Zwolnienie z mocy ustawy
Wystąpienie na drogę sądową z żądaniem zapewnienia ochrony prawnej często wiąże się z koniecznością ponoszenia rozmaitych opłat. W określonych przypadkach niektóre podmioty są od tego zwolnione z mocy ustawy.
Zwolnienie od obowiązku uiszczania opłat na mocy ustawy ma miejsce przede wszystkim w sprawach z zakresu prawa rodzinnego. Oprócz tego opłaty sądowe nie muszą uiszczać konsumenci, jak również inne podmioty, które często występują na rzecz innych osób.
Prawo rodzinne
Zgodnie z art. 96 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych obowiązku uiszczania opłat nie mają m.in. strona dochodząca ustalenia ojcostwa lub macierzyństwa oraz roszczeń z tym związanych.
Z mocy ustawy od opłat sądowych zwolnione są również osoby, które dochodzą roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów. W praktyce chodzi tutaj głównie o matki samotnie wychowujące dzieci.
Zobacz również serwis: Sprawy rodzinne
Konsumenci
Od opłat zwolniona jest również strona, która żąda w sądzie uznania postanowień umownych za niedozwolone w obrocie konsumenckim.
Zobacz również: Uznanie klauzuli za niedozwoloną
Oprócz osób fizycznych zwolnienie od kosztów sądowych przysługuje również powiatowemu (miejskiemu) rzecznikowi praw konsumenta w sprawach dotyczących praktyk ograniczających konkurencję oraz praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. Tak samo będzie w przypadku, gdy rzecznik działa w indywidualnej sprawie na rzecz konkretnego konsumenta.
Inne podmioty
Oprócz powyższych spraw zwolnione są podmioty, które występują w postępowaniu przeważnie na rzecz innych osób. Będzie to zatem prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, czy też Rzecznik Praw Pacjenta.
Zobacz również serwis: Prawa pacjenta
Poza podmiotami wymienionymi powyżej zwolnienie z mocy ustawy od kosztów sądowych przysługuje także w sprawach pracowniczych, czy też w sprawach ubezwłasnowolnionych.