Strona przegrana w procesie cywilnym co do zasady zwraca wygranemu koszty procesu związane z celowym dochodzeniem praw. Jest to podstawowa reguła postępowania cywilnego, która odnosi się do procesu (w postępowaniu nieprocesowym zasady rozdziału kosztów są już inne).
Nie zawsze też składanie wniosku o zwrot kosztów procesu będzie konieczne. W określonych sytuacjach sąd będzie orzekał o tym z urzędu. W innym przypadku, tylko na żądanie strony. Nie musi być ono jednak zgłoszone wraz z wnoszeniem pozwu.
Kiedy sąd orzeknie z urzędu
Zgodnie z art. 109 Kodeksu postępowania cywilnego sąd orzeka z urzędu o przysługujących stronie kosztach należnych, w sytuacji gdy strona działa bez adwokata, radcy prawnego lub rzecznika patentowego. W takiej sytuacji nie jest konieczne zgłaszanie roszczenia o zwrot poniesionych kosztów.
Zwrot kosztów na żądanie
W przeciwnej sytuacji, czyli gdy strona jest reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, konieczne będzie jednak zgłoszenie odpowiedniego żądania o zwrot poniesionych kosztów. W takiej sytuacji nie jest jednak konieczne formułowanie roszczenia już w samym pozwie.
Zobacz również serwis: Pełnomocnictwo
Strona ma możliwość zgłosić swoje żądania dotyczące poniesionych wydatków najpóźniej do zamknięcia rozprawy bezpośrednio poprzedzające wydanie orzeczenia przez sąd (art. 109 par. 1)
Jak zgłosić żądanie
Żądanie takie można zgłosić przede wszystkim poprzez złożenie w sądzie, w którym się toczy dana sprawa spisu poniesionych kosztów. Jeżeli nie dysponujemy takim spisem, wystarczy złożenie żądania o zwrot kosztów według norm przepisanych.
Złożenie spisu nie oznacza, że sąd przyzna stronie wygrywającej całkowitą sumę poniesionych wydatków. W orzeczeniu o przyznaniu kosztów sąd nakaże zwrot kosztów, biorąc pod uwagę celowość ich poniesienia w kontekście dochodzenia praw. Jeżeli w odniesieniu do części stwierdzi ich zbyteczność, wtedy nie zostaną one przyznane w całości.
Zobacz również serwis: Przedsiębiorca w sądzie