RODZAJE TERMINÓW
Terminy ustawowe
Są wyraźnie wskazane w ustawie, wyznaczającej ich początek oraz długość. W określonej sytuacji ich bieg rozpoczyna się automatycznie, np. wszystkie terminy przewidziane do wnoszenia środków zaskarżenia, jak np. zażalenie, apelacja, skarga kasacyjna, sprzeciw od wyroku zaocznego, skarga o wznowienie postępowania. Początek biegu terminów ustawowych określa sama ustawa.
Terminy umowne
Określane są umową stron - tego rodzaju terminem jest ustalony w umowie stron okres zawieszenia postępowania.
Terminy sądowe
Jest to termin wyznaczony przez sąd, np. do uzupełnienia braku zdolności procesowej, złożenia wniosku o wszczęcie postępowania karnego lub dyscyplinarnego w przypadku zawieszenia postępowania, wskazania niewystępujących w sprawie osób, do złożenia kaucji, złożenia zaświadczenia o stanie psychicznym osoby ubezwłasnowolnionej.
Wyznaczone przez przewodniczącego, np. do wniesienia odpowiedzi na pozew czy złożenia załącznika do protokołu.
Długość terminów sądowych zależy od uznania sądu lub przewodniczącego i dyktowana jest okolicznościami, jakie zachodzą w konkretnej sprawie. W nielicznych wypadkach ustawa wskazuje granice, w jakich musi mieścić się wyznaczany termin.
Bieg terminu sądowego rozpoczyna się z chwilą ogłoszenia postanowienia lub zarządzenia wyznaczającego go. Dotyczy to postanowień lub zarządzeń wydawanych na rozprawach lub innych posiedzeniach jawnych. Natomiast w przypadkach, w których postanowienia lub zarządzenia wydawane są na posiedzeniach niejawnych i doręczane są z urzędu, bieg terminu sądowego rozpoczyna się od chwili doręczenia.
Przewodniczący może z ważnej przyczyny przedłużyć lub skrócić termin sądowy na wniosek zgłoszony przed upływem terminu, nawet bez wysłuchania strony przeciwnej.
Złożenie pisma na poczcie a bieg terminu
Oddanie pisma procesowego w polskiej placówce pocztowej operatora publicznego jest równoznaczne z wniesieniem go do sądu.
Uchybienie i przywrócenie terminu
Czynność procesowa podjęta przez stronę po upływie terminu jest bezskuteczna. Jednakże jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności procesowej bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu.
Przywrócenie nie jest dopuszczalne, jeżeli uchybienie terminu nie pociąga za sobą ujemnych dla strony skutków procesowych.
Formalne kryteria pisma o przywrócenie terminu
Przywrócenie terminu może nastąpić jedynie na wniosek. Sąd z urzędu nie może podjąć tego rodzaju decyzji. Pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu tygodnia od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu.
W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności uzasadniające wniosek. Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności procesowej. Po upływie roku od uchybionego terminu, jego przywrócenie jest dopuszczalne tylko w wypadkach wyjątkowych. Postanowienie w przedmiocie wniosku o przywrócenie terminu może być wydane na posiedzeniu niejawnym.
Przywrócenie uchybionego terminu procesowego prowadzi do stworzenia sytuacji, w której uchybiony termin rozpoczyna swój bieg na nowo w całej długości określonej w ustawie lub postanowieniu sądu, czy zarządzeniu przewodniczącego.
Przywrócenie terminu należy do kompetencji sądu, niezależnie od tego, o jaki termin chodzi, a w przypadku terminów sądowych - niezależnie od tego, czy został on ustanowiony przez sąd, czy przez przewodniczącego.
Spóźniony lub z mocy ustawy niedopuszczalny wniosek o przywrócenie terminu sąd odrzuca.
Kto może złożyć wniosek
Wniosek o przywrócenie terminu składa podmiot, który miał w tym terminie dokonać czynności procesowej. Jako podmiot należy rozumieć strony, uczestników postępowania, interwenientów ubocznych, prokuratora, organizację społeczną, inspektora pracy czy rzecznika konsumentów.
Zakresem tego pojęcia objęci są także przedstawiciele ustawowi tych podmiotów i ich pełnomocnicy.
Skutki złożenia wniosku
Zgłoszenie wniosku o przywrócenie terminu nie wstrzymuje postępowania w sprawie ani wykonania orzeczenia. Sąd może jednak, stosownie do okoliczności, wstrzymać postępowanie lub wykonanie orzeczenia. Postanowienie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. W razie uwzględnienia wniosku sąd może natychmiast przystąpić do rozpoznania sprawy.