W praktyce sądowej nakaz zapłaty ma na celu szybkie dochodzenie roszczeń. Co do zasady pozwany o toczącym się postępowaniu dowiaduje się dopiero w chwili jego doręczenia.
Wydanie nakazu przez sąd nie oznacza zasadności żądań powoda. Dalszy los sprawy zależy w tej chwili od pozwanego. W terminie 2 tygodni od dnia doręczenia powinien on wnieść zarzuty (w postępowaniu nakazowym) lub w też sprzeciw (w postępowaniu upominawczym). W przeciwnym razie nakaz uprawomocni się. Co jednak zrobić w sytuacji, gdy nakaz nie został doręczony pozwanemu?
Niedoręczenie nakazu
W praktyce niejednokrotnie można spotkać się z sytuacjami nadużycia instytucji nakazu zapłaty.
Powód wniósł pozew do sądu, podając celowo nieaktualny adres pozwanego. Sąd wydał nakaz zapłaty, doręczając go jednocześnie na nieaktualny adres. Zgodnie z przepisami prawa po dwóch tygodniach od doręczenia nakaz uprawomocnił się. Pozwany dowiedział się o wydaniu nakazu zapłaty dopiero po miesiącu.
Zobacz również: Nakaz zapłaty od przedawnionego roszczenia
Wznowienie postępowania?
W takiej sytuacji częstym błędem może być próba odwrócenia skutków nakaz za pomocą skargi o wznowienie postępowania. W przypadku, gdy doręczenie nie nastąpiło skarga o wznowienie postępowania nie będzie uwzględniona.
Wynika to z prostej przyczyny. Skarga ta, przysługuje bowiem od prawomocnych orzeczeń sądu. Tymczasem w sytuacji opisanej powyżej nakaz zapłaty nie uprawomocnił się. Zgodnie bowiem z art. 491 (w zw. z art. 363) Kodeksu postępowania cywilnego nakaz zapłaty w postępowaniu nakazowym uprawomocni się po upływie terminu na wniesienie zarzutów.
W przypadku nakazu zapłaty wystawianego w postępowaniu upominawczym nakaz zapłaty uprawomocni się po upływie dwóch tygodni na wniesienie sprzeciwu.
Tymczasem termin do wniesienia zarzutów (sprzeciwu w postępowaniu upominawczym) zaczyna biec od dnia doręczenia nakazu (odpowiednio art. 491 dla nakazu w postępowaniu nakazowym i art. 502 Kodeksu postępowania cywilnego w postępowaniu upominawczym). Przy braku doręczenia, nie rozpocznie się bieg terminu.
Zobacz również serwis: W sądzie
Wniosek o doręczenie nakazu
Jak wynika z powyższej analizy niedoręczony nakaz zapłaty pozostaje nieprawomocny. Tym samym bezzasadne jest wnoszenie skargi o wznowienie postępowania. Stanowisko takie zajął również Sąd Najwyższy w postanowieniu z dnia 29 sierpnia 2000 r. (sygn. I CKN 629/00).
Dla pozwanego oznacza to, że po dowiedzeniu się o wydaniu takiego nakazu powinien wystąpić do właściwego sądu z wnioskiem o doręczenie nakazu, wskazując adres do doręczeń. Po doręczeniu nakazu będzie miał dwa tygodnie na wniesienie zarzutów/sprzeciwu.