gdy upoważnimy kogoś przed sądem, poprzez złożone oświadczenie, które będzie zarejestrowane w protokole sądowym. W takim przypadku pełnomocnik musi wyraźnie przyjąć takie upoważnienie.
Zobacz: Zwolnienie od kosztów sądowych w sprawach cywilnych
Elementy, które powinno zawierać pełnomocnictwo
Przyjmuje się, iż dokument pełnomocnictwa powinien zawierać zakres podmiotowy i przedmiotowy pełnomocnictwa. Oznacza to, że wyraźnie powinno być w nim zaznaczone kto upoważnia, kogo i do jakich czynności. Mają to być dane pozwalające na jednoznaczną identyfikację tych osób. Mocodawca może być potwierdzony własnoręcznym podpisem na dokumencie. Podpis taki musi obejmować co najmniej nazwisko.
Dokument pełnomocnictwa nie musi zawierać daty jego sporządzenia. Brak daty nie jest więc brakiem formalnym dokumentu.
Zobacz: Czy prywatna opinia biegłego jest dowodem w sprawie?
Określenie przedmiotu pełnomocnictwa
Jeżeli w pełnomocnictwie określimy iż upoważniamy pełnomocnika do zastępstwa procesowego „w sprawie”, będzie to oznaczało iż będzie miał prawo podejmować za nas wszelkie czynności procesowe w granicach sprawy której sygnaturę podamy. Takie, w pewnym sensie „ogólne” pełnomocnictwo, oznacza, iż umocowanie pełnomocnika sięga podejmowania wszystkich łączących się z tą sprawą czynności procesowych oraz składania niezbędnych oświadczeń. Jeżeli chcemy wyłączyć pełnomocnika od dokonywania czynności dyspozytywnych, takich jak zawarcie ugody, zrzeczenie się roszczenia, uznanie powództwa, musimy to wyraźnie zaznaczyć w pełnomocnictwie. W przypadku pełnomocnictwa udzielanego ustnie, wystarczy oświadczenie mocodawcy ustnie złożone do protokołu.
Zobacz: Przestępstwo wyborcze kupowania głosów
Granice w jakich może działać pełnomocnik
Jeżeli precyzyjnie określimy w pełnomocnictwie sąd, wydział i nadaną sprawie sygnaturę, może być to potraktowane jako udzielenie pełnomocnictwa ograniczonego do postępowania w pierwszej instancji. Pełnomocnictwo procesowe nie obejmuje z mocy prawa umocowania do wniesienia skargi kasacyjnej i udziału w postępowaniu kasacyjnym.
W postępowaniu, mocodawca stawający jednocześnie z pełnomocnikiem, może niezwłocznie prostować lub odwoływać oświadczenia pełnomocnika.
Pełnomocnictwo procesowe, z samego prawa obejmuje umocowanie do wszystkich łączących się ze sprawą czynności procesowych, wszystkich czynności dotyczących zabezpieczenia i egzekucji, udzielenia dalszego pełnomocnictwa procesowego adwokatowi lub radcy prawnemu, zawarcia ugody, zrzeczenia się roszczenia albo uznania powództwa, jeżeli czynności te nie zostały wyłączone w pełnomocnictwie, oraz odbioru kosztów procesu od strony przeciwnej.
Zobacz: Narodowy spis powszechny 2011
Wypowiedzenie pełnomocnictwa
W przypadku wypowiedzenia pełnomocnictwa procesowego przez mocodawcę, jego skutek prawny w stosunku do sądu występuje w chwili zawiadomienia sądu, a w stosunku do przeciwnika i innych uczestników postępowania, dopiero z chwilą gdy dojdzie do doręczenia im tego zawiadomienia przez sąd.
Jeżeli to pełnomocnik wypowiada pełnomocnictwo, jeżeli jest adwokatem lub radcą prawnym jest zobowiązany do działania za stronę jeszcze przez dwa tygodnie od momentu wypowiedzenia pełnomocnictwa, chyba, że mocodawca zwolni go od tego obowiązku.
Pełnomocnik inny niż adwokat lub radca prawny, powinien mimo wypowiedzenia działać za mocodawcę przez ten sam czas, ale tylko w przypadku jeżeli jest to konieczne do uchronienia mocodawcy od niekorzystnych skutków prawnych.
Zobacz: Kodeks postępowania cywilnego
Wygaśnięcie pełnomocnictwa
Pełnomocnictwo wygasa w razie śmierci strony lub utraty przez nią zdolności sądowej. Wówczas pełnomocnik procesowy działa aż do czasu zawieszenia postępowania.