Oznaczenie wartości przedmiotu sporu jest często obowiązkiem, który jest niezbędny dla zainicjowania postępowania sądowego. Zgodnie z art. 19 Kodeksu postępowania cywilnego wskazanie wartości przedmiotu sporu jest koniecznym wymaganiem w sprawach majątkowych. W sprawach o roszczenia pieniężne, podana kwota stanowi wartość przedmiotu sporu.
Zgodnie z art. 1261 Kodeksu postępowania cywilnego jest to niezbędne w każdym piśmie procesowym, jeżeli jest od tego zależna właściwość rzeczowa sądu, wysokość opłaty lub dopuszczalność środka zaskarżenia.
Właściwość rzeczowa sądu
Istotnym celem oznaczenia wartości przedmiotu sporu jest przede wszystkim określenie właściwości rzeczowej, czyli innymi słowy odpowiedź na pytanie sąd jakiego rzędu jest właściwy dla rozpoznania sprawy. W I instancji sprawy cywilne rozpatrują sądy rejonowe oraz sądy okręgowe.
Większość spraw w I instancji należy do kompetencji sądu rejonowego, który rozpoznaje wszelkie roszczenia, z wyjątkiem spraw, dla których zastrzeżona jest właściwość sądów okręgowych.
Zobacz również serwis: Przedsiębiorca w sądzie
Sądy okręgowe rozpatrują sprawy poważniejsze. W przypadku roszczeń majątkowych do właściwości okręgu należą spraw, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 75 tys. zł, a w sprawach gospodarczych 100 tys. zł.
Oprócz właściwości rzeczowej istotne jest określenie właściwości miejscowej, czyli jaki sąd jest właściwie, ze względu na terytorialny zasięg kompetencji
Zgodnie z jedną z podstawowych zasad właściwości miejscowej powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania.
Opłata sądowa
Oznaczenie wartości przedmiotu sporu ma również istotne znaczenie z punktu widzenia opłaty sądowej. W zależności od rodzaju sprawy opłaty dzielą się na stałe oraz stosunkowe, których wysokość określa się właśnie na podstawie wartości przedmiotu sporu. Zgodnie z art. 13 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych opłata stosunkowa wynosi 5 proc. wartości sporu, jednak nie mniej niż 30 zł i nie więcej niż 100 tys. zł.
Zobacz również: Czy postępowanie sądowe jest drogie
Prawidłowe opłacenie pozwu ma podstawowe znaczenie. Zgodnie z art. 1262 sąd nie podejmie żadnej czynności wskutek pisma, od którego nie została uiszczona należna opłata. Oprócz tego nieopłacenia pisma powoduje brak formalny, a stronie zostanie wyznaczony tygodniowy termin na opłacenie pisma. W przypadku niedotrzymania tego terminu pismo zostanie zwrócone stronie.
Podstawy prawne:
Ustawa z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (ostatnia zmiana: Dz.U. z 2009 r., Nr 206, poz. 1591);
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 1964 nr 43 poz. 296 z późn. zm.).