Nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym wydaje sąd, jeżeli powód dochodzi roszczenia pieniężnego bądź świadczenia innych rzeczy zamiennych. Skuteczne dochodzenie roszczeń przez powoda związane jest z udowodnieniem żądań po stronie powoda za pomocą dołączonych do pozwu dokumentów (art. 485 § 1 k.p.c.):
- dokumentem urzędowym,
- zaakceptowanym przez dłużnika rachunkiem,
- wezwaniem dłużnika do zapłaty i pisemnym oświadczeniem dłużnika o uznaniu długu,
- zaakceptowanym przez dłużnika żądaniem zapłaty, zwróconym przez bank i nie zapłaconym z powodu braku środków na rachunku bankowym.
Prawomocny nakaz zapłaty stanowi tytuł egzekucyjny i wywołuje takie same skutki jak prawomocny wyrok, wobec czego podlega natychmiastowemu wykonaniu. Pozwany zobowiązany jest do zaspokojenia roszczenia w całości wraz z kosztami w ciągu dwóch tygodni od dnia doręczenia mu nakazu zapłaty bądź w tym terminie wnieść zarzuty.
Zobacz również: Co napisać w sprzeciwie od nakazu zapłaty?
Prawidłowe wniesienie zarzutów
Zarzuty wnoszone od nakazu zapłaty są specjalnym środkiem zaskarżenia przysługującym pozwanemu w pierwszym etapie postępowania. W pierwszej kolejności pozwany zobowiązany jest wskazać sąd, do którego wnosi zarzuty, czyli sąd, który wydał nakaz zapłaty. Dokument zawierający zarzuty powinien zachowywać formę pisemną, czyli odpowiadać wymogom ogólnym pisma procesowego na podstawie przepisów kodeksu postępowania cywilnego. Zgodnie z art. 493 § 1 k.p.c. w piśmie zawierającym zarzuty pozwany powinien wskazać, czy zaskarża nakaz w całości, czy w części oraz przedstawić zarzuty przed wdaniem się w spór, pod rygorem ich utraty. Wobec tego moment wniesienia zarzutów traktowany jest równoznacznie z wdaniem się w spór.
Pozwany zobowiązany jest zgłosić twierdzenia i dowody w chwili wniesienia zarzutów. Musi jednakże pamiętać, iż sąd pominie spóźnione twierdzenia i dowody, jeżeli strona nie udowodni, że nie zgłosiła ich w zarzutach bez swojej winy. Jednakże sąd może uwzględnić wskazane okoliczności, jeżeli nie spowoduje to zwłoki w rozpoznaniu sprawy bądź wystąpią inne wyjątkowe okoliczności. Aby prawidłowo wnieść zarzuty należy mieć na względzie ich formę, bowiem jeżeli pozew został wniesiony na urzędowym formularzu, wówczas wniesienie zarzutów również wymaga zachowania tej formy..
Zarzut potrącenia
Zgodnie z art. 493 § 3 k.p.c. pozwany może przedstawić zarzut potrącenia, jednakże jedynie poprzez dołączenie dowodów z dokumentów wymienionych w art. 485 § 1 k.p.c. Dodatkowo oparcie zarzutu potrącenia na dowodach innych niż wskazane w art. 485 k.p.c. nie jest skuteczne także wtedy, gdy oświadczenie o potrąceniu złożone zostało przed doręczeniem odpisu nakazu zapłaty (wyr. SN z dnia 7 maja 2004 r., I CK 666/03). Nie jest jednak dopuszczalne wniesienie powództwa wzajemnego.
Kiedy sąd odrzuci zarzuty?
Pismo zawierające zarzuty należy wnieść w terminie dwóch tygodni od dnia doręczenia nakazu zapłaty. Sąd obligatoryjnie odrzuci zarzuty wniesione po upływie tego terminu. Jeżeli jednak pozwany wykaże, że nie dotrzymał terminu bez swojej winy, może domagać się przywrócenia terminu do wniesienia zarzutów. Prawidłowe przywróceni terminu podlega badaniu przez sąd drugiej instancji. Ponadto pozwany zobowiązany jest do opłacenia pisma zawierającego zarzuty, w przeciwnym razie sąd odrzuci zarzuty. Wobec faktu, iż wskazane pismo powinno zachowywać wszelkie wymogi formalne pisma procesowego należy pamiętać, iż sąd wezwie pozwanego do uzupełnienia braków formalnych. Jeżeli pozwany nie dopełni braków w wymaganym terminie, sąd odrzuci zarzuty.
Zobacz również: Co powód zyskuje na postępowaniu nakazowym?