Kiedy można zasiedzieć
Reguły dotyczące zasiedzenia są określone w Kodeksie cywilnym. Zgodnie z art. 172 posiadacz nieruchomości nie będący jej właścicielem nabywa własność, jeżeli posiada nieruchomość nieprzerwanie od lat dwudziestu jako posiadacz samoistny, chyba że uzyskał posiadanie w złej wierze. W takim przypadku zasiedzenie następuje po upływie 30 lat.
Różnica czasu zasiedzenia zależy od posiadania dobrej wiary. Istnieje ona wtedy, gdy posiadacz włada nieruchomością, pozostając w uzasadnionym przekonaniu, iż jego władanie jest zgodne z przysługującym mu prawem.
Własność nieruchomości może zasiedzieć jedynie posiadacz samoistny, czyli osoba, która nie posiada tytułu prawnego do nieruchomości, a mimo to działa i zachowuje się jak właściciel.
Posiadaczem samoistnym nie będzie najemca. Zachowaniem się jak właściciel jest np. płacenie podatków związanych z nieruchomością.
Zobacz również serwis: Nieruchomości
Stwierdzenie nabycia własności przez zasiedzenie
Samo zasiedzenie następuje z mocy prawa. To oznacza, że dana osoba staje się automatycznie właścicielem przez zasiedzenie wraz z upływem terminu. Nie wynika jednak z tego, iż orzeczenie sądu jest tutaj niepotrzebne. Wręcz przeciwnie, fakt zasiedzenia musi być potwierdzony orzeczeniem sądowym.
W tej mierze niezbędne jest wystąpienie do sądu z wnioskiem o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości.
Wniosek o stwierdzenie zasiedzenia jest rozpatrywany w postępowaniu nieprocesowym. Nie jest on pozwem, zamiast pozwanych należy wskazać zainteresowanych w sprawie.
Wniosek ów wnosi się do sądu rejonowego, który jest właściwy dla miejsca położenia rzeczy. Uprawnionym do wniesienia jest każdy, kto jest zainteresowany w sprawie, czyli przeważnie osoba, która jest posiadaczem samoistnym.
Posiadacz samoistny nieruchomości położonej w Warszawie, na Pradze Południe, musi złożyć wniosek w Sądzie Rejonowym dla Warszawy Pragi – Południe.
Zobacz również serwis: W sądzie
Co należy zawrzeć we wniosku
Wniosek taki powinien zawierać m.in. oznaczenie nieruchomości, wskazanie osób zainteresowanych w sprawie. Jeżeli dana nieruchomość jest ujawniona w księdze wieczystej albo jest prowadzony dla niej zbiór dokumentów należy również dołączyć odpis z księgi wieczystej lub zaświadczenie o stanie prawnym, jaki wynika ze zbioru.
Do osób zainteresowany należą zawsze poprzedni właściciele i ich następcy prawni.
Przesłanki i domniemania
Sąd orzeknie zgodnie z wnioskiem w sytuacji, gdy spełnione będą przesłanki zasiedzenia. Są nimi posiadanie samoistne oraz upływ czasu. Innymi słowy zasiedzenie własności może nastąpić jedynie na rzecz posiadacza samoistnego, który był nim przez określony upływ czasu.
Nie oznacza to jednak, że koniecznym będzie udowodnienie faktu, iż dany posiadacz był nim przez 30 lat. Dużym ułatwieniem są tutaj określone domniemania prawne:
- domniemanie ciągłości posiadania (art. 340 i 345 Kodeksu cywilnego);
- domniemanie posiadania samoistnego (art. 339 Kodeksu cywilnego);
- domniemanie istnienia dobrej wiary (art. 7 Kodeksu cywilnego).
Od wniosku o stwierdzenie zasiedzenia własności nieruchomości pobierana jest stała opłata, niezależna od wartości nieruchomości, w wysokości 2 tys. zł.