Sam proces leczenia dla pacjentów nie nasuwa pozytywnych myśli, zabiegi operacyjne od razu kojarzone są z bólem, ale jednak jest nadzieja na poprawę zdrowia, a czasem uratowanie życia. Osiągnięcie celu jest dla pacjenta priorytetem i godzi się on na chwilowe niedogodności związane z leczeniem. Niekiedy jednak zdarza się, że cel nie zostaje osiągnięty i to nie z powodu powikłań, ale błędu lekarza, kilku lekarzy, a nawet całego zespołu, czy odpowiedzialnego organizacyjnie szpitala.
Świadomość prawna pacjentów jest coraz większa, znają oni swoje prawa związane z możliwością żądania ustalenia osób odpowiedzialnych za ich szkodę oraz domagania się jej zrekompensowania. Jednocześnie za świadomością możliwości dochodzenia swoich praw idzie też i przeświadczenie o niebotycznie wysokich kosztach procesu w sprawach o tzw. „błędy medyczne”. Czy prawidłowe?
Z jakimi kosztami musi liczyć się pacjent?
Niestety nie ma jednej odpowiedzi na to pytanie. Koszty uzależnione są przede wszystkim od rodzaju postępowania, w ramach którego pacjent poszukuje sprawiedliwości, ale także od konkretnego stanu faktycznego danej sprawy.
Polecamy: RODO 2019. Plusy i minusy zmian od 4 maja
Rodzaje postępowań i koszty z tym związane
Koszty związane z dochodzeniem praw poszkodowanego pacjenta uzależnione są przede wszystkim od rodzaju wszczynanego postępowania:
1. postępowanie cywilne – najdroższe z postępowań – szczegóły poniżej
2. postępowanie przed Wojewódzką Komisją ds. Orzekania o Zdarzeniach Medycznych:
- opłata od wniosku 200 zł
- zryczałtowane koszty (określone w rozporządzeniu):
- sporządzenia opinii przez biegłego:
- 300 zł – opinia biegłego
- 450 zł – opinia biegłego, który ma tytuł naukowy profesora
- 400 zł – opinia biegłego, który ma stopień naukowy doktora habilitowanego
- 360 zł – opinia biegłego, który ma stopień naukowy doktora
- 83,58 zł za każde zakończone 100 km - w przypadku kosztów podróży osób wezwanych przez wojewódzką komisję;
- 34,50 zł za każdy nocleg - w przypadku kosztów noclegu osób wezwanych przez wojewódzką komisję;
- 153,57 zł za każdy dzień - w przypadku utraconych zarobków lub dochodów osób wezwanych przez wojewódzką komisję;
3. postępowanie karne – nie ma opłat sądowych
4. zgłoszenie szkody u ubezpieczyciela – bez opłat
Postępowanie cywilne – o zapłatę odszkodowania lub / i zadośćuczynienia
W związku z tym, że najkosztowniejszym i najbardziej zróżnicowanym właśnie pod względem kosztów postępowaniem jest postępowanie cywilne, artykuł w głównej mierze dotyczy postępowania sądowego. Różnice w wysokości kosztów będą dotyczyły zarówno samej opłaty od pozwu, ale też opłat ponoszonych w trakcie postępowania, w szczególności kosztów opinii biegłych lekarzy i innych specjalistów.
Polecamy serwis: Odszkodowania
Jaki wpływ na koszty ma stan faktyczny sprawy?
Trudno mówić o podziale spraw o tzw. „błędy medyczne” na te ważniejsze, poważniejsze i mniej ważne. Dla każdego z pacjentów jego sprawa jest tą sprawą najpoważniejszą, bowiem dotyczy jego samego lub osób mu bliskich. Jednak z punktu widzenia kosztów postępowania znaczenie będzie miał chociażby rozmiar szkody, czy okoliczności związane ze zdarzeniem, które będą wpływały zarówno na wymiar żądanego przez pacjenta odszkodowania, ale też zadośćuczynienia. I to jest wpływ czysto matematyczny – po prostu kwota żądana przez pacjenta (zarówno w ramach odszkodowania, jak i zadośćuczynienia) wprost wpływa na wysokość opłaty jaką pacjent musi uiścić do sądu przy wnoszeniu pozwu o zapłatę.
Opłata od pozwu przy żądaniu kwoty powyżej 20.000 zł
Po zmianie przepisów (od 21 sierpnia 2019r.), pacjent żądający zapłaty od podmiotu zobowiązanego kwoty powyżej 20.000 zł musi liczyć się z koniecznością pokrycia opłaty w wysokości 5% żądanej kwoty, nie więcej niż 200.000 zł.
Opłata od pozwu przy żądaniu kwoty poniżej 20.000 zł
Dochodzenie roszczenia poniżej 20.000 zł wiąże się z koniecznością poniesienia opłat stałych wskazanych w ustawie, tj. przy kwotach podanych poniżej opłata wyniesie:
- do 500 zł – opłata 30 zł
- ponad 500 zł – 1.500 zł – opłata 100 zł
- ponad 1.500 zł – 4.000 zł – opłata 200 zł
- ponad 4.000 zł – 7.500 zł – opłata 400 zł
- ponad 7.500 zł – 10.000 zł – opłata 500 zł
- ponad 10.000 zł – 15.000 zł – opłata 750 zł
- ponad 15.000 zł – 20.000 zł – opłata 1.000 zł
Inne koszty
Konkretny stan faktyczny i skomplikowanie sprawy może wpływać na koszty sporządzenia opinii biegłych. Inne koszty będą opinii sporządzonej przez jednego lekarza, a inne – zdecydowanie wyższe – będą koszty sporządzenia opinii przez kilku lekarzy różnych specjalizacji, czy też instytut. Warto wiedzieć, że w większości tych spraw jednym z największych kosztów będą właśnie koszty sporządzenia opinii. Czasem w trakcie długoletniego postępowania sporządzanych jest kilka opinii, biegli różnej specjalności wzywani są na rozprawy w celu złożenia uzupełniających opinii – to generuje dodatkowe i niemałe koszty. Koszty opinii są bardzo różne i wahają się od paru do nawet kilkudziesięciu tysięcy złotych.
Czy pacjent zawsze musi ponosić koszty?
Osoba, która chce zainicjować postępowanie cywilne, musi liczyć się z koniecznością poniesienia kosztów tego postępowania i to już na wstępnym etapie – tj. musi uiścić opłatę od pozwu, a następnie liczyć się z koniecznością pokrycia wydatków takich jakie opinie (w początkowej fazie sąd wzywa do pokrycia zaliczek na opinie biegłych). Ale czy zawsze?
Zwolnienie od kosztów sądowych
Pacjent dochodzący swoich praw w postępowaniu sądowym może złożyć wniosek do sądu o zwolnienie go z konieczności ponoszenia kosztów sądowych w całości lub w części. Sąd zanim przystąpi do merytorycznego rozpoznania sprawy, rozpoznaje wniosek o zwolnienie od kosztów sądowych. Zwolnienie może nastąpić w całości – wtedy pacjent nie będzie zobowiązany do ponoszenia jakichkolwiek kosztów sądowych (opłata i np. opinie biegłych). Zwolnienie może być też częściowe – np. sąd może zwolnić z obowiązku uiszczenia opłaty od pozwu lub jej części, a pozostałe koszty pacjent będzie musiał pokryć. Niezależnie od zwolnienia od kosztów sądowych, pacjent który przegra sprawę co do zasady będzie musiał zwrócić swojemu przeciwnikowi koszty zastępstwa procesowego (tj. koszty pełnomocnika).
Końcowe rozstrzygnięcie o kosztach
Zasadą jest, że strona przegrywająca proces zobowiązana jest pokryć koszty sądowe, w tym koszty zastępstwa procesowego strony wygrywającej. Jednak sąd, zgodnie z art. 102 k.p.c., w wypadkach szczególnie uzasadnionych może zasądzić od strony przegrywającej tylko część kosztów albo nawet nie obciążać jej w ogóle kosztami. Dosyć często w sprawach dotyczących tzw. „błędów medycznych” sądy, w przypadku gdy pacjent przegrywa proces, korzystają z dobrodziejstwa wskazanego przepisu, podchodząc do tej kwestii z punktu widzenia zasady słuszności i nie obciążają pacjenta kosztami sądowymi, lub robią to w minimalnym zakresie.
W związku z tym, że koszty dochodzenia przez pacjenta w postępowaniu sądowym roszczeń są w większości przypadków wysokie, warto skonsultować z profesjonalnym pełnomocnikiem stan faktyczny sprawy oraz poddać analizie zasadność składania pozwu, ewentualnie uzyskać informacje o innych możliwościach zakończenia sporu, co pozwoli przynajmniej zminimalizować ryzyko obciążenia pacjenta kosztami wszczęcia i prowadzenia bezpodstawnego postępowania.
Polecamy serwis: Prawa pacjenta