Stawiennictwo to obowiązek świadka
Co do zasady złożenie zeznań jest obowiązkiem świadka. Reguła ta dotyczy również postępowania cywilnego. W związku z tym w przypadku wezwania na rozprawę świadek powinien się stawić w wyznaczonym terminie.
W przypadku nieusprawiedliwionego niestawiennictwa sąd będzie mógł go skazać na grzywnę. Grzywna taka może wynieść nawet 5 tys. zł. Po wymierzeniu kary finansowej, sąd może wezwać świadka ponownie, a w razie jego ponownego niestawiennictwa skazać ponownie na grzywnę, a nawet zarządzić przymusowe sprowadzenie.
Zadaj pytanie: Forum prawników
Kiedy można odmówić zeznań
Fakt, iż złożenie zeznań jest obowiązkiem nie oznacza, że będzie tak w każdej sytuacji. Zgodnie z art. 261 Kodeksu postępowania cywilnego prawo do odmowy zeznań przysługuje małżonkom stron, ich wstępnym, zstępnym i rodzeństwu , czy też powinowatym w tej sami linii lub stopniu. Odmówić zeznań mogą także osoby pozostające ze stronami w stosunku przysposobienia.
Prawo do odmowy zeznań nie przysługuje już jednak osobom pozostającym w faktycznym związku, czyli konkubentom.
Odmowa odpowiedzi na pytanie
Od odmowy zeznań należy odróżnić odmowę odpowiedzi na pytanie, kiedy to świadek ma możliwość uchylenia się nie od całego przesłuchania a udzielenia informacji na konkretne kwestie. Taka możliwość istnieje, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej.
Zobacz również serwis: W sądzie
Niemożność bycia świadkiem
Oprócz tego określone grupy osób w ogóle nie mogą składać zeznań. Według art. 259 Kodeksu postępowania cywilnego są to:
- osoby niezdolne do spostrzegania lub komunikowania swych spostrzeżeń;
- wojskowi i urzędnicy nie zwolnieni od zachowania tajemnicy służbowej, jeżeli ich zeznanie miałoby być połączone z jej naruszeniem;
- przedstawiciele ustawowi stron oraz osoby, które mogą być przesłuchane w charakterze strony jako organy osoby prawnej lub innej organizacji mającej zdolność sądową;
- współuczestnicy jednolici (osoby, których wyrok dotyczy niepodzielnie)